Nghế sĩ Trang Thanh Xuân (tên thật Lê Thị Thanh Xuân) sinh năm 1953 trong một gia đình có truyền thống về cải lương. Từ năm 14 tuổi, bà đã gây chú ý trong giới cải lương khi là gương mặt nổi bật ban Hoa Thế Hệ của soạn giả Quang Phục rất nổi tiếng thời bấy giờ.
Trang Thanh Xuân từng hát cho các đoàn Thái Dương I, Thái Dương III, Hương Dạ Thảo, Việt Nam - Minh Vương. Bà từng hát cặp những kép chánh nổi tiếng như Minh Vương, Vũ Linh, Thanh Tuấn... trong các vở Dạ xoa hoàng hậu, Nắng thu về ngõ trúc, Máu nhuộm sân chùa.
Tên tuổi của bà tuy không thể so sánh được với các ngôi sao như Lệ Thủy, Mỹ Châu, Thanh Kim Huệ... nhưng cũng là cái tên được nhiều người biết đến, săn đón với mức lương không phải dạng vừa.
Trang Thanh Xuân hồi trẻ.
Hình ảnh thời trẻ của Trang Thanh Xuân bên Minh Vương (trái) và Thanh Sang (phải).
Sau năm 1975, bà về các đoàn tuồng cổ Huỳnh Long, Minh Tơ nhưng không trụ lâu vì lương thấp, không đủ sống. Vì mưu sinh, bà rời Sài Gòn về hát tỉnh.
Có giai đoạn, cô đào cứ nghe tiếng kèn trống liền thấy đau nhói trong lồng ngực, thậm chí ngất xỉu. Nhập viện cấp cứu, bà mới biết mình mắc bệnh thiếu máu cơ tim và hở van tim bẩm sinh.
Cũng vì bệnh này mà bà giải nghệ năm 33 tuổi (năm 1986). Rời ánh đèn sân khấu, bà làm đủ nghề để kiếm sống từ bán chuối chưng, bắp nấu đến băng đĩa...
Thời trẻ đẹp, nổi tiếng, Trang Thanh Xuân từng được nhiều chàng trai theo đuổi nhưng bà chỉ mê hát nên thấy ai vồ vập tán tỉnh đều sợ mà né tránh. Tới khi quay đầu lại, chợt nhận ra bên mình không có ai san sẻ, tâm tình.
Nói về chuyện chồng con, bà tâm sự trên tờ Vnexpress rằng, bà không buồn cảnh sống cô độc, không chồng con là số phận của mình nên phải chấp nhận.
Những năm tháng sau đó, bà và em gái - nghệ sĩ Thanh Đào nương tựa vào nhau, người bán vé số, người nhặt ve chai sống qua ngày. Năm 2022, nghệ sĩ Thanh Đào qua đời, để lại một khoảng trống vô cùng lớn trong bà cùng món nợ vài chục triệu đồng.
"Hồi trước, em gái tôi - Thanh Đào - còn sống, cả hai ở chung nên lo lắng cho nhau. Giờ trong nhà chỉ có tôi, không có tiếng người, rất cô quạnh", bà nói trên tờ Vnexpress.
Hiện tại bà đi bán vé số mưu sinh.
Hiện tại bà chỉ còn người thân duy nhất là em út - nghệ sĩ Bá Lộc. Em trai bà năm nay cũng ngoài 60 tuổi, cuộc sống không khá giả, ở nhà trông cháu cho các con đi làm nên hai chị em hiếm khi gặp nhau.
Dù đau bệnh và túng thiếu nhưng bà lại không muốn vào viện dưỡng lão. Bà tâm sự trên tờ Vietnamnet: “Nếu một ngày tôi ngủ mãi không dậy nữa, vẫn mong muốn được ra đi tại đây - nơi đất và người đã cưu mang mình mấy chục năm qua", Trang Thanh Xuân nói.
Hiện tại, bà đang ở trọ trong một căn phòng khoảng 10 m2 tại quận 8 với giá thuê nhà và điện nước khoảng 2,3 triệu đồng/tháng. Căn phòng ẩm thấp, thiếu ánh sáng, đồ đạc bề bộn, chỉ kê được chiếc nệm 1 người nằm. Gia tài giá trị của bà là chiếc tủ lạnh mini đã cũ không có tivi hay bất cứ phương tiện giải trí nào.
Lúc em gái còn sống, 2 chị em cùng hùn đóng tiền nhà, kể từ khi em gái mất, nếu thiếu tiền nhà, bà lại phải vay mượn người quen, may mắn là không ai lấy tiền lời của bà.
Tâm sự về cuộc sống không nhà, không chồng, không con, lại bệnh tật triền miên ở tuổi ngoài 70, Trang Thanh Xuân nói trong clip của nhóm Ngũ Long Du Ký rằng, bà bán vé số hàng ngày để có tiền trả nợ và thuốc thang.
Nhóm Ngũ Long Du Ký tới thăm bà.
Trang Thanh Xuân bật khóc khi nhận giúp đỡ từ đồng nghiệp.
“Mỗi lượt tôi lấy 20 tấm vé số, nếu bán hết lại lấy thêm 20 tấm vé nữa, chứ lấy 100 vé mà bán không hết thì đại lý không cho trả lại, tôi cũng không đi bán quá lâu được”, bà bộc bạch.
Không chỉ bị tim, Trang Thanh Xuân còn bị giãn tĩnh mạch, cao huyết áp và thoái hóa khớp 10 năm qua nhưng vẫn chống gậy đi bán vé số. Niềm mong mỏi lớn nhất của bà bây giờ là không còn nợ nần ai, không phải lo miếng ăn từng bữa. Bởi có những hôm mệt, bà chỉ bán được khoảng 30 tờ vé số, đủ tiền mua 1 phần cơm bình dân.
