Những món ăn xứ Huế, dù là dân dã hay cung đình, dù mặn hay chay, đều chứa đựng cả triết lý sống và tâm hồn người Huế: thanh tao, tinh xảo, cầu kỳ và kín đáo. Trong dòng chảy đó, có những món ăn chỉ cần nhắc đến tên đã như lời ru ngọt ngào của xứ Kinh kỳ thơ mộng...
1. Cá cuộn ngũ liễu hấp - Đỉnh cao ẩm thực cung đình Huế
Là một trong những món ăn từng được dâng lên vua chúa triều Nguyễn, cá cuộn ngũ liễu hấp hội tụ cả tinh thần mỹ học lẫn kỹ thuật chế biến thượng thừa của ẩm thực cung đình Huế. Món ăn này là sự kết hợp tài tình giữa nguyên liệu tươi ngon và cách bài trí công phu.
Cá cuộn ngũ liễu hấp - Đỉnh cao ẩm thực cung đình Huế (Ảnh: kinhdoamthuc)
Nguyên liệu chính là loại cá mú (cá song) ở vùng đầm phá với phần thịt dai, ngọt và độ thơm đặc trưng, đành sạch vảy, bỏ ruột, bỏ mang. Thịt cá được phi lê thành những lát mỏng rồi ướp gia vị (khoảng 30 phút), cuộn khéo léo với phần nhân là "ngũ liễu" - tức năm loại nguyên liệu thanh mát, thơm ngon như nấm kim châm, cà rốt, hành tây, gừng - ớt thái sợi, mộc nhĩ (nấm mèo). Phần rau củ còn lại sẽ được xào với bún tàu (miến).
Cá hấp ngũ liễu, sự kết hợp giữa cá mú và rau củ tươi ngon (Clip: bepnhanhienamthuchue)
Mỗi cuộn cá là một lần biểu diễn sự khéo léo và tinh tế của người đầu bếp, được hấp cách thuỷ sao cho vừa chín tới, giữ độ ngọt tự nhiên của cá và màu sắc của nhân. Món ăn mềm mại, thoảng hương cay nhẹ, gợi cảm giác tao nhã, kín đáo như chính người phụ nữ Huế xưa.
2. Vịt nước lọng xôi hông - Hòa quyện ẩm thực dân gian và cung đình
Món ăn này là một ví dụ điển hình cho sự giao thoa trong ẩm thực Huế, khi hương vị dân gian mộc mạc được nâng lên thành một bản giao hưởng cung đình.
Vịt nước lọng (loại vịt được nuôi ở các ao hồ nước trong, ở vùng Hương Trà) nổi tiếng với thịt chắc, da mỏng, ít mỡ và thơm. Vịt được sơ chế kỹ, rút xương, loại bỏ đầu và lưng thân, chỉ lấy phần dọc lườn và thịt đùi, ướp cùng ngũ vị hương, gừng, hành và tiêu Huế.
Vịt nước lọng xôi hông - Hòa quyện ẩm thực dân gian và cung đình (Ảnh: kinhdoamthuc)
Trộn đều phần nhân gồm giò sống (nạc quết) với lòng vịt băm nhỏ, nấm mèo (mộc nhĩ), thêm hạt nêm, hạt tiêu, tỏi băm, đường, nước mắm. Thịt vịt sau khi ngấm gia vị sẽ được cuộn chặt với phần nhân nạc quết bên trong, quấn bằng lá dứa để khi hấp dậy lên mùi thơm đặc trưng.
Điểm khác biệt của món ăn này chính là sự kết hợp thịt vịt với xôi hông được hông kỹ bằng nếp ngon trên chõ tre để từng hạt xôi dẻo tơi mà không nát. Hạt sen chọn loại nhỏ mà thơm.
Vịt nước lọng xôi hông - Hòa quyện giữa dân gian và cung đình (Clip: kinhdoamthuc)
Từng công đoạn chế biến tỉ mỉ mang đến hương vị khó quên, thể hiện nét sáng tạo và tài hoa của người đầu bếp Huế. Vịt cỏ tươi ngon kết hợp với nếp thơm, gia vị đặc trưng và các loại thảo mộc tạo nên món ăn có hương vị độc đáo, dễ dàng chinh phục khẩu vị của bất kỳ ai.
3. Vả trộn nấm sò vua - Món chay thanh tịnh, đậm chất xứ Kinh kỳ
Ẩm thực chay Huế không chỉ dành cho người tu hành mà còn là lựa chọn của nhiều người dân thường, đặc biệt trong những dịp rằm, lễ hội hoặc đơn thuần là một cách để trở về với sự thanh khiết trong tâm hồn. Trong đó, vả trộn nấm sò vua là món chay đơn giản mà đầy ý nhị, mang đậm hồn cốt xứ Huế.
Vả trộn nấm sò vua - Món chay thanh tịnh, đậm chất xứ Kinh kỳ (Ảnh: kinhdoamthuc)
Trái vả (cùng họ với quả sung) là nguyên liệu quen thuộc trong bữa ăn của người Huế, có thể chế biến thành nhiều món ăn từ dân dã đến sang trọng và để làm thuốc chữa bệnh. Trước đây, vả trộn thường xuất hiện trong các bữa tiệc gia đình hay dịp Lễ, Tết. Ngày nay, du khách đến Huế có thể thưởng thức món vả trộn mọi lúc, mọi nơi. Nếu muốn nếm trọn hương vị dân dã của món ăn này, du khách có thể ghé các khu ẩm thực trong chợ Đông Ba, Tây Lộc, Bến Ngự, An Cựu…
Trái vả non, khi luộc lên có độ giòn, chát nhẹ nhưng bùi béo, thơm ngon. Được cắt lát mỏng và trộn cùng nấm sò vua đã xào chín , thêm chút mè rang, đậu khuôn chiên vàng thái hạt lựu , rắc lên chút rau răm, nước mắm chay pha từ tương hột hoặc tương nếp.
Vả trộn nấm sò vua - Món chay thanh tịnh, đậm chất xứ Kinh kỳ (Clip: kinhdoamthuc)
Điều đặc biệt ở món vả trộn là sự hài hoà về vị bùi của vả, ngọt thanh của nấm sò vua, thơm của mè, cay nhẹ của rau răm... tạo sự cân bằng âm dương trong một món ăn tưởng chừng quá đỗi bình dị. Gắp một đũa vả trộn nấm sò vua, người ăn như thưởng thức trọn vẹn cả hồn quê, sự ngọt lành của đất trời hòa quyện và đôi bàn tay tài hoa của những người nội trợ Huế.
Không ồn ào náo nhiệt, cũng chẳng lộng lẫy kiêu sa như các bãi tắm nổi tiếng ở hai miền Nam - Bắc, biển xứ Huế mang nét yêu kiều của thiếu nữ độ trăng tròn, dịu dàng, kín đáo nhưng đậm đà bản sắc. Nơi đây có những bãi biển chưa từng đông đúc, nguyên nét hoang sơ và bình yên hiếm thấy, cực lý tưởng cho những ai cần không gian để 'thở sâu và sống chậm'.
