Nghệ sĩ Hồng Sáp: Một mình nuôi 7 đứa con trong cảnh nghèo túng
Nghệ sĩ Hồng Sáp (sinh năm 1937) là người gốc Hà Nội, 8 tuổi đã theo ba mẹ vào Nam đi hát. Năm 10 tuổi bà mồ côi, phải sống lay lắt qua ngày nhờ sự đùm bọc của bà bầu đoàn hát Huỳnh Long. 14 tuổi, bà bắt đầu bước lên sân khấu đoàn Huỳnh Long với vai trò múa minh họa trong các vở tuồng rồi dần dần được giao vai lớn hơn. Vì cù bơ cù bất, không người nương tựa nên có bị người ta bắt nạt, ăn chặn tiền cát xê, bà cũng nhẫn nhịn hết.
Nghệ sĩ Hồng Sáp nên duyên với một nghệ sĩ chơi đàn kìm trong đoàn hát Huỳnh Long. Dù có với nhau 7 "mặt con" nhưng bà cũng nhất khoát ra đi khi chồng nghiện rượu, bạc đãi vợ con. Nghệ sĩ Hồng Sáp một mình nuôi 7 đứa con trong cảnh nghèo túng với đồng lương ba cọc ba đồng.
Cũng vì nghèo mà 5 người con của bà qua đời do không có tiền chữa bệnh từ khi còn rất nhỏ. Hai người con còn lại cũng có số phận quá bi thương. Người không lấy vợ, người thì bị bệnh lao mà ra đi khi tuổi đời quá trẻ. Xót cháu nội sớm mất cha mất mẹ, bà lại bồng về nuôi dù thân mình cũng lo chưa xong.
Nghệ sĩ Hồng Sáp đặc biệt thành công khi thể hiện vai nghèo khổ, bi kịch và... vai ác như Tấm Cám, Dốc tình, Xóm cào cào... nhưng tới tờ chứng minh nhân dân cũng không có. Người con trai duy nhất còn lại của bà cũng thế.
Nghệ sĩ Hồng Sáp (phải) vào vai mụ dì ghẻ độc ác trong vở cải lương Tấm Cám
Dù là một nghệ sĩ được khán giả cả nước nhớ mặt nhớ tên với hàng trăm vai diễn từ sân khấu tới màn ảnh làm lay động người xem như: Tấm Cám, Dốc tình, Xóm cào cào... nhưng tới tờ chứng minh nhân dân, nghệ sĩ Hồng Sáp cũng không có. Người con trai duy nhất còn lại của bà cũng thế.
Hồi còn làm ở đoàn hát Huỳnh Long, hộ khẩu cả gia đình bà được khai báo chung với đoàn. Khi đoàn giải thể, cả nhà bà bỗng thành "vô gia cư". Con trai bà dù gần 60 tuổi cũng chưa một lần nhìn thấy tờ giấy khai sinh tròn méo thế nào. Bà gọi tên con là Dĩ An chỉ vì lúc sinh con, bà đang diễn ở Dĩ An, Bình Dương.
Trong cái gia đình có 3 người ấy, chỉ duy nhất đứa cháu nội đã mất cả cha lẫn mẹ là có giấy tờ tùy thân vì được khai sinh theo hộ khẩu nhà ngoại từ lúc lọt lòng.
Ở Sài Gòn từ năm 1940 thì mãi tới năm 2015, bà mới có được cái KT3 là nhờ người ta xác nhận đã từng làm ở đoàn hát Huỳnh Long mấy chục năm. Và cho tới giờ, bà vẫn không có bất cứ giấy tờ tùy thân nào ngoài thẻ Hội viên Hội Sân khấu TP.HCM.
Nghệ sĩ Hồng Sáp phải sống bằng tiền trợ cấp hàng tháng của Hội nghệ sĩ. Lâu lâu, có khán giả hay đồng nghiệp nhớ tới thì "đùm bọc". Bà chỉ mong ước có đủ sức khỏe để đi làm, kiếm tiền trang trải cuộc sống
Không mong sống 90-100 tuổi vì sống càng lâu càng khổ, mong trời thương cuối đời có một căn nhà tử tế
Bây giờ, dù đã ở tuổi U90 nhưng nghệ sĩ Hồng Sáp vẫn sống nghèo khổ cùng con trai và đứa cháu nội trong căn nhà thuê ở cầu Kênh Tẻ, quận 7, mỗi tháng phải trả 3 triệu đồng tiền nhà. Con trai nữ nghệ sĩ đã 62 tuổi nhưng cũng thất nghiệp, giờ chỉ sống bằng vài đồng tiền Hồng Sáp kiếm được bằng công việc làm phục trang cho đoàn hát. Vì thế, bà vẫn cầu Trời khấn Phật cho mình có sức khỏe để đi phim, đi trợ diễn cho có đồng ra đồng vào.
Trong một bài phỏng vấn hồi năm 2022, nghệ sĩ Hồng Sáp từng tiết lộ đã nhiều lần tủi thân với phận đời trắc trở mà bật khóc sau tấm màn nhung.
"Công việc sắp xếp phục trang cho đoàn hát không có lương hàng tháng, thu nhập phụ thuộc vào những buổi biểu diễn. Ngày nào tôi cũng tới đây, nếu có buổi diễn thì tôi sẽ giúp soạn đồ. Khi nào có chương trình thì tôi mới phụ, còn không thì cũng chẳng có tiền. Thỉnh thoảng tôi nhận được lời mời đi hát hay đóng vai mẹ già. Đôi khi có vài mạnh thường quân tới ủng hộ. Giờ đây ai thương thì cho tiền sống qua ngày. Những người ở trong đình này cũng rất thương tôi. Họ đang làm giấy tờ xin cho tôi tiền trợ cấp để có thêm được chút ít", nghệ sĩ Hồng Sáp kể.
Nghệ sĩ Hồng Sáp chia sẻ: "Bây giờ tôi già rồi, không hát được nữa nên qua làm ở phòng phục trang"
Khi được hỏi suốt nhiều năm đi diễn, bà có dành dụm được chút nào không, nghệ sĩ già thực lòng tâm sự, bà bắt đầu đi hát lúc 20 tuổi, hơn 40 tuổi là bắt đầu diễn cho đoàn Huỳnh Long. Nghệ sĩ thời đó nhìn vậy thôi chứ không hề sung sướng như tưởng tượng. Thời của bà làm bao nhiêu là lo ăn lo mặc hết. Có khi tới vài tháng tôi mới được đi hát, đi đóng phim thì làm sao mà tiết kiệm được. Thu nhập thời đó bấp bênh, ăn cơm cũng còn phải trộn với mỳ, bo bo. Mỗi lần đóng phim tôi chỉ được vài trăm nghìn đồng nên chỉ đi làm mong sao đủ ăn, đủ mặc là tốt lắm rồi. Tới thời các con, đứa nào cũng nghèo và cũng chẳng có công ăn việc làm nên cũng không giúp đỡ được gì.
"Có nhiều lúc tôi cảm thấy chạnh lòng khi nhiều nghệ sĩ cùng thời với mình vẫn nổi tiếng và có cuộc sống giàu có, nhưng biết làm sao bây giờ. Khi còn trẻ, tôi được rất nhiều người săn đón, có những người rất giàu. Tôi vẫn nhớ có thiếu uý giàu có muốn yêu tôi nhưng tôi không thích mà lại chọn ông nhạc sĩ nghèo. Nếu tôi nghe lời ba, lấy người đó thì có lẽ số phận đã khác. Nhiều lúc có người nói, ai bảo ham lấy nghệ sĩ rồi nghèo như vậy, nhưng tôi lại là người sống thiên về tình cảm. Nhiều lúc tôi hơi tiếc vì không chọn một cuộc sống tốt hơn, nhưng nghĩ lại thì nghệ thuật đã là cái nghiệp của mình, đã chọn thì phải theo", nữ nghệ sĩ chuyên vai ác tâm sự.
"Ở tuổi này rồi, tôi vẫn đam mê chứ! Ai quay phim kêu là tôi đi ngay, hay ai thiếu vai phụ thì cứ kêu. Tôi vẫn sẵn sàng làm bằng hết khả năng. Già thì già nhưng tôi vẫn còn cái máu nghệ sĩ. Nhiều lúc diễn xong được mọi người khen vẫn thích lắm.
Còn nhớ bộ phim gần đây nhất tôi được mời đi quay là "Chuyện ma gần nhà". Phải quay vào ban đêm ở tận Củ Chi tới 5 giờ sáng. Đoàn phim rất bất ngờ khi thấy tôi dù già nhưng đầu óc vẫn còn minh mẫn. Mọi người rất nể vì tôi vẫn nhớ thoại, vẫn nhớ kịch bản, thậm chí còn diễn hay. Nghe được những lời như vậy, dù cực tôi vẫn thấy vui lắm!", nữ nghệ sĩ bộc bạch khát khao nghệ thuật.
Nghệ sĩ Hồng Sáp và Bình Tinh
Cũng theo nghệ sĩ chia sẻ, hiện tại, bà nhận được sự quan tâm nhiều nhất từ nghệ sĩ cải lương Bình Tinh. "Bình Tinh dễ thương và quý mến tôi lắm. Hồi tôi bắt đầu đi hát thì Bình Tinh vẫn còn nhỏ xíu nên cô ấy coi tôi như người thân trong nhà. Tôi xúc động lắm khi Bình Tình lúc nào cũng nói tôi không phải lo lắng gì, cứ sống vui vẻ thoải mái đi. Bình Tinh hứa nếu tôi qua đời thì cô ấy sẽ lo hậu sự chu toàn mọi thứ.
Ngoài ra, trước đây Việt Hương, Hoài Linh, Chế Thanh... cũng giúp đỡ tôi nhiều. Hoài Linh từng mời tôi về đền thờ Tổ nghiệp của cậu ấy lúc mới khánh thành. Hoài Linh rất lịch sự khi gửi giấy mời, tiếp đón tôi cẩn thận. Có thể là giờ không gặp được nhưng lần nào gặp là cậu ấy lại cho tôi tiền. Trước đây khi chưa nổi tiếng, Hoài Linh cũng từng hát ở đoàn Huỳnh Long nên cậu ấy gọi tôi bằng "má". Gần đây nhất, NS Ngọc Huyền từ Mỹ về cũng ghé qua đây thắp nhang và gửi tôi chút tiền", bà cho biết.
Đồng thời, tâm sự về mong ước tuổi xế chiều, nghệ sĩ Hồng Sáp thẳng thắn: "Nhiều người bảo mong tôi sống tới 90, 100 tuổi nhưng tôi không muốn vì sống càng lâu thì càng khổ. Giờ chỉ mong sao ông trời thương, cho tôi trúng số cũng được để có một căn nhà tử tế. Tôi không sợ khổ nhưng chỉ lo đến khi chết đi, ai sẽ trả tiền thuê nhà cho con trai mình? Chỉ mong từ giờ tới lúc chết, tôi có được một căn nhà để con cháu không còn phải sống cảnh thuê mướn".
