Bốn nguồn tin của Reuters cho hay, sau trận đấu khẩu trên mạng xã hội giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và tỷ phú Elon Musk, Nhà Trắng đã chỉ đạo Bộ Quốc phòng và NASA rà soát kỹ lưỡng các hợp đồng với Musk.
Song song đó, Lầu Năm Góc cân nhắc việc giảm vai trò của SpaceX - công ty chuyên về không gian và vệ tinh của Elon Musk - trong một hệ thống phòng thủ tên lửa "Vòm Vàng" đầy tham vọng mà Mỹ đang phát triển.
Tỷ phú Elon Musk dự cuộc họp báo với Tổng thống Donald Trump tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng, hôm 30/5. Ảnh: AFP
Tuần trước, cuộc đấu khẩu bắt nguồn từ việc tỷ phú Elon Musk chỉ trích dự luật ngân sách của Tổng thống sẽ làm tăng thâm hụt ngân sách, khiến ông Trump thất vọng. Căng thẳng gia tăng khi Musk tuyên bố ông Trump sẽ không thể đắc cử nếu không có sự giúp đỡ của ông.
Đáp lại, ông Trump ám chỉ chính phủ liên bang có thể cắt tài trợ và hợp đồng cho các công ty của Musk, gồm Tesla và SpaceX. "Cách dễ nhất để tiết kiệm ngân sách, hàng tỷ USD, là hủy bỏ các hợp đồng và chính sách trợ giá từ chính phủ cho Elon", ông viết trên Truth Social. Elon Musk sau đó dịu giọng với Tổng thống.
Các công ty thuộc sở hữu của tỷ phú Elon Musk đang nắm giữ tổng giá trị hợp đồng khoảng 22 tỷ USD với các cơ quan chính phủ Mỹ. Hiện chưa rõ liệu Nhà Trắng có ý định hủy bỏ bất kỳ hợp đồng nào hay không, song cuộc rà soát cho thấy họ bắt đầu hiện thực hóa lời đe dọa mà ông Trump đưa ra.
Những năm gần đây, SpaceX của Musk trở thành đối tác không thể thiếu của chính phủ Mỹ trong nhiều lĩnh vực hàng không vũ trụ và quốc phòng, từ phóng vệ tinh, chở hàng hóa lên không gian, đến khả năng đảm nhiệm một phần quan trọng trong hệ thống phòng thủ tên lửa "Vòm Vàng" do ông Trump đề xuất.
Ngoài ra, công ty này còn xây dựng một mạng lưới hàng trăm vệ tinh gián điệp theo hợp đồng mật với Cơ quan Trinh sát Quốc gia (NRO) - một cơ quan tình báo của Mỹ. Đây là hợp đồng mang tính bước ngoặt với SpaceX, giúp họ thắt chặt quan hệ với giới quốc phòng và tình báo Mỹ.
Trước khi quay lại lập trường mềm mỏng hơn, Musk từng dọa ngừng vận hành tàu vũ trụ Dragon - phương tiện duy nhất hiện nay của Mỹ có khả năng đưa phi hành gia lên và trở về từ Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), theo hợp đồng trị giá khoảng 5 tỷ USD với NASA.
Chưa rõ chính phủ Mỹ có thể hủy các hợp đồng hiện hành về mặt pháp lý hay thực tiễn không. Tuy nhiên, khả năng này làm dấy lên lo ngại trong giới chuyên gia về quản trị, rằng cảm xúc cá nhân và động cơ chính trị có thể ảnh hưởng không đúng mực tới các vấn đề liên quan đến ngân sách, an ninh quốc gia và lợi ích công.
Scott Amey, chuyên gia đấu thầu và cố vấn pháp lý tại tổ chức giám sát Project on Government Oversight (Washington) cho rằng việc các hợp đồng của Musk đang bị đặt dưới lăng kính chính trị chủ quan, tương tự cách mà tỷ phú này và nhóm DOGE từng làm với hàng nghìn hợp đồng khác là điều "trớ trêu".
"Bất kỳ quyết định nào cũng không nên xuất phát từ cái tôi của hai người đàn ông, mà phải đặt lợi ích chung và an ninh quốc gia lên hàng đầu", ông nói.
SpaceX và Bộ Quốc phòng Mỹ đều không đưa ra bình luận.
Phiên An (theo Reuters)
