Chiều 19/6, "chia lửa" với Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc trả lời, làm rõ thêm một số vấn đề đại biểu quan tâm.
Liên quan tới thu thuế với hộ kinh doanh, ông Phớc cho biết Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân yêu cầu bỏ thuế khoán từ đầu năm 2026. Theo ông, việc bỏ thuế khoán là đúng. Tuy nhiên, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc cho rằng Bộ Tài chính cần nghiên cứu, tham mưu với cấp có thẩm quyền quy định về thuế khoán này theo mức doanh thu, nhằm tạo thuận lợi cho hộ nghèo, hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đảm bảo an sinh xã hội.
Ông ví dụ, hộ kinh doanh nhỏ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng một tháng thì nên áp dụng thuế khoán, bởi họ không có hóa đơn đầu vào, và như vậy họ không được hoàn thuế. Theo ông, bản chất hộ kinh doanh phải nộp 3 loại thuế, gồm thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập cá nhân.
"Áp dụng chính sách thuế với hộ doanh thu nhỏ thì sẽ đảm bảo thuận lợi cho cơ quan thuế, hộ kinh doanh, không thất thu ngân sách", Phó thủ tướng nói.
Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc trả lời tại phiên chất vấn, chiều 19/6. Ảnh: Giang Huy
Với hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng, có địa điểm kinh doanh cố định thì cần thu theo hóa đơn để minh bạch, chống thất thu, theo Phó thủ tướng.
Nói thêm về chính sách thuế, Phó thủ tướng cho biết thuế suất hiện thấp hơn so với bình quân chung của thế giới. Chẳng hạn, thuế VAT hiện là 10%, và 5 năm qua giảm 2% với một số hàng hóa, dịch vụ về còn 8%. Trong khi đó, thuế này tại nhiều quốc gia 17-27%. Hay Việt Nam áp thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%. Loại thuế này tại một số nước trong khu vực châu Á là 20-30%, thậm chí 20-35%.
"Chúng ta đã có nhiều chính sách thuế ưu đãi, khoan sức dân. Quan trọng là cần tiết kiệm cả chi đầu tư, chi thường xuyên để có nguồn lực thực hiện các dự án trọng điểm, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và thực hiện an sinh xã hội", Phó thủ tướng chốt lại.
Từ 1/6, theo Nghị định 70, các hộ kinh doanh khoán có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm thuộc một số ngành nghề (ăn uống, khách sạn, bán lẻ...) phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.
Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn chiều 19/6. Ảnh: Giang Huy
Trả lời các đại biểu trước đó, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết khi triển khai hóa đơn điện tử thời gian đầu có nhiều vướng mắc. Bộ Tài chính và Cục Thuế đã phối hợp với địa phương hướng dẫn, hỗ trợ các hộ kinh doanh để triển khai.
Cục Thuế cho biết đến nay đang hỗ trợ tối đa cho các hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử chứ "chưa phạt ai". "Không có câu chuyện phạt bất cứ hộ kinh doanh nào trong việc triển khai hóa đơn điện tử. Trừ khi sau này đã triển khai thông suốt rồi mà có hộ kinh doanh vẫn cố tình vi phạm thì mới tính đến phạt", ông Thắng cho hay.
Về vấn đề hộ kinh doanh lách luật khi yêu cầu khách hàng trả tiền mặt và không xuất hóa đơn điện tử, Bộ trưởng Thắng khẳng định "đây không phải tình trạng phổ biến mà chỉ là một vài trường hợp". "Đây là hành động không đúng quy định pháp luật, vi phạm Luật Thuế. Chúng tôi sẽ tăng cường tuyên truyền để tất cả các hành vi này phải chấm dứt", ông Thắng nêu quan điểm.
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, đến cuối 2024 cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh đang được quản lý thuế. Trong đó, số hộ kinh doanh ổn định là 2,2 triệu hộ. Tổng thuế thu từ khu vực này đạt gần 26.000 tỷ đồng vào năm ngoái.
Trong đó, nhiều hộ kinh doanh có doanh thu lớn, ngang với các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Chẳng hạn, thống kê có hơn 4.000 hộ có doanh thu trên 10 tỷ đồng. Trong đó, có 860 hộ kinh doanh thu từ 30 tỷ đồng trở lên. 5 hộ ghi nhận doanh thu trên 200 tỷ đồng mỗi năm, hoạt động trong các lĩnh vực thủy sản, thực phẩm, dược phẩm, giáo dục và nông sản.
Việt Nam hiện có trên 5,2 triệu hộ kinh doanh, tạo ra 8-9 triệu việc làm, tương đương với khối công ty tư nhân, theo số liệu của Cục Thống kê. Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đặt mục tiêu cả nước có 2 triệu doanh nghiệp vào 2030 và 3 triệu tới 2045. Tức là, bình quân mỗi năm cả nước có thêm 30.000-40.000 doanh nghiệp.
Cần thu hút doanh nhân vào quản trị nhà nước
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) quan tâm tới việc ưu tiên cho doanh nhân được tham gia quản trị quốc gia. "Xin Bộ trưởng cho biết cơ sở thực tiễn nào và những nhiệm vụ cụ thể nào để đội ngũ doanh nhân được tham gia vào quản trị quốc gia một cách thực chất", ông chất vấn.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị). Ảnh: Giang Huy
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết thời kỳ hội nhập, đội ngũ doanh nhân đã khẳng định vị thế trong nhiều lĩnh vực và đóng góp đáng kể trong nhiều vấn đề của đất nước. Doanh nhân đóng vai trò quan trọng trong các chiến lược phát triển kinh tế, thu hút đầu tư, đảm bảo an sinh xã hội. Nhiều doanh nhân xuất sắc đã được tín nhiệm, giới thiệu tham gia giữ nhiều vị trí quan trọng trong các tổ chức chính trị, cơ quan dân cử.
"Chính phủ và bộ ngành cũng tận dụng tối đa chất xám của doanh nhân tham gia vào các dự án, đề án lớn và các vấn đề nhân dân quan tâm", ông nói. Song, doanh nhân tham gia vào hệ thống chính trị còn hạn chế. Vì vậy, Bộ Chính trị đã có chủ trương huy động doanh nhân xuất sắc, có tâm, có tầm tham gia quản trị đất nước.
Về giải pháp, ông Thắng cho rằng phải tạo cơ chế pháp lý thuận lợi, khuyến khích doanh nhân tham gia vị trí tư vấn, quản lý nhà nước hoặc ứng cử vào cơ quan dân cử như Quốc hội, HĐND các cấp; tạo điều kiện tối đa cho trao đổi, đối thoại thường xuyên giữa Nhà nước với doanh nghiệp, nhất là trong phản biện, xây dựng và thực thi chính sách. Ngoài ra, doanh nhân cần tuân thủ đạo đức kinh doanh, thượng tôn pháp luật và nâng cao trình độ, uy tín để tham gia vào các vị trí trong hệ thống chính trị.
Kết thúc phiên chất vấn Bộ trưởng Tài chính, còn 30 đại biểu đăng ký và chưa được trả lời chất vấn.
Doanh nghiệp FDI sẽ phải đào tạo lao động khi tuyển dụng
Đại biểu Nguyễn Công Long (đại biểu tỉnh Đồng Nai) đề cập thực trạng hiện nay các doanh nghiệp FDI tối đa hóa lợi nhuận nhưng thường không đào tạo và tận dụng triệt để lao động trong nước. Họ đẩy gánh nặng đào tạo nguồn nhân lực cho Nhà nước, địa phương.
"Các doanh nghiệp này thường dùng các chiêu thức như hợp đồng thử việc, sau đó sa thải người lao động, đặc biệt là người có tuổi, ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của họ", ông nêu và đề nghị Bộ trưởng Tài chính cho biết vấn đề này được giải quyết thế nào trong quá trình thu hút FDI.
Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói bên cạnh những đóng góp rất lớn của các doanh nghiệp FDI cho tăng trưởng kinh tế, xuất nhập khẩu và thu ngân sách của Việt Nam. Tuy nhiên, trong khu vực FDI cũng có doanh nghiệp có vấn đề trong tuyển dụng và sử dụng lao động.
Khu vực FDI hiện đang thu hút 5,1 triệu lao động, chiếm gần 10% tổng số lao động Việt Nam, chiếm 20% tổng lao động làm công ăn lương của Việt Nam. Bên cạnh tạo việc làm trực tiếp, khu vực FDI còn gián tiếp tạo việc làm cho nhiều lao động khác.
Tuy nhiên, ông Thắng cho hay có 57% doanh nghiệp FDI có đào tạo cho người lao động. Mức lương bình quân của lao động làm việc khu vực FDI cao hơn so với khu vực Nhà nước hoặc khu vực ngoài nhà nước. Còn 43% doanh nghiệp FDI chưa có kế hoạch đào tạo cho người lao động. "Đây cũng là vấn đề chúng ta cần phải quan tâm", ông Thắng bày tỏ.
Để bảo vệ và cải thiện chất lượng lao động khu vực FDI, ông Thắng cho hay cần tạo cơ sở pháp lý hoàn chỉnh. "Khi thu hút FDI thì vấn đề đào tạo lao động phải được đưa vào là một điều kiện thu hút các doanh nghiệp FDI", ông nói.
Việt Nam sẽ ưu tiên đối tác đầu tư vào một số ngành, sản phẩm công nghệ cao, tạo ra giá trị lớn, bảo vệ tốt hơn các nhóm lao động, đặc biệt là lao động yếu thế trong thị trường lao động.
Anh Minh - Viết Tuân - Sơn Hà
Xem diễn biến chính
