Tại hội thảo xây dựng môi trường học đường lành mạnh, hạn chế học sinh dùng điện thoại trong giờ ra chơi, ngày 18/9, thượng tá Trần Văn Đông, Phó Phòng An ninh Chính trị Nội bộ (PA03), Công an TP HCM, cho biết khoảng 93% thuê bao điện thoại ở Việt Nam hiện nay dùng mạng xã hội. Nhiều nhất là thanh thiếu niên, học sinh, thuộc độ tuổi từ 13 đến 26.
Ước chừng 90% trẻ truy cập và sử dụng Internet hàng ngày nhưng chỉ 35% biết cách quản lý thời gian dùng.
Thượng tá Đông nhìn nhận nếu học sinh dùng mạng để tìm hiểu khoa học, lịch sử, giải trí lành mạnh thì rất bổ ích. Ngược lại, một bộ phận chủ yếu chơi game, đọc truyện... Nhiều vấn nạn bắt nguồn từ việc sử dụng Internet không đúng cách như lừa đảo trực tuyến, bắt cóc online, bắt nạn trên không gian mạng, xâm phạm đời tư. Thông tin cá nhân của học sinh có thể bị lộ, lọt khi truy cập vào các trang web đen, chơi game, đặt hàng online,...
Thượng tá Trần Văn Đông, Phó Phòng An ninh Chính trị Nội bộ (PA03), Công an TP HCM, trao đổi với học sinh tại hội thảo, sáng 18/9. Ảnh: Thanh Phúc
Ở góc độ sức khỏe thể chất và tinh thần, bác sĩ Đặng Hoàng Khánh Duy, giảng viên bộ môn Nhi, trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng, cho biết nhiều nghiên cứu đã chỉ ra việc sử dụng điện thoại trong trường khiến kết quả học tập giảm sút. Khi các em chăm chú vào màn hình điện thoại trong thời gian dài, ít vận động dễ dẫn đến béo phì, cận thị, rối loạn giấc ngủ, cảm giác bị cô lập do ít tương tác trực tiếp. Nếu nghiện mạng xã hội, tiếp xúc thông tin độc hại hoặc bị bắt nạt, trẻ em có thể bị rối loạn cảm xúc, nhân cách phát triển.
Do đó, các chuyên gia, nhà quản lý đồng tình hạn chế học sinh dùng điện thoại trong trường, kể cả giờ ra chơi.
Theo tiến sĩ tâm lý Bùi Hồng Quân, trường Đại học Sư phạm TP HCM, cần tích hợp giáo dục kỹ năng sống, cách sử dụng công nghệ có trách nhiệm và văn hóa ứng xử học đường vào các hoạt động tập thể.
Kế đến, nhà trường cần có quy tắc ứng xử rõ ràng dưới dạng nội quy chính thức. Cùng đó, trường tổ chức hoạt động thay thế hấp dẫn, như trò chơi vận động, trò chơi dân gian, câu lạc bộ và góc sinh hoạt cộng đồng, khuyến khích học sinh tham gia.
TS Quân cho rằng những việc này cần sự phối hợp giữa gia đình – nhà trường – xã hội. Gia đình quản lý và định hướng thời gian sử dụng thiết bị của con; nhà trường có trách nhiệm giám sát, nhắc nhở và khuyến khích; xã hội truyền thông, về việc sử dụng công nghệ có trách nhiệm.
Thực tế, đại diện trường THPT Lương Thế Vinh, Bà Điểm cho biết cách đây 15-20 năm, học sinh đã không được mang điện thoại đến trường. Từ năm 2020, cả hai cho phép học sinh dùng điện thoại trong một số tiết Tiếng Anh, Kỹ năng sống, Hoạt động hướng nghiệp nếu được giáo viên đồng ý, theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Theo cô Phan Thị Bích Hạnh, Hiệu phó trường THPT Trần Nguyên Hãn, trường không cấm điện thoại hoàn toàn bởi vấp phải ý kiến phản đối của một số phụ huynh, học sinh. Thay vào đó, thầy cô tổ chức nhiều hoạt động trong giờ ra chơi để thu hút học sinh xuống sân như bóng rổ, bóng đá, nhảy flashmob,...
"Đến nay, hầu hết học sinh chủ động để điện thoại ở nhà, nếu có mang cũng không dùng trong giờ ra chơi. Mỗi lớp sẽ có một điện thoại, chỉ có tính năng nghe gọi, nhắn tin để liên lạc với phụ huynh", cô Hạnh nói.
Cô Bích Hạnh, trường THPT Trần Nguyên Hãn chia sẻ kinh nghiệm vận động học sinh không dùng điện thoại. Ảnh: Lệ Nguyễn
Theo bà Cao Thị Thiên Phúc, Trưởng phòng Học sinh - Sinh viên, Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM, nhiều nước trên thế giới đã cấm hoặc khuyến khích học sinh hạn chế dùng điện thoại trong giờ giải lao. Chẳng hạn, các trường học Phần Lan, Đan Mạch thiết kế nhiều không gian mở cho trẻ tự học, chơi, vận động ngoài trời. Học sinh Nhật Bản được yêu cầu cất điện thoại ngay từ cổng trường, giờ ra chơi dành cho thể dục, hoạt động câu lạc bộ. Hàn Quốc áp dụng công nghệ vào lớp học, nhưng vẫn nghiêm cấm điện thoại trong giờ giải lao.
"Khi có giải pháp đồng bộ và sáng tạo, nhà trường vừa hạn chế được tác hại của thiết bị số, vừa nuôi dưỡng tinh thần, trí tuệ của học sinh", bà Phúc nói.
Sở dự kiến thí điểm hạn chế học sinh dùng điện thoại trong giờ ra chơi ở 16 trường từ tháng 10, sau đó triển khai đồng loạt từ năm 2026. Giờ giải lao, mỗi trường tổ chức ít nhất ba hoạt động thể thao, văn nghệ, trò chơi dân gian, đọc sách hoặc câu lạc bộ kỹ năng sống. Học sinh phải tham gia ít nhất một hoạt động.
Dưới góc độ phụ huynh và người làm giáo dục, Lê Thị Phương Lan, Trưởng phòng Khoa giáo, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP HCM, ủng hộ việc hạn chế sử dụng điện thoại ở trường và lúc sinh hoạt gia đình, để học sinh có không gian, thời gian phát triển tinh thần và thể chất.
"Nhưng với các trường chật chội, không đủ phòng học chưa nói đến cơ sở vật chất để tổ chức hoạt động thể thao, giải trí thì phải làm sao? Tôi thấy Sở cần cân nhắc đến yếu tố này...", bà Lan nói.
Lệ Nguyễn
