Nhựa từng được xem là một phát minh mang tính cách mạng, mang đến sự tiện lợi và thay đổi đáng kể cho cuộc sống con người. Tuy nhiên, sự phổ biến của nhựa cũng đồng nghĩa với việc nó đang lấp đầy đại dương và giết chết hàng ngàn sinh vật biển. Vậy nhựa đã thâm nhập vào cuộc sống của chúng ta như thế nào, và liệu chúng ta có thể sống mà không cần đến nhựa hay không?
Nhựa đã thâm nhập cuộc sống của chúng ta ra sao?
Từ khi nhựa xuất hiện vào những năm 1950, con người đã sản xuất ra khoảng 6,3 tỷ tấn nhựa. Chỉ 9% trong số này được tái chế, 12% bị đốt, và 4,9 tỷ tấn còn lại trở thành rác thải nhựa. Nhựa chiếm khoảng 10% tổng lượng chất thải toàn cầu. Nếu tập hợp tất cả rác thải nhựa lại, nó sẽ tạo thành một ngọn núi lớn hơn cả đỉnh Everest. Hiện nay, khoảng 90% rác thải trôi nổi trên bề mặt đại dương là nhựa, với trung bình 46.000 mảnh nhựa trên mỗi dặm vuông.
Nhựa không phân hủy như các chất hữu cơ khác. Một túi nhựa có thể mất 700 năm để bắt đầu phân hủy và cần tới 1.000 năm để hoàn toàn biến mất. Hơn nữa, sản xuất nhựa từ dầu mỏ, khí đốt tự nhiên và các hóa chất khác gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Ở khu vực Los Angeles, mỗi ngày có khoảng 10 tấn nhựa chảy vào Thái Bình Dương.
Nhựa là một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường. Nếu không có nhựa, lượng rác thải sẽ giảm đáng kể, đặc biệt là rác thải nhựa khó phân hủy. Các đại dương sẽ sạch hơn, sinh vật biển sẽ không còn phải đối mặt với nguy cơ bị mắc kẹt hoặc nuốt phải các mảnh nhựa.
Nhựa và môi trường
Sự tồn tại của nhựa trong môi trường không chỉ gây ô nhiễm mà còn đe dọa nghiêm trọng đến hệ sinh thái biển. Hàng ngàn loài sinh vật biển bị vướng vào hoặc nuốt phải nhựa, gây tử vong hoặc suy giảm nghiêm trọng số lượng loài. Nếu chúng ta có thể loại bỏ nhựa khỏi cuộc sống, hàng trăm loài sinh vật biển sẽ thoát khỏi nguy cơ vướng víu và tiêu hóa nhựa.
Nhưng không chỉ động vật biển, con người cũng phải đối mặt với các rủi ro từ nhựa. Một số hợp chất trong nhựa, như BPA, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm rối loạn nội tiết và các bệnh lý khác.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, các hóa chất trong nhựa có thể gây ra nhiều bệnh tật cho con người, từ các bệnh về hô hấp đến các bệnh ung thư. Nếu không có nhựa, chúng ta sẽ giảm thiểu được rủi ro sức khỏe liên quan đến việc tiếp xúc với các hóa chất này.
Cuộc sống không có nhựa sẽ như thế nào?
Nếu chúng ta tưởng tượng một cuộc sống không có nhựa, mọi thứ sẽ khác đi rất nhiều. Ngay cả khi bạn từ chối dùng hộp nhựa đựng thức ăn hay túi nhựa khi đi mua sắm, nhựa vẫn tồn tại ở khắp nơi. Lon nước ngọt được lót bằng nhựa để ngăn chất lỏng ăn mòn, cốc giấy chứa một lớp nhựa mỏng để giữ chất lỏng không tràn ra. Nếu không có nhựa, than cốc sẽ bị ăn mòn trong vòng ba ngày. Túi trà, vốn được niêm phong bằng polyetylen, cũng sẽ không tồn tại.
Thực phẩm không được bọc trong nhựa sẽ nhanh chóng hỏng, đòi hỏi việc nuôi trồng thực phẩm phải được thực hiện tại địa phương và theo mùa. Nhựa đóng vai trò quan trọng trong việc bảo quản thực phẩm, giúp chúng tươi lâu hơn và giảm thiểu lãng phí thực phẩm. Nếu không có nhựa, chất thải thực phẩm hữu cơ sẽ trở thành một vấn đề môi trường lớn hơn.
Không có nhựa, ngành công nghiệp thời trang cũng sẽ bị ảnh hưởng. Quần áo của chúng ta sẽ chỉ giới hạn ở sợi tự nhiên. Những chiếc áo khoác lông cừu, vớ polyester, hay áo len acrylic sẽ biến mất. Ngoài ra, nhựa cũng đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp công nghệ và y tế. Các thiết bị điện tử hiện đại, từ điện thoại thông minh đến máy tính, đều sử dụng nhựa làm vật liệu cách điện. Nếu không có nhựa, những tiến bộ trong ngành điện tử sẽ không thể xảy ra, đẩy lùi chúng ta về thời kỳ sử dụng cao su không bền và nguy hiểm.
Nhiều ngành công nghiệp hiện nay phụ thuộc rất nhiều vào nhựa, như ngành bao bì, điện tử, xây dựng. Nếu không có nhựa, các ngành công nghiệp này sẽ phải tìm kiếm các vật liệu thay thế, điều này có thể dẫn đến tăng chi phí sản xuất và làm chậm quá trình phát triển.
Giải pháp cho vấn đề ô nhiễm nhựa
Dù không thể hoàn toàn loại bỏ nhựa khỏi cuộc sống, chúng ta có thể tìm cách giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhựa. Việc tái chế nhựa, hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần, và tìm kiếm các vật liệu thay thế có thể giúp giảm thiểu ô nhiễm nhựa. Một giải pháp độc đáo đang được nghiên cứu là sử dụng giun sáp để tiêu hóa nhựa. Giun sáp có khả năng tiêu hóa và biến nhựa thành chất phân hủy sinh học, mở ra hướng đi mới cho việc xử lý rác thải nhựa.
Nhựa đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại, nhưng cái giá phải trả cho sự tiện lợi đó là sự hủy hoại môi trường và hệ sinh thái. Để bảo vệ hành tinh, chúng ta cần thay đổi cách tiếp cận với nhựa, tìm kiếm các giải pháp bền vững hơn và giảm thiểu tối đa việc sử dụng nhựa trong cuộc sống hàng ngày. Điều này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn giúp chúng ta sống hòa hợp hơn với thiên nhiên, tạo ra một tương lai bền vững cho thế hệ sau.
Đức Khương
