CNN đặt nghi vấn về khả năng tồn tại của đồng 5 cent, giữa bối cảnh Mỹ đúc đồng 1 cent cuối cùng cách đây bốn ngày.
Về mặt kinh tế, đồng 5 cent có lý do để "khai tử" hơn đồng 1 cent. Chi phí sản xuất đồng 1 cent là 5 cent, cao hơn 4 cent so với giá trị thực. Còn với đồng 5 cent, mức chênh này lên tới 9 cent. Tức là, chi phí sản xuất mỗi đồng 5 cent cao gần gấp ba giá trị.
Các đồng xu trơn chuẩn bị được dập tại xưởng Philadelphia ngày 12/11. Ảnh: Reuters
Bởi lẽ, đồng 1 cent (penny) có thành phần 97,5% kẽm và 2,5% đồng. Còn 5 cent (còn gọi là đồng nickel) chứa 75% đồng và 25% nickel. Trong khi giá kẽm ít biến động, đồng và nickel đã tăng giá gần gấp đôi kể từ cuối năm 2016.
Mark Weller, Giám đốc điều hành của tổ chức vận động hành lang Americans for Common Cents, nói Cục Đúc tiền Mỹ và nhà sản xuất phôi kẽm Artazn - một trong những đơn vị cung ứng - đang nghiên cứu cách thức giảm chi phí sản xuất đồng tiền này xuống dưới 5 cent. Artazn là nhà sản xuất kẽm nguyên khối và các thành phẩm kẽm lớn nhất thế giới, cũng là đơn vị tài trợ chính cho tổ chức vận động nói trên.
"Trùng hợp là đồng và nickel lại là hai kim loại đắt tiền nhất mà chúng ta có thể sử dụng", Weller nói. Ông thêm rằng nghiên cứu giảm chi phí sản xuất này có thể hoàn thiện trong vòng một năm, với thành phẩm là một đồng 5 cent mới có hình dạng tương đương đồng tiền hiện tại.
Tuy nhiên, chi phí sản xuất không phải là vấn đề duy nhất của đồng 5 cent. Tương tự đồng 1 cent, tiền 5 cent bị hạn chế về tính hữu dụng, khi người Mỹ ngày càng ít sử dụng tiền xu.
Thực tế, các quốc gia khác đã nhanh chóng loại bỏ đồng xu lẻ. New Zealand và Australia ngưng sản xuất đồng 5 cent vào những năm 2000, gần 20 năm sau khi họ "khai tử" đồng 1 cent.
Một công nhân tại xưởng đúc tiền xu đang chế tác đồng 5 cent trong Thế chiến II. Ảnh: AP
David Smith, giáo sư kinh tế tại Trường Kinh doanh và Quản lý Graziadio thuộc Đại học Pepperdine (California, Mỹ), nói việc ít sử dụng tiền mặt giúp giảm áp lực loại bỏ đồng 5 cent, cũng như giảm chi phí sản xuất. Smith cũng đam mê sưu tập tiền xu và có nhiều hoài niệm về những đồng tiền này. Nhưng ông tin rằng việc ngưng sản xuất sẽ xảy ra, dù có thể mất tới 15 hay 20 năm.
Trong khi đó, Weller, đại diện tổ chức vận động hành lang tiền xu, cho rằng việc loại bỏ đồng tiền này, hướng tới một nền kinh tế không tiền mặt. Nhưng nó sẽ gây ra nhiều vấn đề, đặc biệt đối với người dùng thu nhập thấp.
"Thực tế, việc từ bỏ tiền mặt mang lại lợi ích cho các ngân hàng lớn và công ty thẻ tín dụng. Họ tính phí doanh nghiệp mỗi khi ai đó quẹt thẻ, và những chi phí đó cuối cùng lại được chuyển sang người tiêu dùng", Weller nói.
Trong khi đó, các cửa hàng bán lẻ đối mặt với tình trạng thiếu hụt đồng 1 cent. Họ đang tìm hiểu xem liệu có được phép làm tròn số tiền mua của khách hàng lên 5 cent, đơn vị tiền tệ nhỏ nhất hiện giờ, đồng thời kêu gọi Quốc hội thông qua luật để xác nhận động thái này.
Nếu đồng 5 cent cũng bị loại bỏ, việc làm tròn số tiền mặt mua sắm lên đến 10 cent có thể rắc rối hơn. Theo nghiên cứu đầu năm nay của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Richmond (thuộc Cục Dự trữ liên bang Mỹ, Fed), việc làm tròn số tiền mua sắm lên đến đồng 5 cent sẽ khiến người Mỹ thiệt hại tổng cộng 6 triệu USD mỗi năm.
Nếu bỏ đồng 5 cent, việc làm tròn tương tự tới 10 cent sẽ gây thiệt hại 56 triệu USD cho túi tiền người mua. Mặc dù vậy, nếu chia nhỏ số tiền trên cho 133 triệu hộ gia đình, mỗi hộ chỉ chịu thiệt 42 cent.
Trong khi đó, việc thay đổi thành phần của đồng 5 cent không loại bỏ hoàn toàn mọi lo ngại về chi phí sản xuất. Bởi ngay cả khi phí sản xuất giảm được dưới 5 cent, chi phí hành chính và phân phối mỗi đồng tiền này vẫn mất tới 2,8 cent.
Bảo Bảo (theo CNN)
