Việc ông Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ đã khiến cổ phiếu năng lượng sạch tại Mỹ lao dốc trong phiên 6/11. Chỉ số theo dõi các doanh nghiệp năng lượng mặt trời MAC Global Solar Energy có thời điểm giảm 10%. Cổ phiếu hãng sở hữu các dự án năng lượng tái tạo hàng đầu tại Mỹ NextEra Energy mất 6,2%.
Theo các đề xuất đưa ra trong chiến dịch tranh cử, Trump sẽ chuyển hướng chính sách năng lượng của nước này, tập trung vào sản xuất dầu khí thay vì chống biến đổi khí hậu.
Dù vậy, chiến thắng của ông được đánh giá sẽ không làm chậm lại đáng kể sự bùng nổ năng lượng tái tạo ở Mỹ. "Tôi không nghĩ Trump có thể làm chậm lại quá trình chuyển dịch. Mọi việc đều đang được thực hiện rất tốt rồi", Ed Hirs - nhà nghiên cứu năng lượng tại Đại học Houston - nhận định.
Các turbine gió tại Palm Springs, California (Mỹ) năm 2021. Ảnh: Reuters
Theo Bộ Năng lượng Mỹ, điện gió và điện mặt trời đang đóng góp ngày càng lớn vào lưới điện. Quá trình này được thúc đẩy nhờ các khoản ưu đãi thuế của chính phủ, chính sách sử dụng bắt buộc của các bang và tiến bộ công nghệ. Chi phí cho năng lượng sạch nhờ đó đang giảm dần.
Năm 2022, Tổng thống Mỹ Joe Biden ký duyệt Đạo luật Giảm Lạm phát (IRA), trợ cấp hàng tỷ USD cho năng lượng gió và mặt trời trong một thập kỷ tới. Đây là một phần nỗ lực của Mỹ nhằm khử carbon trong lĩnh vực điện lực năm 2035, để chống biến đổi khí hậu.
Trước cuộc bầu cử, Trump chỉ trích IRA là quá đắt đỏ. Ông tuyên bố sẽ thu hồi tất cả khoản chi chưa sử dụng trong chương trình. Việc này có thể dội gáo nước lạnh vào cơn sốt năng lượng sạch tại Mỹ.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng động thái trên khó trở thành hiện thực. Việc bãi bỏ IRA cần được Quốc hội thông qua, trong đó có các bang đang hưởng lợi từ các khoản đầu tư liên quan đến IRA, như nhà máy sản xuất tấm pin mặt trời, trang trại gió và các dự án khác.
"Số việc làm tạo ra và lợi ích kinh tế từ việc này rất lớn, kể cả ở các bang có truyền thống ủng hộ đảng Cộng hòa. Chính quyền mới khó có thể nói 'chúng tôi không thích điều này' để bãi bỏ IRA", Carl Fleming - cố vấn Nhà Trắng về chính sách năng lượng tái tạo - cho biết. Nhiều đồng minh của Trump cũng đang hưởng lợi từ IRA, thông qua các khoản đầu tư vào công nghệ năng lượng sạch.
Dù vậy, Fleming cho rằng Trump có thể làm giảm tốc độ phát triển năng lượng sạch tại Mỹ, bằng cách cản trở các cơ quan chính phủ cấp tiền hoặc cho vay dự án trong IRA, hoặc hạn chế cho thuê các turbine gió ngoài khơi. "Nhưng tôi cho rằng đây chỉ là phần nhỏ của thị trường năng lượng tái tạo. Nó sẽ không gây ra cú sốc lớn đâu", ông nói.
Trump cũng được dự báo dành ưu tiên đất công cho khai thác nhiên liệu hóa thạch. Hiện tại, hầu hết dự án năng lượng mặt trời và gió trên đất liền nằm trên đất tư nhân. Trump từng tuyên bố sẽ chấm dứt điện gió "vào ngày đầu tiên" nhậm chức. Ông lập luận rằng các turbine gió quá đắt đỏ, giết chết nhiều cá voi và chim.
Tuy nhiên, Fleming cho rằng dù Trump không đắc cử, ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi Mỹ vẫn gặp khó trong việc đạt mục tiêu công suất lắp đặt 30 GW vào 2030 của chính quyền Biden. "Ngành này vẫn gặp nhiều thách thức trong quá trình phát triển. Nhưng nhiệm vụ của chúng tôi là tiếp tục cố gắng đạt tham vọng đó và chứng minh rằng Mỹ nghiêm túc về chuyển đổi năng lượng sạch", Liz Klein - Giám đốc Cục Quản lý năng lượng đại dương - khẳng định.
Hà Thu (theo Reuters)
