Nhiều người thường nói: "Mua thứ mình thích, ăn món mình thèm là yêu bản thân". Nhưng yêu bản thân không chỉ gói gọn trong vài hành động chiều chuộng. Nhà tâm lý học Carl Rogers từng định nghĩa: "Yêu là sự thấu hiểu và chấp nhận sâu sắc." Vậy nên, yêu bản thân là quá trình nhìn thấy, hiểu và bao dung với chính con người thật của mình.
Bác sĩ tâm lý Carl Jung từng nói: "Đứa trẻ bên trong ta là ánh sáng vượt lên mọi ánh sáng – là người dẫn đường cho sự chữa lành". Còn theo nhà trị liệu người Anh Marisa Peer, yêu bản thân là biết nói chuyện tử tế với chính mình, chăm sóc bản thân có chừng mực và không cho phép người khác hạ thấp giá trị của mình.
Những định nghĩa đó nghe thật đẹp – nhưng lại có phần trừu tượng. Vậy trong đời sống hàng ngày, ta có thể làm gì để thực sự "yêu bản thân" một cách cụ thể và hiệu quả?
Dưới đây là 8 cách đơn giản nhưng sâu sắc – để bạn bắt đầu hành trình chăm sóc và yêu thương chính mình.
1. Khi quá mệt mỏi: Hãy tìm một "góc phục hồi" cho riêng mình
Trên mạng từng rộ lên khái niệm "Hiệu ứng 20 phút ở công viên", chỉ cần ngồi trong công viên 20 phút, không làm gì cả, tâm trạng cũng sẽ tốt lên. Không gian thiên nhiên giúp cơ thể thư giãn, nhưng quan trọng hơn, nó tạo ra một "khoảng cách tâm lý", một nơi không có áp lực hay trách nhiệm.
Nếu không thể ra công viên, hãy tạo cho mình một "góc phục hồi" - nơi bạn có thể là chính mình. Đó có thể là một chiếc ghế quen thuộc bên cửa sổ, một cuốn sách gối đầu giường, hay chỉ đơn giản là 15 phút đi bộ quanh khu phố.
Giáo sư tâm lý Brian Little từng chia sẻ, ông là người hướng nội nhưng thường xuyên phải thuyết trình trước công chúng. Mỗi khi quá tải, ông sẽ vào nhà vệ sinh, đứng yên vài phút để nạp lại năng lượng. Đó chính là "góc phục hồi".
Hãy tạo thật nhiều không gian như vậy trong cuộc sống – để mỗi khi bạn thấy kiệt sức, có một chốn để quay về với chính mình.
2. Tạm rời xa điện thoại: Khôi phục nhịp sống thật
Năm 2024, từ "thối não" (brain rot) được chọn là từ khóa của năm. Nó mô tả tình trạng con người bị ảnh hưởng tiêu cực sau khi tiếp xúc quá nhiều thông tin vụn vặt, kém chất lượng trên mạng xã hội – dẫn đến mất tập trung, trì trệ và suy giảm khả năng tư duy sâu.
Sự phụ thuộc vào mạng xã hội khiến ta dần xa rời đời sống thật. Ta không còn cảm nhận được mùi rau ở chợ, tiếng rao buổi sớm, hay sự ấm áp từ một cái chạm vai nhẹ. Khi thế giới ảo trở nên quá lớn, cảm giác lạc lõng cũng theo đó mà tăng lên.
Vì vậy, hãy cho bản thân cơ hội sống "ngoại tuyến" nhiều hơn. Đi chợ thay vì đặt hàng online. Tán gẫu với người bán hàng thay vì đọc bình luận. Chạm vào thế giới – để tìm lại cảm giác mình đang sống trong đó.
3. Cho phép mình "nổi điên" – một cách an toàn
Cuộc sống đôi khi khiến ta giận dữ, thất vọng, tổn thương. Nhưng vì lịch sự, vì xã hội, vì áp lực... ta chọn nhẫn nhịn.
Vấn đề là: Cảm xúc bị dồn nén lâu ngày sẽ biến thành cơn giận ngầm – thứ có thể bùng phát bất cứ lúc nào. Nhà phân tâm học Freud từng nói, trị liệu chính là giúp con người bộc lộ những cảm xúc bị chôn giấu.
Vậy nên, hãy tìm cách xả bớt năng lượng tiêu cực một cách an toàn. Bạn có thể đến phòng tập đấm bốc, gào hét theo nhạc rock, viết nhật ký, xem một bộ phim "sảng khoái" với nhân vật chính mạnh mẽ "đòi lại công lý"...
Đừng sợ cảm xúc tiêu cực. Hãy cho phép mình thỉnh thoảng được "phát điên" – dù chỉ trong tưởng tượng. Đó cũng là một phần của yêu thương bản thân.
4. Lắng nghe cơ thể: Chăm sóc thể xác là chăm sóc tâm hồn
Nhiều người nghĩ cảm xúc thuộc về tâm trí, nhưng thật ra cơ thể là nơi phản ánh cảm xúc rõ nhất. Những cơn đau dạ dày, mỏi vai gáy, thậm chí u xơ tử cung – đôi khi là dấu hiệu của sự mệt mỏi và ức chế kéo dài.
Tâm lý học gọi hiện tượng này là "thể hóa" – khi nỗi đau tinh thần biểu hiện qua thể chất.
Vì vậy, hãy học cách nhận diện sớm các tín hiệu của cơ thể: thấy tức ngực – nghỉ ngơi, thấy mỏi cổ – vươn vai, thấy uể oải – đi ngủ sớm. Nếu cơ thể bạn đang lên tiếng, đừng vờ như không nghe thấy.
5. Tiêu tiền đúng chỗ: Yêu bản thân không phải là "mua sắm cho đã"
Tiêu dùng không phải lúc nào cũng là yêu bản thân. Mua sắm bốc đồng thường xuất phát từ cảm giác thiếu thốn – ta nghĩ mình thiếu thốn tình yêu, nên cố bù đắp bằng món đồ mới.
Nhưng sau niềm vui ngắn ngủi, là cảm giác trống rỗng và lo âu.
Hãy học cách tiêu tiền để nuôi dưỡng đời sống thật. Nghiên cứu chỉ ra: dùng tiền để mua thời gian (như thuê người dọn nhà, ở gần nơi làm việc...) giúp con người hạnh phúc hơn việc mua đồ vật.
Càng tiết kiệm được thời gian và năng lượng, bạn càng có không gian để sống – đúng nghĩa.
6. Sắp xếp lại cuộc sống: Kích hoạt lại cảm giác "mình làm được"
Có những ngày bạn thấy đời sống thật nhạt nhòa – mọi việc đều uể oải, không muốn làm gì, không có mục tiêu.
Đó là dấu hiệu bạn đang thiếu "cảm giác hiệu quả bản thân" – tức là cảm giác mình đang kiểm soát được đời sống, đang tạo ra điều gì đó có giá trị.
Hãy bắt đầu từ những việc nhỏ: dọn dẹp bàn làm việc, nấu một bữa cơm, đi xem phim... Khi hoàn thành một việc, dù nhỏ, bạn đang khôi phục lại sự tin tưởng vào chính mình.
Gợi ý: thay vì viết "to-do list" (việc cần làm), hãy viết "done list" (việc đã làm). Nhìn lại những gì mình đã vượt qua, là cách tốt nhất để thấy mình vẫn đang tiến về phía trước.
7. Học cách buông bỏ – một chút thôi cũng được
Chúng ta luôn được dạy rằng: kiên trì là phẩm chất tốt. Nhưng ít ai nói với ta: từ bỏ đúng lúc, cũng là một dạng can đảm.
Không phải điều gì cũng nên cố đến cùng. Nếu một cuộc gặp khiến bạn mệt mỏi – hãy hủy. Nếu một mối quan hệ khiến bạn tổn thương – hãy rút lui. Nếu một vai diễn khiến bạn nghẹt thở – hãy bước ra.
Học cách buông bỏ, không phải vì bạn yếu đuối – mà vì bạn đủ yêu thương bản thân để không tự ép mình nữa.
8. Tự nuôi dưỡng lại chính mình – bằng cả dịu dàng lẫn kỷ luật
Có lẽ bạn từng vô thức mong muốn một người mẹ dịu dàng, một người cha ủng hộ – người luôn nói với bạn: "Không sao đâu, mẹ ở đây rồi."
Giờ đây, khi đã trưởng thành, bạn có thể trở thành người đó – cho chính mình.
Hãy học cách nói với bản thân những lời tử tế. Cho phép mình yếu đuối, nhưng cũng nhắc nhở bản thân mạnh mẽ. Dịu dàng với nỗi đau, nhưng không buông xuôi.
Tình yêu bản thân, nếu chỉ là nuông chiều, sẽ khiến ta mất phương hướng. Chỉ khi kết hợp được sự bao dung và kỷ luật, ta mới thật sự trưởng thành – và chữa lành.
Lời kết
Một nửa năm 2025 đã trôi qua. Có thể bạn vẫn chưa làm được điều gì thật "to tát". Nhưng xin đừng trách mình.
Bạn không cần phải làm được điều gì "to lớn" mới xứng đáng được yêu thương. Việc bạn vẫn đang sống, vẫn chưa từ bỏ chính mình – đã là điều rất tuyệt vời rồi.
Thế giới, và chính bạn – vẫn đang yêu lấy bản thân mình, mỗi ngày.
