Chúng ta đã quá quen với những câu chuyện buồn về nông sản: Được mùa thì mất giá, thương lái ép giá, hay những chiến dịch "giải cứu" diễn ra năm này qua tháng nọ. Nhưng ở một góc nhìn khác, tươi sáng và đầy hy vọng hơn, có những người nông dân hiện đại đang âm thầm thay đổi cách họ đưa hạt gạo, mớ rau đến tay người tiêu dùng. Không còn là những gánh hàng rong ruổi vất vả, nông sản giờ đây đang bước vào một kỷ nguyên mới – nơi công nghệ kết hợp với sự chân chất của đồng quê tạo nên những giá trị thật thà nhất. Đó là khi củ khoai, trái bắp biết "lên sóng" livestream, biết kể câu chuyện văn hóa và mang lại những trải nghiệm chữa lành cho tâm hồn người phố thị.
Khi "chân lấm tay bùn" bước lên màn hình điện thoại
Trước đây, muốn mua mớ rau ngon, ta phải ra chợ sớm. Nhưng giờ đây, khoảng cách giữa cánh đồng và bàn ăn đã được thu hẹp lại chỉ bằng một cái chạm tay vào màn hình. Sự trỗi dậy của những video ngắn trên TikTok hay Reels đã mở ra một cánh cửa thần kỳ cho nông sản. Bạn sẽ dễ dàng bắt gặp những người nông dân chất phác, thay vì chỉ cặm cụi cuốc đất, nay họ cầm máy quay, ghi lại hành trình từ khi gieo hạt đến lúc hái quả.
Làn sóng này đã phát triển mạnh mẽ tại các nông trại, ruộng vườn của Trung Quốc. Thông qua mạng xã hội, đặc biệt trên Xiaohongshu, Douyin,... những thước phim mộc mạc ấy không cần kỹ xảo cầu kỳ, chỉ cần là màu xanh ngát của ruộng lúa, tiếng suối chảy róc rách hay nụ cười rạng rỡ của bác nông dân khi cầm trên tay trái sầu riêng chín cây. Chính sự chân thật ấy đã chạm vào "điểm chạm" cảm xúc của người xem. Chúng ta không chỉ mua một ký gạo, chúng ta mua cả câu chuyện về sự vất vả, về nắng mưa và tâm huyết của người trồng. Tại Việt Nam, xu hướng này đang nở rộ khi ngày càng nhiều bạn trẻ bỏ phố về quê, dùng tư duy hiện đại để làm video, giúp nông sản quê nhà không chỉ bán được mà còn được yêu thương.
Livestream bán hàng: Phiên chợ quê giữa lòng mạng ảo
Nếu video ngắn là "lời chào" thì livestream (phát trực tiếp) chính là phiên chợ quê sống động nhất thời đại số. Không còn cảnh tù mù mua hàng qua ảnh, giờ đây người nội trợ có thể tận mắt thấy vườn cam đang thu hoạch, thấy con cá tươi rói vừa vớt dưới ao lên ngay trên sóng livestream. Mô hình "Nông nghiệp Livestream" đã giải quyết bài toán niềm tin một cách ngoạn mục.
Người mua có thể tương tác trực tiếp, hỏi han về quy trình chăm sóc, thậm chí yêu cầu người bán cắt thử trái cây ngay tại vườn để kiểm tra độ tươi ngon. Những phiên livestream "chốt đơn" nghìn tấn vải thiều hay nhãn lồng Hưng Yên gần đây là minh chứng rõ nhất. Nó không chỉ là mua bán, mà còn là sự kết nối. Cảm giác mua được món hàng từ chính tay người làm ra, không qua trung gian, vừa rẻ hơn, vừa tươi hơn, lại vừa cảm thấy mình đang góp phần ủng hộ bà con nông dân, thật sự là một niềm vui nhỏ bé nhưng ý nghĩa.
Người Việt mình có thói quen "buôn có bạn, bán có phường". Trong thời đại mới, tư duy này được nâng cấp thành các liên minh nông nghiệp hoặc các nhóm cộng đồng (Social E-commerce). Thay vì đơn độc chiến đấu với thương lái, các nông hộ liên kết lại để cùng chia sẻ nguồn lực, thống nhất quy trình sạch và tạo nên thương hiệu chung lớn mạnh.
Gần gũi hơn nữa là mô hình bán hàng qua các hội nhóm Zalo, Facebook của các khu chung cư. "Của nhà trồng được" – câu nói mộc mạc ấy trở thành tem bảo chứng uy tín nhất. Thông qua sự giới thiệu của người quen, bạn bè, những mớ rau sạch, con gà đi bộ được phân phối trực tiếp đến từng căn bếp. Niềm tin được xây dựng từ mối quan hệ xã hội giúp người mua an tâm tuyệt đối, còn người bán thì tiết kiệm được bao nhiêu chi phí quảng cáo. Đó là cách nông sản đi vào đời sống nhẹ nhàng, tình cảm như cách người quê biếu nhau chút quà.
Nâng tầm nông sản: Từ "món ăn" đến "món quà văn hóa" và trải nghiệm
Cuối cùng, đỉnh cao của việc bán nông sản không chỉ dừng lại ở việc bán cái để ăn, mà là bán cảm xúc và trải nghiệm. Mô hình "Nông nghiệp Văn hóa sáng tạo" đang khoác lên nông sản Việt những chiếc áo mới. Một hộp trà Shan Tuyết cổ thụ không chỉ là trà, nó được đóng gói trong những hộp tre tinh xảo, kể câu chuyện về người Dao đỏ, trở thành món quà biếu sang trọng. Hay những chiếc bánh trung thu làm từ khoai lang tím, thanh long đỏ vừa ngon miệng vừa đẹp mắt. Giá trị của nông sản được nâng lên gấp nhiều lần nhờ sự sáng tạo và trân trọng văn hóa bản địa.
Và không thể không nhắc đến xu hướng "Nông nghiệp Trải nghiệm" (Farmstay). Thay vì chỉ mua dâu tây ngoài siêu thị, các gia đình đưa con cái lên Đà Lạt, Mộc Châu để tự tay hái quả. Cảm giác được chạm tay vào đất, hít hà mùi cỏ cây và thưởng thức nông sản ngay tại vườn mang lại sự gắn kết kỳ diệu giữa con người và thiên nhiên. Khi ấy, nông nghiệp không chỉ cung cấp thực phẩm, mà còn cung cấp "liều thuốc tinh thần" cho cuộc sống hiện đại nhiều áp lực.
Nông sản Việt đang thay da đổi thịt từng ngày. Bằng cách phá vỡ những rào cản cũ kỹ và khoác lên mình tấm áo công nghệ pha lẫn bản sắc văn hóa, những thức quà quê đang ngày càng có giá trị, xứng đáng với mồ hôi công sức của người làm ra và xứng đáng với niềm tin của người tiêu dùng Việt.
