Đạo diễn Bùi Trung Hải - con trai cố nghệ sĩ Bùi Đình Hạc - cho biết ông qua đời tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô, sau thời gian bị tai biến mạch máu não, viêm phổi. "Mấy năm nay, sức khỏe bố tôi yếu, chỉ đi lại, hoạt động nhẹ nhàng trong nhà. Đầu óc ông vẫn minh mẫn, rất quan tâm, hay trò chuyện về điện ảnh Việt Nam", đạo diễn Bùi Trung Hải nói. Gia đình chưa quyết định ngày phúng viếng, truy điệu cố nghệ sĩ.
Ông sinh năm 1934 ở Phú Thọ, nhập ngũ năm 1949, từng học điện ảnh tại Liên Xô (cũ). Năm 1953, ông bắt đầu vào ngành điện ảnh tại An toàn khu Việt Bắc trong kháng chiến chống Pháp, là một trong những nghệ sĩ đặt những viên gạch đầu tiên cho nền Điện ảnh Cách mạng Việt Nam.
Chân dung Nghệ sĩ Nhân dân Bùi Đình Hạc. Ảnh: Gia đình cung cấp
Nghệ sĩ từng nói về quan điểm làm phim: "Tôi yêu thích tính đa dạng trong sáng tác. Phim sau làm phải khác phim trước, khác nhau về hình thức thể hiện, về sự tìm kiếm thăm dò, thể nghiệm và hoàn thiện. Ví dụ, tôi đã làm ba bộ phim về Chủ tịch Hồ Chí Minh nhưng mỗi phim, với nguồn tư liệu ngồn ngộn, tôi luôn phải cố gắng tìm cách thể hiện khác nhau".
Ông là "cha đẻ" các phim truyện như Nguyễn Văn Trỗi (1966), Đường về quê mẹ (1971), Hoa thiên lý (1973). Trong đó, Đường về quê mẹ do ông cùng viết kịch bản giành giải Bông Sen Vàng Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 2 (1973), giải nhất tại Liên hoan phim quốc tế New Delhi (Ấn Độ) năm 1973.
Năm 2002, ở tuổi 68, ông vẫn say mê với nghề, làm đạo diễn phim Hà Nội 12 ngày đêm, tái hiện cuộc chiến đấu chống tập kích bằng B-52 năm 1972. Trong quá trình thực hiện phim, con trai ông, đạo diễn, quay phim Bùi Trung Hải sát cánh bố. Tác phẩm đoạt giải Bông Sen Bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 14 (2004).
Trích đoạn phim "Hà Nội 12 ngày đêm". Video: VFS
Với phim tài liệu, ông là đạo diễn của Nước về Bắc Hưng Hải, Anh Nguyễn Văn Trỗi sống mãi, Hồ Chí Minh - Chân dung một con người, Nguyễn Ái Quốc đến với Lênin, Đường về Tổ quốc.
Ông từng giữ chức Giám đốc Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương, Phó Cục trưởng Điện ảnh Việt Nam, Phó Tổng thư ký Hội Điện ảnh Việt Nam khóa 1. Ngoài ra, ông là giám khảo nhiều liên hoan phim trong nước và quốc tế. Nghệ sĩ được trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân năm 1984, nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2007.
Hà Thu
