Bác sĩ June Hà Phượng hiện là Giám đốc chuyên môn tại một trung tâm thẩm mỹ tại TP HCM chuyên thiết kế các liệu trình da và thẩm mỹ bằng thiết bị công nghệ cao.... Trước khi tập trung vào lĩnh vực da liễu, thẩm mỹ nội khoa, cô có 2 năm làm bác sĩ siêu âm tim & mạch máu tại Khoa thăm dò chức năng, Bệnh viện Thống Nhất.
Bác sĩ June Hà Phượng
Biến chứng thường gặp khi dùng kem chống nắng giả
Gần 10 năm công tác trong lĩnh vực Y học Thẩm mỹ, bác sĩ Hà Phượng cho biết từng điều trị cho nhiều bệnh nhân gặp biến chứng do dùng mỹ phẩm trôi nổi, kém chất lượng, bao gồm các sản phẩm được quảng cáo có khả năng chống nắng.
"Viêm da tiếp xúc cấp (da đỏ, nóng rát, phù nề, bong tróc), bùng phát mụn viêm nặng và một số trường hợp tăng sắc tố sau viêm do tiếp xúc UV trong thời gian dài mà không có lớp bảo vệ thực sự. Đáng nói, nhiều người đến khám muộn vì cho rằng đó là phản ứng bình thường, cho rằng da đang 'thải độc' trong khi lúc này tổn thương đã ăn sâu vào tầng biểu bì và hạ bì", bác sĩ chia sẻ với Ngôi Sao.
Chuyên gia nhận định kem chống nắng giả hoặc không rõ nguồn gốc tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ y khoa nghiêm trọng. Chúng có thể chứa các hoạt chất không ổn định, tạp chất công nghiệp, hoặc chất bảo quản vượt ngưỡng an toàn. Một số sản phẩm còn lén đưa corticoid vào thành phần để tạo hiệu ứng trắng nhanh, nhưng lại phá vỡ hàng rào bảo vệ da, gây teo da, giãn mao mạch, tăng nguy cơ nhiễm trùng da và rối loạn sắc tố. Quan trọng nhất, các sản phẩm này thường không có tác dụng bảo vệ da trước tia UV, khiến người dùng lầm tưởng mình an toàn trong khi da vẫn bị tổn thương âm thầm.
Tác hại khi sử dụng kem chống nắng giả
"Tia UVB và UVA gây tổn thương DNA tế bào da, làm suy giảm collagen và elastin, thúc đẩy quá trình oxy hóa và gây đột biến gen. Khi dùng kem chống nắng giả, làn da không được bảo vệ thực sự, nhưng người dùng lại tiếp xúc với ánh nắng nhiều hơn do lầm tưởng đã an toàn. Điều này dẫn đến quá trình tích lũy tổn thương tế bào, biểu hiện ban đầu bằng sạm, nám, nếp nhăn, dày sừng ánh sáng, và nghiêm trọng hơn là ung thư da. Đặc biệt là ở người có cơ địa nhạy cảm hoặc làm việc ngoài trời thường xuyên", bác sĩ Hà Phượng nói về nguy cơ ung thư da khi sử dụng kem chống nắng kém chất lượng trong thời gian dài.
Sử dụng sản phẩm chống nắng kém chất lượng khiến người dùng đối mặt với nguy cơ cháy nắng cấp, lão hóa sớm và ung thư da.
Cần xử trí ra sao khi dùng phải kem chống nắng giả?
Bác sĩ khuyến cáo khi thấy da bị kích ứng, mẩn ngứa hoặc bất kỳ dấu hiệu lạ thường nào trên da, cần ngưng sử dụng loại mỹ phẩm đó ngay lập tức và rửa sạch sản phẩm đọng trên da. Điều này áp dụng cho mọi sản phẩm thoa lên da, không riêng gì kem chống nắng.
"Sau đó nên sớm đến chuyên khoa da liễu để soi da và đánh giá độ tổn thương tầng biểu bì, hạ bì. Việc phục hồi hàng rào da sẽ cần đến các sản phẩm dưỡng phục hồi chứa ceramide, panthenol, niacinamide, và đặc biệt tránh các hoạt chất mạnh như retinol, AHA/BHA trong giai đoạn đầu. Bên cạnh đó, nên bổ sung chất chống oxy hóa, duy trì thói quen chống nắng đúng cách, và theo dõi định kỳ với bác sĩ da liễu nếu có tổn thương tăng sắc tố hoặc viêm da kéo dài", chuyên gia đưa ra lời khuyên.
Cách nhận biết kem chống nắng thật - giả
Trên thực tế, việc phân biệt kem chống nắng thật - giả bằng mắt thường là rất khó. Các sản phẩm làm giả hiện nay rất tinh vi, từ bao bì, màu sắc đến mùi hương. Ngay cả bác sĩ chuyên môn cũng cần đến xét nghiệm phân tích quang phổ, định lượng SPF/PA hoặc gửi mẫu tới phòng thí nghiệm để đánh giá.
Người tiêu dùng nên kiểm tra kỹ nhãn sản phẩm: tên thương hiệu, thành phần hoạt tính, số công bố lưu hành hoặc mã QR truy xuất nguồn gốc. Ưu tiên các sản phẩm có cả SPF (chống UVB) và PA hoặc PPD (chống UVA), chọn sản phẩm có nghiên cứu lâm sàng minh bạch, công bố kết quả thử nghiệm SPF rõ ràng.
Nếu sản phẩm quá rẻ so với thị trường, bao bì không sắc nét hoặc bán qua kênh không uy tín, đó là dấu hiệu cảnh báo. Nên hỏi ý kiến bác sĩ da liễu nếu có cơ địa da nhạy cảm hoặc đang điều trị đặc biệt.
Lưu ý khi chọn mua kem chống nắng
Bác sĩ Hà Phượng cho biết từng gặp nhiều bệnh nhân dù có ý thức chống nắng song chọn sai sản phẩm, sử dụng chưa đúng, chưa đủ khiến da không được bảo vệ tối ưu: "Nhiều người tin vào lớp nền có SPF, hoặc dùng kem chống nắng một lần vào sáng sớm và nghĩ như vậy là đã đủ. Một số khác chọn sai sản phẩm, ví dụ da dầu dùng kem nền dày gây bí tắc lỗ chân lông, hoặc da nhạy cảm dùng chống nắng hóa học mạnh gây châm chích kéo dài. Ngoài ra, việc tái bôi sai thời điểm hoặc không đủ liều lượng cũng khiến hiệu quả bảo vệ da gần như bằng 0".
Cũng có nhiều người thường chọn mua kem chống nắng có chỉ số SPF cao vì tin rằng điều này giúp bảo vệ da tốt hơn, không cần thoa lại nhiều lần. Tuy nhiên, bác sĩ lý giải sự khác biệt giữa SPF 50 (chặn khoảng 98% tia UVB) và SPF 100 (chặn khoảng 99%) là không đáng kể, trong khi nguy cơ kích ứng da và cảm giác bết dính lại tăng lên.
Bác sĩ nhận định hiệu quả bảo vệ da khi sử dụng kem chống nắng phụ thuộc vào liều lượng bôi (2mg/cm²), khả năng bám dính, và thời gian tái bôi. Sản phẩm SPF cao nhưng không tái bôi sau 2–3 giờ thì vẫn không đủ bảo vệ.
"Thực tế, việc sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF cao có thể tạo cảm giác an toàn giả tạo, khiến người dùng bỏ qua các biện pháp bảo vệ khác như che chắn hoặc tái bôi kem. Để bảo vệ da hiệu quả, hãy lựa chọn kem chống nắng phổ rộng với chỉ số SPF từ 30 - 50, có chỉ số PA+++ hoặc PPD ≥ 8 để chống tia UVA. Đồng thời, bôi đủ lượng kem (khoảng 2mg/cm²), thoa trước khi ra nắng 15 - 30 phút và tái bôi sau mỗi 2 - 3 giờ hoặc sau khi bơi lội, đổ mồ hôi", bác sĩ đưa ra lời khuyên.
Ngoài ra, kết hợp sử dụng kem chống nắng với các biện pháp bảo vệ vật lý như mặc áo dài tay, đội mũ rộng vành và đeo kính râm cũng rất quan trọng trong việc bảo vệ làn da khỏi tác hại của tia UV.
Duk Sun
