Gần như suốt tháng 1, cháy rừng hoành hành ở miền nam California đã thiêu rụi diện tích 23.000 ha, tàn phá nhiều khu vực bất động sản đắt đỏ nhất nước Mỹ và khiến 30 người tử vong.
Ba tháng sau, các nỗ lực tái thiết đang bắt đầu. Các khoản thanh toán bảo hiểm bắt đầu được chi trả. Các nhà thầu dán tờ rơi và quảng cáo trên đường phố Altadena, Palisades. Công binh đang dọn dẹp đống ôtô, máy giặt, ống khói cháy đen, để lại những lô đất trống.
Nhưng các chủ nhà, nhà thầu, kiến trúc sư và nhà phát triển bất động sản tại Los Angeles đang gấp rút chuẩn bị đối phó mức thuế quan mới. Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã liên tục công bố, rút lại, sửa đổi các chính sách thuế trong vài tuần gần đây. Mỹ đang hoãn áp thuế đối ứng nhưng vẫn áp thuế cơ sở 10% với đa số quốc gia, 25% với thép, nhôm, ôtô và phụ tùng ôtô, 145% với hàng hóa Trung Quốc. Thay đổi liên tục về chính sách thuế khiến người dân Los Angeles bất an, lo sợ chi phí xây dựng sẽ tăng đáng kể.
Người phụ nữ đứng trước tàn tích ngôi nhà sau đám cháy Eaton ngày 20/3 ở Altadena, California. Ảnh: AFP
Cory Singer, đồng sở hữu công ty xây dựng Dolan Design & Build, đang chạy đua để xây dựng lại nhà cửa càng nhanh càng tốt. Họ đang xây dựng 10 ngôi nhà ở khu Palisades và đang đàm phán với khách hàng để đặt các container hàng hóa lên những lô đất bị hỏa hoạn thiêu rụi, tích trữ vật liệu xây dựng tại chỗ với số lượng lớn. "Tôi vô cùng lo lắng", Singer nói.
Một trong các đối tác cung cấp gạch xây dựng cho Singer đã áp dụng phụ phí tăng thuế cho đơn hàng ngày 2/4, cùng ngày Washington công bố mức thuế cơ bản, dù lô hàng đã nhập khẩu về Mỹ từ trước. Singer e ngại các mặt hàng như ống nước, gạch ốp và nội thất, những loại đa phần là hàng nhập khẩu Trung Quốc, sẽ tăng giá mạnh và khuyên khách hàng nên tính toán chi phí dự trù thêm 10%.
Tại Altadena, khu dân cư của tầng lớp trung lưu, không giàu có như khu Palisades, áp lực đang vô cùng lớn. "Thật đáng sợ", Ken Yapkowitz, người đã mất nhà và hai bất động sản cho thuê trong vụ cháy ở Eaton, nói.
Yapkowitz đang chờ xem ông sẽ nhận được khoản thanh toán bảo hiểm bao nhiêu rồi mới lập kế hoạch xây dựng lại nhà cửa. Ông vốn tính toán chi phí vật liệu có thể tăng 25% từ trước khi chính quyền công bố áp thuế vì cho rằng nhu cầu vật liệu xây dựng và nhân công sẽ tăng đột biến. Mức thuế mới sẽ làm chi phí tăng thêm đáng kể, khiến ông tự hỏi liệu kế hoạch xây dựng lại có thể theo đúng tiến độ hay không.
Jose Flores, chủ doanh nghiệp xây dựng và phát triển bất động sản JV ở Pasadena, cho biết nhiều khách hàng ở Altadena muốn xây lại nhà cửa, nhưng ông lo ngại rằng mức thuế mới, cùng quy trình cấp phép chậm chạp và chi phí tăng sẽ khiến họ thay đổi quyết định. Ông có ba khách hàng đang làm việc với kiến trúc sư, còn nhiều người không liên lạc lại sau khi gọi điện hỏi ước tính chi phí.
"Khi mọi người sẵn sàng xây lại, tôi cho rằng giá sẽ cao hơn", Flores nói.
Ông cho biết giá gỗ xẻ, đồng và tấm lợp mái vài tháng gần đây đã tăng nhưng Flores không đủ năng lực tích trữ vật liệu và cũng không có kho bãi để tích trữ. Ông không còn lựa chọn nào khác ngoài chờ xem tình hình sẽ ra sao. "Tôi nghĩ đây là tình cảnh của đa số chúng tôi, những nhà thầu trong khu vực", Flores bày tỏ.
Sau khi Washington công bố mức thuế mới, Thống đốc California Gavin Newsom tuyên bố không tuân theo đòn thuế của ông Trump và sẽ tự tìm kiếm thỏa thuận với đối tác nước ngoài, cũng như tìm cách để vật liệu xây dựng có mức giá phải chăng. Tuy nhiên, ông không nói rõ khi nào sẽ triển khai các biện pháp này.
Flores nghi ngờ về khả năng kiểm soát được giá cả của chính quyền bang.
Một khu dân cư bị thiệt hại nặng nề sau đám cháy Eaton ở Altadena, California, ngày 22/3. Ảnh: AFP
Brett Taylor, chủ một cơ sở bán cửa, cho hay các đối tác cung cấp hàng cho ông chủ yếu là doanh nghiệp sản xuất trong nước, nhưng nhiều công ty nhập nguyên vật liệu từ nước ngoài.
Hồi cuối tháng 3, khi ông liên hệ với 10 nhà cung cấp cửa sổ để hỏi liệu họ có đồng ý cung cấp gói giảm giá cho nạn nhân hỏa hoạn hay không, đa phần đều đồng ý. Nhưng trước khi các bên ký hợp đồng, chính quyền Tổng thống Trump công bố mức thuế mới, khiến ít nhất một nhà cung cấp rút lại cam kết với lý do không đảm bảo chắc chắn về giá cả. Ông dự đoán những đối tác khác sẽ rút lại thỏa thuận trong thời gian tới.
Một số người đang tận dụng quan hệ cá nhân và lập kế hoạch tạm thời để trang trải chi phí. James Peddie, nhà môi giới bất động sản ở Altadena mất nhà vì cháy rừng, đang giúp một nhóm chủ nhà lập kế hoạch.
Nhiều năm làm trong ngành, ông hiểu rõ khu vực nam California nhập khẩu nhiều gỗ xẻ Canada và khi áp thuế mới, chi phí sẽ tăng lên. Peddie học trung học ở bang Montana, miền tây nước Mỹ và có bạn bè làm trong ngành gỗ ở đó. Vì vậy, ông gọi điện nhờ bạn bè tìm nguồn gỗ cho Los Angeles.
Họ cam kết giúp đỡ, chỉ lấy phí hoa hồng thấp và cập nhật biến động giá liên tục. "Họ là những người tôi có thể tin tưởng", ông nói. "Chúng tôi có thể mua được gỗ với giá phải chăng".
Mua hàng trong nước thay vì nước ngoài chính xác là những gì mà chính quyền Tổng thống Trump kỳ vọng mức thuế mới đem lại. Nhưng theo Peddie, quá trình tái thiết vẫn trong giai đoạn đầu, kế hoạch xây dựng chưa hoàn thiện, giấy phép chưa thể phê duyệt ngay, nên việc đặt cọc và cam kết mua gỗ bây giờ vẫn quá sớm. Nếu mua sớm, cần tìm và trả chi phí kho bãi.
"Gỗ sẽ lưu kho ở đâu? Vận chuyển có đắt hơn không? Bây giờ chúng tôi không biết được" ông nói.
Ông ước tính 7 tháng nữa mới có thể đặt hàng và không ai đoán nổi mức thuế và thị trường khi đó sẽ thế nào.
Hồng Hạnh (Theo Guardian)
