Hôm thứ sáu (7/11), Tổng thống Mỹ Donald Trump lên tiếng cáo buộc cộng đồng các doanh nghiệp thịt đã cùng nhau đẩy giá thịt bò tại Mỹ lên mức kỷ lục. Theo Cục Thống kê Lao động, giá bán lẻ mỗi pound thịt bò xay (ground chuck) vào tháng 9 là khoảng 6,33 USD, tăng 13,5% so với cùng kỳ 2024.
Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump cho biết đã chỉ đạo Bộ Tư pháp mở "cuộc điều tra về việc các công ty chế biến đang đẩy giá thịt bò lên, bằng cách thông đồng bất hợp pháp, ấn định giá và thao túng giá".
Động thái diễn ra trong bối cảnh người dân Mỹ đang lo lắng về túi tiền, đặc biệt là giá thực phẩm tăng nhanh hơn lạm phát. Cuộc khảo sát Reuters/Ipsos cuối tháng 10 cho thấy 40% người được hỏi coi chi phí sinh hoạt là vấn đề quan trọng nhất.
Thịt bò xay trong một cửa hàng ở Manhattan, New York, Mỹ. Ảnh: Reuters
Tổng chưởng lý Pam Bondi cho biết cuộc điều tra đang được tiến hành, do Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins cùng Trợ lý Tổng chưởng lý Gail Slater phụ trách. Bà Slater là người đứng đầu về chống độc quyền của Bộ Tư pháp, cơ quan điều tra các hành vi ấn định giá và kìm hãm cạnh tranh khác.
Không công ty cụ thể nào bị Nhà Trắng nêu đích danh. Hiện ở Mỹ, Tyson Foods, Cargill, JBS USA và National Beef Packing Company đang giết mổ khoảng 85% số bò được vỗ béo bằng ngũ cốc, nguồn cung cấp thịt dùng làm bít tết (steak), thịt nướng và các loại thịt bò khác tại siêu thị.
Trong những năm gần đây, lời kêu gọi siết chặt các biện pháp chống độc quyền trong ngành chế biến thịt ngày càng lớn. Chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden cũng từng đổ lỗi cho các công ty chế biến thịt về việc giá thực phẩm tăng cao.
Mới đây, tại một phiên điều trần tháng 6, Thượng nghị sĩ Josh Hawley của đảng Cộng hòa, và Cory Booker thuộc đảng Dân chủ tiếp tục kêu gọi áp dụng các biện pháp chống độc quyền trong lĩnh vực thịt bò.
Trước đó, các chủ trang trại từ lâu đã phàn nàn về mức độ độc quyền quá lớn. Bill Bullard, CEO nhóm đại diện người chăn nuôi R-CALF USA nhận xét ngành chế biến thịt bò Mỹ đang "có mức độ tập trung rất cao, vượt xa mức thường được coi là gây hại cho nền kinh tế".
"Chúng ta cần minh bạch, trách nhiệm giải trình và thị trường công bằng, nơi những người thực sự nuôi và sản xuất thịt bò được hưởng lợi, chứ không phải các tập đoàn trung gian đang thao túng hệ thống", Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins tuyên bố.
Cargill từ chối bình luận. Các công ty chế biến thịt còn lại chưa ra phản hồi về động thái của chính quyền Trump. Reuters cho biết Cargill, Tyson, và JBS đều từng trả hàng chục triệu USD để dàn xếp các vụ kiện cáo buộc họ thông đồng làm tăng giá thịt bò bằng cách hạn chế nguồn cung. Họ phủ nhận tất cả cáo buộc.
Tương tự, Viện Thịt - tổ chức vận động chính sách đại diện các nhà chế biến - khẳng định ngành thịt bò được quản lý rất chặt chẽ và các giao dịch trên thị trường đều minh bạch. "Dù giá thịt bò cao, các nhà chế biến vẫn đang thua lỗ vì giá bò hơi hiện ở mức kỷ lục", Julie Anna Potts, CEO Viện Thịt khẳng định.
Giới kinh doanh cho rằng giá thịt bò ở Mỹ lập đỉnh vào 2025 sau nhiều năm hạn hán thiêu rụi đồng cỏ và đẩy chi phí thức ăn chăn nuôi tăng cao, buộc các chủ trại phải cắt giảm đàn bò xuống mức thấp nhất gần 75 năm. Trong khi đó, nhu cầu thịt bò của người dân nhìn chung vẫn mạnh mẽ.
Cùng với đó, vào tháng 8, Tổng thống Trump đã áp thuế 50% với hàng hóa Brazil, khiến nguồn cung lớn thịt bò từ nước này bị siết chặt. Nửa đầu 2025, Brazil xuất khẩu 156.000 tấn thịt bò tươi, ướp lạnh và đông lạnh sang Mỹ, tăng 132% so với cùng kỳ 2024, theo Cơ quan Ngoại thương Brazil (Secex). Nhưng quý III, khối lượng xuất khẩu chỉ còn 26.900 tấn, giảm 47% so với cùng kỳ do thuế tăng.
Gần đây, để giải quyết giá và nguồn cung, Tổng thống Trump kêu gọi các chủ trang trại giảm giá bò hơi, khiến họ bất bình. Ông đồng thời muốn tăng nhập khẩu thịt bò Argentina với thuế suất thấp để hạ giá thịt bò trong nước. Theo đó, chính quyền sẽ nâng hạn ngạch thuế thấp với thịt bò Argentina lên 80.000 tấn để nước này xuất khẩu nhiều hơn.
Dù vậy, các nhà kinh tế cho biết việc nhập khẩu thêm từ Argentina sẽ không làm giảm đáng kể giá bán lẻ thịt bò đến tay cho người tiêu dùng Mỹ. Nông dân chăn nuôi bò thì càng phản đối. "Một thỏa thuận lớn với Argentina sẽ làm suy yếu nền tảng của ngành chăn nuôi gia súc của chúng ta", Justin Tupper, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Mỹ, nhà sản xuất gia súc ở Nam Dakota nhận định.
Phát biểu trong chương trình "Mornings with Maria" của Fox Business Network tháng trước, Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins nói chính quyền đang nỗ lực hỗ trợ cả người tiêu dùng và người chăn nuôi. Theo đó, Nhà Trắng đã công bố kế hoạch mở rộng đàn gia súc trong nước và hỗ trợ các chủ trang trại.
Phiên An (theo Reuters)
