Nescafé Plan và 14 năm chuyển đổi canh tác cà phê bền vững

Nescafé Plan là một sáng kiến toàn cầu, do tập đoàn Nestlé khởi xướng, triển khai tại Việt Nam từ năm 2011. Chương trình góp phần giải quyết những thách thức của ngành cà phê tại Việt Nam thông qua các giải pháp cụ thể và sáng tạo, tập trung vào nông nghiệp tái sinh, giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện sinh kế nông dân và bảo vệ môi trường.

Chương trình Nescafé Plan vừa được trao "Giải thưởng năm" tại "Giải thưởng Hành động vì Cộng đồng - Human Act Prize" vì những thành tích trong phát triển kinh tế, xã hội, môi trường. Ảnh: Nestlé

Canh tác cà phê theo hướng tái sinh

Bằng cách đặt con người vào vị trí trung tâm của mọi hoạt động, Nescafé Plan tạo được nhiều dấu ấn tích cực, bền vững. Với việc xác định nông dân là trung tâm, là những người trực tiếp quản lý nguồn lực và đưa ra quyết định canh tác, Nescafé Plan giúp họ nhận thức vai trò "mắt xích" quan trọng trong toàn bộ chuỗi giá trị, tạo ra sự chuyển đổi. Sự thay đổi phương thức canh tác cà phê theo hướng tái sinh - với các thực hành có ý nghĩa bảo tồn, phục hồi sự màu mỡ của đất, tiết kiệm nước, chú ý đa dạng sinh học - của người nông dân khi tham gia chương trình là một trong những yếu tố tạo nên sự thành công của mô hình.

Người nông dân khi thay đổi mô hình canh tác theo hướng tái sinh có thể cải thiện đáng kể thu nhập, giải phóng sức lao động. Như bà Nguyễn Thị Lan (xã Ea Tiêu, huyện Cư Kuin, tỉnh Đăk Lăk), từ khi tham gia mô hình nông nghiệp tái sinh, thu nhập từ mỗi ha trồng cà phê tăng gấp đôi, lại có nhiều thời gian dành cho gia đình, một năm có thể đi du lịch xa hai lần. Theo thống kê chung của chương trình, mô hình giúp người trồng cà phê tăng từ 30 đến 100% thu nhập.

Kỹ sư nông nghiệp của Nescafé Plan hướng dẫn người trồng cà phê tại xã Ea Tiêu, huyện Cư Kuin, tỉnh Đăk Lăk thực hành các biện pháp canh tác theo mô hình nông nghiệp tái sinh. Ảnh: Nestlé

Lợi ích bao trùm hơn của mô hình nông nghiệp tái sinh chính là sự phát triển bền vững của ngành cà phê Việt Nam, đưa Việt Nam trở thành điểm tham chiếu cà phê Robusta của thế giới. Các sản phẩm cà phê trồng theo mô hình này đều đạt tiêu chuẩn 4C (The Common Code For The Coffee Community - Chương trình cà phê sản xuất phù hợp với bộ quy tắc chung cho cộng đồng cà phê), một trong những tiêu chuẩn để đưa được cà phê vào thị trường châu Âu.

Trên hành trình hơn 13 năm xây dựng cộng đồng canh tác cà phê theo hướng bền vững, chương trình đã quy tụ được hơn 21.000 nông hộ tham gia với tổng diện tích hơn 34.000 ha cà phê bền vững. Trong thời gian này, chương trình đã tổ chức 355.000 lượt đào tạo kỹ thuật, tập huấn về canh tác cà phê bền vững và hỗ trợ, trang bị công cụ quản trị số để người nông dân chủ động thực hành nông nghiệp tái sinh, quản lý nông hộ hiệu quả. Đồng thời, thông qua mục tiêu phát triển trưởng nhóm nông dân nữ, chương trình đã góp phần thúc đẩy nâng cao quyền năng phụ nữ và bình đẳng giới trong cộng đồng và trong chuỗi giá trị với việc xây dựng đội ngũ hơn 30% các trưởng nhóm nông dân là nữ giới.

Từ mô hình địa phương đến giải thưởng quốc gia

Một yếu tố quan trọng giúp tạo nên thành công của chương trình chính là đội ngũ cán bộ hỗ trợ nông nghiệp của Nestlé Việt Nam. Các thành viên đầy nhiệt huyết đã bám trụ, hỗ trợ và đồng hành trực tiếp với những người nông dân trên thực địa từ năm 2011 cho đến nay. Những ngày đầu, đội ngũ kiên nhẫn "năn nỉ" thuyết phục người nông dân tham gia. Sau hơn 13 năm, ngày càng có nhiều nông dân đồng ý gia nhập mô hình khi chứng kiến sự thành công từ những người đi trước.

Với những thành tích tích cực trong phát triển kinh tế, xã hội, môi trường, Nescafé Plan đã nhận được loạt bằng khen của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Mới đây nhất, tại giải thưởng cấp quốc gia - "Giải thưởng Hành động vì Cộng đồng - Human Act Prize 2024", Nescafé Plan đã được vinh danh ở hạng mục cao nhất: "Giải thưởng năm" Human Act Prize.

Ông Lê Quốc Minh, Trưởng ban Tổ chức Human Act Prize 2024 chia sẻ về Nescafe Plan tại lễ trao giải. Ảnh: Nestlé

Ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập Báo Nhân dân, Trưởng ban Tổ chức Human Act Prize 2024 chia sẻ tại buổi lễ trao giải, hơn 10 năm trước, người nông dân hằng ngày vật lộn với những mảnh rẫy cà phê héo rũ, trong khi Việt Nam là nước đứng thứ hai thế giới về thị phần xuất khẩu cà phê. "Mô hình tái sinh đã làm thay đổi hoàn toàn nghịch lý đó, chương trình được thực hiện theo một quy trình bài bản và toàn diện bậc nhất, từ cải thiện giống, thay đổi tập quán canh tác, cho tới việc sản xuất có trách nhiệm trong nhà máy, để tạo nên hạt cà phê vối số một thế giới từ tay người nông dân Việt Nam", ông Minh đánh giá về Nescafé Plan.

Nescafé Plan đã vượt qua 128 dự án chất lượng tại vòng sơ khảo và 32 dự án xuất sắc ở vòng chung khảo, nhận "Giải thưởng năm Human Act Prize" dành cho những chương trình có tầm ảnh hưởng lớn, tạo ra giá trị lâu dài cho cộng đồng và môi trường.

Ông Khuất Quang Hưng, Giám đốc Đối ngoại và Truyền thông của Nestlé Việt Nam cho biết: "Chúng tôi đặt ra cho mình một sứ mệnh là đồng hành chặt chẽ để giúp người trồng cà phê Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, giảm phát thải nhà kính, cải thiện sinh kế mạnh mẽ. Đặc biệt, giúp bà con nông dân trở thành một mắt xích bền vững trong chuỗi giá trị toàn cầu". Ông Hưng cũng chia sẻ, Nescafé Plan không dừng lại ở 14 năm, mà tiếp tục mở rộng quy mô đến 2030 và xa hơn thế.

Ông Khuất Quang Hưng, đại diện Nescafé Plan nhận "Giải thưởng năm Human Act Prize". Ảnh: Nestlé

Với tầm nhìn trở thành "Công ty toàn cầu gắn kết địa phương tiên phong trong phát triển bền vững", Nestlé Việt Nam luôn đặt con người làm trọng tâm trong mọi hoạt động. Trong hành trình 30 năm tại Việt Nam và 14 năm triển khai chương trình Nescafé Plan, công ty đã không ngừng hợp tác với Chính phủ Việt Nam, cộng đồng nông dân và các đối tác để thực hiện những sáng kiến thiết thực. Những sáng kiến không chỉ góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành cà phê Việt Nam mà còn truyền cảm hứng về sự tự chủ và thịnh vượng trong lĩnh vực nông nghiệp.

Hoàng Anh