Ngành công nghiệp âm nhạc đã chứng kiến một sự biến đổi đáng kể trong suốt hai thập kỷ qua, đặc biệt là trong lĩnh vực doanh số nhạc vật lý. Sau gần 20 năm suy giảm, các số liệu gần đây cho thấy sự hồi sinh của sự quan tâm đối với các định dạng vật lý, đặc biệt là vinyl (đĩa than) và CD.
Sự trở lại này không chỉ là một xu hướng thoáng qua; nó phản ánh những thay đổi sâu sắc trong hành vi tiêu dùng và giá trị văn hóa, đặc biệt là trong giới trẻ.
Sự phục hồi của doanh số bán nhạc vật lý
Trong một kỷ nguyên bị chi phối bởi dịch vụ phát trực tuyến, ngành công nghiệp âm nhạc đang chứng kiến một sự chuyển mình đáng chú ý khi doanh số bán nhạc vật lý trải qua mức tăng trưởng đầu tiên sau 2 thập kỷ. Sự phục hồi này không chỉ đơn thuần là một sự hoài niệm về quá khứ; nó phản ánh những thay đổi trong hành vi tiêu dùng và sự trân trọng mới đối với các định dạng âm nhạc hữu hình.
Theo các báo cáo gần đây từ Official Charts Company và British Phonographic Industry (BPI), doanh số bán album vật lý tại Anh quốc đã tăng 3,2% trong nửa đầu năm 2024, với hơn 8 triệu đơn vị được bán ra. Đây là một cột mốc quan trọng, đánh dấu lần đầu tiên kể từ năm 2004, doanh số đĩa vật lý có sự tăng trưởng, sau nhiều năm giảm sút do sự gia tăng tiêu thụ kỹ thuật số và các nền tảng phát trực tuyến.
Một khách hàng đang xem qua giá đĩa than tại cửa hàng HMV trên phố Oxford, London, Anh quốc. Ảnh: Getty Images
Lực lượng thúc đẩy sự phục hồi này có thể được quy cho một số yếu tố chính, bao gồm ảnh hưởng từ các nghệ sĩ nổi tiếng, xu hướng ngày càng tăng trong giới trẻ và một thị trường bán lẻ độc lập đang phát triển mạnh. Album mới nhất của Taylor Swift, The Tortured Poets Department, là một thành công nổi bật với 254.000 bản được bán ra chỉ trong 6 tháng đầu năm 2024. Các tác phẩm nổi bật khác bao gồm Hit Me Hard And Soft của Billie Eilish với 45.000 bản và album ra mắt Prelude To Ecstasy của nhóm nhạc The Last Dinner Party với 42.000 bản. Sự phục hồi của các định dạng vật lý cũng được phản ánh trong doanh số của album được đặt theo tên của nghệ sĩ Liam Gallagher và John Squire, với 46.982 đơn vị được tiêu thụ.
Sự hồi sinh của vinyl đặc biệt đáng chú ý. Tháng 4/2024 đã đánh dấu một khoảnh khắc lịch sử khi doanh số bán vinyl đạt tổng doanh số tuần cao nhất trong 3 thập kỷ, nhờ vào các sự kiện như Record Store Day và việc phát hành album của Swift. Dữ liệu cho thấy rằng sự gia tăng này đã dẫn đến việc bán ra tới 306.000 đơn vị vinyl chỉ trong tuần đó. Xu hướng này không chỉ cho thấy sự phục hồi của vinyl mà còn làm nổi bật một sự chuyển mình văn hóa rộng lớn hơn đối với việc đánh giá cao các bộ sưu tập âm nhạc vật lý.
Tuy nhiên, sự quan tâm mới này không phải không có những tranh cãi. Khi các nghệ sĩ ngày càng phát hành nhiều phiên bản khác nhau của album - thường nhằm mục đích tối đa hóa doanh số - các mối quan tâm về tính bền vững về môi trường đã nổi lên. Hiện tượng toàn cầu Billie Eilish đã lên tiếng về vấn đề này, chỉ trích việc tạo ra nhiều phiên bản vinyl chỉ để kiếm lời.
"Chúng ta đang sống trong thời đại mà vì một số lý do, việc tạo ra đủ loại vinyl và bao bì khác nhau là rất quan trọng đối với một số nghệ sĩ, điều này làm tăng doanh số và số lượng, đồng thời giúp họ kiếm được nhiều tiền hơn" - Billie Eilish nói - "Tôi thấy thực sự bực bội với tư cách là người thực sự nỗ lực để phát triển bền vững và làm tốt nhất có thể".
Cảm xúc này phản ánh một nhận thức ngày càng tăng trong cộng đồng người tiêu dùng về tác động môi trường của sản xuất âm nhạc.
Sự gia tăng doanh số bán đĩa vật lý cũng trùng hợp với sự gia tăng đáng kể về số lượng cửa hàng đĩa độc lập tại Anh quốc, hiện đã đạt mức cao nhất trong 10 năm qua. BPI cho rằng sự phát triển này là do "nhu cầu ngày càng tăng đối với album vinyl và các sản phẩm âm nhạc khác dưới định dạng vật lý", khẳng định một thị trường đang phát triển mạnh mẽ cho âm nhạc trên đường phố. Các cửa hàng biểu tượng như HMV đã cho thấy những nỗ lực tái sinh mang lại hiệu quả với việc mở cửa lại thành công, trong khi ngay cả những cơ sở lâu đời như Our Price cũng đã trở lại.
Những người nghe trẻ tuổi không chỉ quan tâm đến việc tiêu thụ âm nhạc mà còn muốn trải nghiệm nó theo những cách truyền thống hơn. Tính chất hữu hình của vinyl hoặc CD mang lại một kết nối cảm xúc mà các dịch vụ phát trực tuyến thường thiếu.
Những tác động rộng lớn đối với ngành công nghiệp âm nhạc
Những tác động của sự phục hồi này không chỉ dừng lại ở con số doanh thu; chúng báo hiệu một sự chuyển mình tiềm năng trong cách các nghệ sĩ tiếp cận việc phát hành và tương tác với người hâm mộ. Khi thế hệ trẻ - đặc biệt là Gen Z (sinh năm từ 1997 đến 2012) - bắt đầu đón nhận các định dạng vật lý một cách nhiệt tình hơn, các nghệ sĩ cũng đang điều chỉnh chiến lược của mình để phục vụ cho nhóm đối tượng này.
Sự yêu thích của Gen Z đối với những món đồ sưu tầm hữu hình trái ngược hoàn toàn với việc phụ thuộc vào các nền tảng kỹ thuật số để tiêu thụ âm nhạc.
Các phiên bản vật lý album “The Tortured Poets Department” của Taylor Swift
Sự chuyển mình này là rất quan trọng vì nó cho thấy rằng những người nghe trẻ tuổi không chỉ quan tâm đến việc tiêu thụ âm nhạc mà còn muốn trải nghiệm nó theo những cách truyền thống hơn. Tính chất hữu hình của vinyl hoặc CD mang lại một kết nối cảm xúc mà các dịch vụ phát trực tuyến thường thiếu. Những người sưu tầm đánh giá cao nghệ thuật, bao bì và những khía cạnh nghi thức khi chơi đĩa - những yếu tố mà định dạng kỹ thuật số không thể tái hiện.
Hơn nữa, khi các nghệ sĩ như Taylor Swift tiếp tục dẫn đầu phong trào với các chiến lược tiếp thị sáng tạo xung quanh việc phát hành đĩa vật lý, nhiều nghệ sĩ khác có thể sẽ làm theo. Cách tiếp cận của Swift bao gồm việc cung cấp hàng hóa độc quyền đi kèm với album và tạo ra các bản in giới hạn, thu hút người sưu tầm. Chiến lược này không chỉ thúc đẩy doanh số mà còn tạo ra cảm giác cộng đồng giữa những người hâm mộ có cùng sở thích.
Các chuyên gia trong ngành dự đoán rằng xu hướng này có thể dẫn đến một cuộc "phục hưng" rộng lớn hơn cho các định dạng âm nhạc vật lý vượt xa cả vinyl và CD. Khi các dịch vụ phát trực tuyến bão hòa thị trường, các nghệ sĩ có thể ngày càng tìm kiếm những nguồn doanh thu thay thế thông qua doanh số bán đĩa vật lý và hàng hóa. Sự thành công của các sản phẩm phát hành giới hạn có thể mở đường cho nhiều cách tiếp cận sáng tạo hơn đối với việc phát hành album.
Sự gia tăng trong doanh số bán nhạc vật lý đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho một ngành công nghiệp lâu nay bị chi phối bởi tiêu thụ kỹ thuật số. Khi người tiêu dùng tìm kiếm những kết nối sâu sắc hơn với nghệ sĩ yêu thích thông qua các định dạng hữu hình, ngành công nghiệp âm nhạc cần phải thích ứng với những sở thích đang thay đổi này. Mặc dù vẫn còn nhiều thách thức, nhưng xu hướng tổng thể cho thấy một tương lai đầy hứa hẹn cho doanh số bán nhạc vật lý - một tương lai nơi những người sưu tầm có thể tìm thấy niềm vui khi cầm trên tay những album yêu thích của họ và thưởng thức những âm thanh phong phú mà chúng mang lại.
Các thị trường âm nhạc lớn
Hiện nay, các thị trường âm nhạc lớn nhất thế giới bao gồm Mỹ, Nhật Bản, Anh, Đức và Hàn Quốc. Mỹ đứng đầu với ngành công nghiệp âm nhạc đa dạng, phát triển mạnh trên các nền tảng số. Nhật Bản nổi bật với J-Pop và doanh thu từ đĩa vật lý. Anh là cái nôi của nhiều nghệ sĩ huyền thoại và dòng nhạc quốc tế. Hàn Quốc gây ấn tượng với làn sóng K-Pop, chinh phục toàn cầu qua các nhóm nhạc đình đám như BTS, Blackpink.
