Bác sĩ Khuất Nguyên Chính, Trưởng Khoa Tiết niệu, Bệnh viện Tam Sung Hongren (Đài Loan), kể về trường hợp nam nhân viên văn phòng 35 tuổi, nhập viện vào tháng 7 vì đau dữ dội vùng lưng dưới, kèm theo vã mồ hôi lạnh và không thể đứng thẳng. Kết quả thăm khám cho thấy anh có sỏi thận kích thước 5mm, dù người đàn ông khẳng định vẫn duy trì thói quen uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày. Sự việc đặt ra câu hỏi: Uống nhiều nước đã đủ để ngăn ngừa sỏi thận?
Theo bác sĩ Chính, quan niệm "uống nhiều nước ngăn ngừa sỏi thận" không hoàn toàn đúng. Cách uống nước quan trọng hơn lượng nước tiêu thụ mỗi ngày. Ông cho biết theo các nghiên cứu lâm sàng, hơn 70% bệnh nhân sỏi thận vẫn uống lượng nước khá lớn mỗi ngày nhưng không ngăn được sỏi hình thành.
Thận có chức năng đào thải canxi, oxalat và axit uric dư thừa qua nước tiểu. Khi uống không đủ nước, nước tiểu sẽ cô đặc, tạo điều kiện để các khoáng chất kết tinh và hình thành sỏi. Tuy nhiên, uống quá nhiều nước cùng lúc cũng gây phản tác dụng. Lượng nước này sẽ bị thận đào thải nhanh chóng, chỉ làm loãng nước tiểu tạm thời. Sau đó, nước tiểu lại trở về trạng thái cô đặc, khiến nguy cơ hình thành sỏi không giảm.
Ngoài ra, các loại nước như trà, cà phê không được tính vào lượng nước nạp vào cơ thể, bởi caffeine và đường có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ canxi, gián tiếp làm tăng nguy cơ sỏi thận.
Tiến sĩ Chính cho biết, tần suất và cách uống nước rất quan trọng. Để bảo vệ thận hiệu quả, người dân cần nắm vững 4 nguyên tắc.
Uống từng ngụm nhỏ và đều đặn.
Lượng nước mỗi ngày nên được tính theo cân nặng, trung bình 30 ml/kg. Một người nặng 50 kg cần tối thiểu 1.500 ml/ngày. Người vận động nhiều, ra mồ hôi nhiều hoặc làm việc trong môi trường điều hòa cần tăng lên 40 ml/kg. Mỗi 30-60 phút nên uống khoảng 200-300ml, tương đương nửa chai nước khoáng cỡ nhỏ, để giúp thận trao đổi chất và ngăn nước tiểu cô đặc.
Việc chia nhỏ lượng nước thành nhiều lần uống giúp cơ thể hấp thụ tốt hơn, duy trì thể tích tuần hoàn ổn định và đảm bảo các chức năng lọc của thận hoạt động hiệu quả. Ngược lại, nếu uống nước dồn dập trong thời gian ngắn, phần lớn sẽ bị bài tiết nhanh chóng qua đường tiểu, làm giảm tác dụng điều hòa nội môi và không hỗ trợ quá trình đào thải chất cặn bã như mong muốn.
Chuyên gia khuyến nghị không nên uống quá nhiều nước cùng một lúc. Ảnh: Pexel
Đừng chờ khát mới uống và không nên uống quá nhiều cùng lúc
Cảm giác khát thường xuất hiện sau khi cơ thể đã thiếu nước khoảng 2-3 giờ, lúc này nước tiểu đã cô đặc. Cơ thể chỉ hấp thụ được khoảng 200ml nước mỗi 20 phút. Nếu uống 500-1.000ml một lần, nước sẽ bị thải ra nhanh chóng, không kịp phân bổ vào tế bào, không giúp pha loãng nước tiểu. Vì vậy nên uống chậm rãi, từng ngụm nhỏ và mang theo chai nước 350ml để bổ sung thường xuyên nếu phải ra ngoài cả ngày.
Việc uống nước đều đặn không chỉ giúp ổn định thể tích dịch trong cơ thể mà còn giảm áp lực cho hệ thống lọc của thận, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng bức hoặc sau khi vận động thể lực. Bên cạnh đó, thói quen này giúp duy trì độ ẩm cho da, hỗ trợ tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến tiết niệu.
Uống nước và không quên theo dõi tần suất đi tiểu
Người trưởng thành nên đi tiểu 4-7 lần/ngày, trung bình 2-3 giờ/lần. Nếu đi ít hơn, có thể cơ thể đang thiếu nước, nước tiểu đặc và nguy cơ sỏi thận cao hơn. Bên cạnh đó, màu sắc và mùi nước tiểu cũng là dấu hiệu nhận biết quan trọng.
Nước tiểu trong, không mùi là dấu hiệu của việc cung cấp nước đầy đủ, trong khi nước tiểu sẫm màu, nặng mùi hoặc tiểu ít có thể cho thấy tình trạng mất nước hoặc chức năng thận đang gặp vấn đề. Theo các bác sĩ tiết niệu, việc theo dõi thói quen đi tiểu là một cách đơn giản nhưng hiệu quả để tự đánh giá sức khỏe thận và chủ động phòng ngừa nguy cơ hình thành sỏi.
Uống thêm nước khi uống cà phê hoặc trà
Các loại đồ uống chứa caffeine hoặc nhiều đường như cà phê, trà sữa, nước ngọt có ga không thể thay thế nước lọc trong việc duy trì cân bằng nước cho cơ thể.
Caffeine có tác dụng lợi tiểu, làm tăng bài tiết nước tiểu và khiến cơ thể mất nước nhanh hơn, trong khi đường làm thay đổi quá trình chuyển hóa canxi, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Vì vậy, với mỗi ly đồ uống chứa caffeine hoặc đường, bác sĩ khuyến nghị bổ sung thêm khoảng 300ml nước lọc để bù lượng nước đã mất và giúp thận hoạt động hiệu quả hơn, đồng thời hỗ trợ duy trì độ loãng cần thiết của nước tiểu để phòng ngừa nguy cơ kết tinh sỏi.
Thục Linh (Theo HK01)
