Nắm giữ lượng lớn tiền mặt, các doanh nghiệp bảo hiểm thường xuyên tìm cách sinh lãi cho khoản này bằng việc đầu tư tài chính. Thông thường, họ chọn các kênh có rủi ro thấp, tức lợi nhuận không quá cao như gửi tiết kiệm ngân hàng, chứng chỉ tiền gửi hoặc trái phiếu. Tuy nhiên, bộ phận quản lý danh mục cũng có thể dành một tỷ trọng nhất định để tìm kiếm lợi nhuận cao hơn thông qua đầu tư cổ phiếu.
Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý II, Tập đoàn Bảo Việt (BVH) đang có gần 3.670 tỷ đồng chứng khoán kinh doanh, hơn 3.279 tỷ trong đó là cổ phiếu niêm yết. Họ đang nắm giữ các mã ACB, CTG của Vietinbank, VNM của Vinamilk và một số cổ phiếu khác.
Nhìn chung danh mục cổ phiếu niêm yết của Bảo Việt đang thua lỗ khi giá trị ghi sổ vào cuối tháng 6 chỉ gần 3.121 tỷ đồng, tức họ phải trích lập dự phòng gần 159 tỷ đồng. Trong đó khoản đầu tư thâm hụt nhiều nhất là VNM khi phải dự phòng gần 123 tỷ đồng, tương đương 29% giá gốc.
Theo quy định kế toán, doanh nghiệp phải trích lập dự phòng giảm giá để đảm bảo các khoản đầu tư không bị ghi nhận cao hơn giá trị thực tế có thể thu hồi, giúp phản ánh trung thực giá trị tài sản trên báo cáo tài chính, tạo nguồn tài chính bù đắp tổn thất tiềm ẩn.
Bên cạnh đó, Bảo Việt còn dành gần 63 tỷ đồng đầu tư cổ phiếu chưa niêm yết ở các công ty Thủy sản Cà Mau (CAT), Vận tải biển và Thương mại Phương Đông (NOS), Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM, mã chứng khoán: VEA), MBLand... Giá trị ghi sổ vào cuối tháng 6 còn gần 40 tỷ đồng, tức dự phòng lỗ hơn 36%.
Danh mục chứng khoán của BVH còn có chứng chỉ quỹ với tổng giá trị hơn 297 tỷ đồng. Đây là các khoản đầu tư duy nhất không ghi nhận trích lập dự phòng. Họ đang rót vốn cho 3 quỹ "người nhà" BVPF, BVBF và BVFED của Bảo Việt Fund, ngoài ra còn có quỹ ETF DCVFMVN30 của Dragon Capital.
Có số tiền đầu tư cổ phiếu thấp hơn chỉ khoảng 284 tỷ đồng nhưng Tổng công ty cổ phần Bảo Minh (BMI) có danh mục rất đa dạng. Họ đầu tư 33 mã chứng khoán gồm cả cổ phiếu niêm yết trên sàn HoSE, HNX và cả những mã trên sàn UPCoM hay chưa niêm yết. Công ty đang phải dự phòng giảm giá hơn 58 tỷ đồng, tương đương hơn 20% danh mục.
Trong số 33 cổ phiếu đang đầu tư, BMI chỉ không dự phòng giảm giá ở 5 mã gồm TCB, CTG, MBB, VPB và cổ phiếu chưa niêm yết của Công ty Địa ốc 9. Còn lại các khoản đầu tư đều phải dự phòng giảm giá.
Hai khoản đầu tư lỗ nhất của Bảo Minh trong 6 tháng qua là NOS (Vận tải biển và Thương mại Phương Đông) và DGT (Công trình Giao thông Đồng Nai) với mức dự phòng lần lượt 92,5% và 87,4%. Cả hai đều là cổ phiếu giao dịch trên sàn UPCoM. Ngoài ra, tất cả mã chứng khoán trên sàn này mà MBI rót vốn đều đang phải dự phòng giảm giá như GDA, DVN, CLX, VEA, ACV hay ABB.
Ngoài hai "ông lớn" kể trên, một số doanh nghiệp bảo hiểm cũng trích một phần danh mục để đầu tư cổ phiếu. Bảo hiểm Bảo Long (BLI) có hơn 19 tỷ đồng chứng khoán kinh doanh. Trong đó, gần 4,2 tỷ đồng bỏ vào TCB của Techcombank và đến nay chỉ còn ghi nhận hơn 783 triệu đồng giá trị hợp lý, tức phải dự phòng mất gần 3,4 tỷ đồng. Tuy nhiên, Bảo Long cũng có 15 tỷ đồng mua chứng chỉ quỹ DCDS của Dragon Capital, đến nay ghi nhận giá trị hợp lý gần 17,5 tỷ đồng. Nhờ đó, khoản lỗ trên tổng danh mục của BLI chỉ khoảng 6%.
Bảo hiểm Petrolimex (PJICO - PGI) có hơn 22 tỷ đồng đầu tư cổ phiếu với 4 mã HPG của Tập đoàn Hòa Phát, SKV của Yến sào Khánh Hòa, PLA của PLand và DPM của Đạm Phú Mỹ. Trong đó, PLA là khoản đầu tư duy nhất phải dự phòng giảm giá gần 3 tỷ đồng, tương đương gần 60% giá gốc. Còn lại, các khoản mua cổ phiếu HPG, KSV và DPM đều đang lãi lần lượt 72%, 31% và 7% trong 6 tháng đầu năm.
Nhà đầu tư đang theo dõi bảng điện tử chứng khoán trong một phiên thị trường suy giảm. Ảnh: An Khương
Danh mục cổ phiếu của các công ty bảo hiểm có nguy cơ lỗ trong khi VN-Index nửa đầu năm nay tăng 8,6% và lên vùng giá cao nhất kể từ tháng 4/2022 đến nay. Trong thời gian đó, thị trường trải qua nhịp điều chỉnh mạnh và đột ngột vào đầu tháng 4 do thông báo áp thuế đối ứng. Nhịp giảm này khiến chỉ số chung mất 17%, thủng mốc 1.100 điểm và buộc nhiều công ty chứng khoán hạ dự báo triển vọng tăng trưởng. Thị trường sau đó hồi phục mạnh nhờ những hành động giảm thiểu tác động của thuế quan từ Chính phủ.
Tuy nhiên sóng phục hồi nửa đầu năm lại lan tỏa không đều, chủ yếu được dẫn dắt bởi nhóm ngân hàng và các mã "họ" Vingroup. Điều này cũng được thể hiện rõ trong danh mục cổ phiếu của các công ty bảo hiểm kể trên. Phần lớn các khoản đầu tư không cần trích lập dự phòng giảm giá đều nằm ở các mã ngân hàng. Ngược lại, những doanh nghiệp chưa tìm được câu chuyện hấp dẫn dòng tiền thị trường hoặc nằm trong nhóm bị ảnh hưởng về thuế quan, ít nhất về mặt tâm lý, vẫn chưa bắt kịp sóng phục hồi.
Bảo Minh đầu tư 8 cổ phiếu trên sàn UPCoM. Đây vốn là thị trường có độ biến động cao, tức lợi nhuận tiềm năng lớn nhưng rủi ro cũng không nhỏ. Hai mã đang được dự phòng quanh 90% giá trị NOS và DGT đều là những cổ phiếu có vốn hóa nhỏ, thanh khoản rất thấp. NOS đã bị Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) hạn chế giao dịch, thị giá chưa tới 1.000 đồng một cổ phiếu. Còn DGT vẫn giao dịch bình thường nhưng thị giá chưa phục hồi khi đã lỗ 3 quý liên tiếp.
Nói với VnExpress, ông Hans Nguyễn, Giám đốc EXM Wealth Management - đơn vị cung cấp các giải pháp quản lý tài sản cho nhóm có giá trị tài sản cao, cho rằng các công ty bảo hiểm có nhiều loại sản phẩm khác nhau. Có những sản phẩm thuần túy là bảo hiểm, nhưng cũng có những sản phẩm được thiết kế để đầu tư. Nếu một công ty cung cấp các sản phẩm liên quan đến đầu tư, họ sẽ tham gia vào thị trường tương tự một quỹ đầu tư. Do đó, tham gia đầu tư tài chính hay mua cổ phiếu là hoạt động bình thường của doanh nghiệp bảo hiểm, nằm trong định hướng và chiến lược sản phẩm của họ.
Khi công ty bảo hiểm nhận tiền của khách hàng dựa trên một hợp đồng có phần đầu tư, họ phải đánh giá thị trường và kiểm soát rủi ro. Giống với công việc của một công ty quản lý quỹ, các doanh nghiệp bảo hiểm sẽ dựa trên tiêu chí và chiến lược đầu tư để có các khung và cơ chế kiểm soát rủi ro rõ ràng.
Thực tế, các khoản đầu tư cổ phiếu của các công ty bảo hiểm chiếm tỷ trọng rất thấp trong tổng tài sản. Tỷ lệ này ở Bảo Việt khoảng 1,2% và ở Bảo Minh khoảng 3,8%. Do đó, dù có thua lỗ, các khoản đầu tư cổ phiếu khó thể ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh hay sức khỏe tài chính của họ.
Tất Đạt
