Cách đây 10 năm trước, Akamai Technologies ghi nhận tốc độ Internet trung bình tại Việt Nam đạt 3,8 Mb/giây vào quý IV/2015, đứng gần "bét bảng" với vị trí thứ 95 trong số hơn 100 thị trường trên toàn cầu.
Giữa tháng 8, Ookla - đơn vị đứng sau công cụ đo tốc độ Speedtest, công bố kết quả giải thưởng Speedtest Awards dành cho các nhà mạng có hiệu suất tốt nhất nửa đầu 2025. Việt Nam ghi dấu ấn đậm nét với hai nhà mạng được vinh danh trong nhóm "nhanh nhất" thế giới.
Cụ thể, Viettel xếp thứ ba ở hạng mục Mạng di động nhanh nhất, tổng hợp kết quả từ cả mạng 3G, 4G và 5G, đứng trên nhà mạng Singtel của Singapore. Mạng di động 5G nhanh nhất cũng ghi nhận VinaPhone đứng thứ hai, chỉ sau một nhà mạng của UAE.
Thứ hạng Việt Nam trong bảng xếp hạng của Speedtest tháng 8 về tốc độ Internet di động (trái) và cố định (phải). Ảnh chụp màn hình
Không chỉ mạng di động, liên tiếp trong nhiều tháng, Internet cố định cũng tăng mạnh, đưa Việt Nam lên thứ 10 về tốc độ toàn cầu - thứ hạng cao nhất Việt Nam đạt được kể từ khi bảng xếp hạng Speedtest Global Index ra đời năm 2017. Đây cũng là tốc độ trung vị lớn nhất kể từ khi Việt Nam hòa vào mạng lưới Internet toàn cầu năm 1997.
Với kết quả trên, Việt Nam nằm trong số ít thị trường vào top 20 thế giới về cả tốc độ mạng di động và cố định. Trong bảng xếp hạng mới nhất của Ookla, ngoài Việt Nam, chỉ có Singapore, UAE, Mỹ, Trung Quốc, Đan Mạch trong nhóm này.
"Điều nhiều nơi rồi mới biết, sử dụng Internet tại Việt Nam rất tuyệt vời, với giá rẻ và ở đâu cũng có. Hạ tầng công nghệ của Việt Nam thời gian qua thay đổi rõ rệt", độc giả Trần Khánh bình luận trên VnExpress.
Từ đi sau đến làm chủ công nghệ
80 năm qua, bưu chính viễn thông luôn được coi là một trong những lĩnh vực quan trọng. Tuy nhiên phải đến năm 1991, Việt Nam mới bắt đầu có những bước bắt nhịp cùng viễn thông toàn cầu, khi mạng di động đầu tiên được triển khai vào năm 1993 bởi MobiFone. Đến 1997, mạng Internet chính thức mở cửa sau những nỗ lực từ Bộ Bưu chính Viễn thông khi đó.
Trong ba thập kỷ, từ một nước đi sau thế giới về kết nối, Việt Nam dần bắt kịp về công nghệ, tiến tới làm chủ nhiều sản phẩm, giải pháp công nghệ lõi về hệ thống 5G và thiết bị mạng. Các cơ chế, chính sách mới liên tục được cải tiến để hỗ trợ phát triển.
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng tại gian trưng bày thiết bị 5G do Viettel sản xuất tại Triển lãm 80 năm thành tựu đất nước, tháng 8/2025. Ảnh: Lưu Quý
Tháng 4/2024, Việt Nam lần đầu đấu giá thành công tần số mạng 5G. Sáu tháng sau, mạng di động thế hệ thứ 5 đầu tiên được thương mại hóa. Sự kiện không chỉ ghi nhận bước tiến về công nghệ di động, mà còn đánh dấu thiết bị 5G của Việt Nam được triển khai chính thức trên mạng lưới.
"Từ chỗ đi sau, tiếp cận công nghệ khi 2G, 3G, 4G đã phổ biến 8-13 năm trước đó, đây là lần đầu Việt Nam có thể song hành với thế giới trong ứng dụng công nghệ mới nhất của cuộc cách mạng 4.0", Chủ tịch Viettel Tào Đức Thắng nhận định trong lễ khai trương mạng 5G. Đơn vị này đã làm chủ nhiều hệ thống mạng lõi quan trọng, đưa Việt Nam gia nhập nhóm 5 nước đầu tiên sản xuất được thiết bị mạng 5G, sau Thụy Điển, Phần Lan, Trung Quốc và Hàn Quốc.
Tại CES 2025 ở Las Vegas (Mỹ) hồi tháng 1, những thiết bị mạng 5G của Viettel cũng nằm trong thỏa thuận thử nghiệm với nhà mạng hàng đầu tại Trung Đông là Emirates Integrated Telecommunications, khẳng định năng lực công nghệ của Việt Nam trên bản đồ viễn thông toàn cầu.
Với mạng cố định, khi nhu cầu sử dụng ngày càng cao, các nhà mạng tiến tới làm chủ những công nghệ tiên tiến nhất. Tháng 10/2024, thiết bị Wi-Fi 7 'made in Vietnam' đầu tiên có tốc độ 10 Gbps do VNPT Technology sản xuất, ra mắt.
"Đây là thiết bị wifi đầu tiên tại châu Á -Thái Bình Dương sử dụng công nghệ XGSPON và chúng tôi cũng là một trong những nhà mạng đầu tiên sản xuất thiết bị ra thị trường", đại diện VNPT nói tại sự kiện trước sự chứng kiến của Phó chủ tịch Qualcomm Technologies ST Liew.
Đến tháng 8, FPT cũng ra gói cước hỗ trợ người dùng có thể sử dụng Internet tốc độ cao với Wi-Fi 7 và công nghệ XGS-PON, đạt tốc độ 10 Gbps ở cả đường tải lên và tải xuống.
Thiết bị Wi-Fi 7 sử dụng công nghệ XGSPON do VNPT sản xuất, được giới thiệu tháng 10/2024. Ảnh: Lưu Quý
Phổ cập mạng Internet tốc độ cao
Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị xác định mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam có hạ tầng công nghệ số tiên tiến, hiện đại, dung lượng siêu lớn, băng thông siêu rộng ngang tầm các nước tiên tiến. Để hiện thực hóa, Bộ Khoa học và Công nghệ đặt mục tiêu đến 2030, Việt Nam có 15 tuyến cáp quang biển quốc tế với dung lượng thiết kế đạt 350 Tbps, trong đó hai tuyến do Việt Nam làm chủ, cùng hai tuyến cáp quang đất liền quốc tế; 100% người sử dụng có khả năng truy nhập với tốc độ 1 Gbps.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhiều lần nhấn mạnh hạ tầng viễn thông là "hạ tầng chiến lược quốc gia", và tầm quan trọng tương đương với giao thông và điện, đồng thời yêu cầu các đơn vị đặt mục tiêu "top 5, top 10" thế giới.
Dưới sự chỉ đạo của ông, cùng sự ra đời của chiến lược hạ tầng số, thời gian qua, hạ tầng viễn thông Việt Nam liên tục tăng trưởng. Theo báo cáo của Cục Viễn thông nửa đầu 2025, tỷ lệ thuê bao băng rộng cố định Việt Nam đạt 24,4/100 dân, tăng 3,9% so với cùng kỳ. Tỷ lệ hộ gia đình sử dụng cáp quang đạt 85,3% tăng 3,4% và cao hơn mức trung bình thế giới (60%).
Theo đại diện nhà mạng FPT, nhu cầu người dùng ngày càng sử dụng nhiều ứng dụng yêu cầu băng thông cao như livestream, học trực tuyến, họp online, game, IoT, tạo động lực thúc đẩy các nhà mạng trong nước liên tục phải nâng cấp dịch vụ. Ngoài việc nâng tốc độ tối thiểu của gói thuê bao lên 300 Mbps, các nhà mạng hiện tăng cường đầu tư mạnh vào hạ tầng, mạng cáp quang và chất lượng dịch vụ, đồng thời nhiều công nghệ mới được triển khai như GPON, XGS-PON, Wi-Fi 6, Wi-Fi 7, cho phép nâng băng thông tải xuống và tải lên gấp nhiều lần so với trước đây.
Song song, nhà mạng cũng liên tục mở rộng dung lượng kết nối quốc tế, nâng cấp mạng lõi trong nước, mục tiêu đảm bảo sự ổn định và tốc độ cao khi lưu lượng tăng trưởng nhanh.
Kỹ sư đang thử nghiệm trạm gốc 5G do Việt Nam phát triển. Ảnh: Trọng Đạt
Theo thống kê của Cục Viễn thông tháng 6, Việt Nam hiện có sáu tuyến cáp quang biển gồm AAG, IA, AAE-1, APG, ADC, SJC2, với tổng dung lượng thiết kế đạt 80 Tbps, trong đó hai tuyến ADC, SJC2 mới đưa vào hoạt động. Năm nay cũng đánh dấu lần đầu Việt Nam làm chủ tuyến cáp quang đất liền VSTN với tổng dung lượng thiết kế 4 Tbps, có thể mở rộng lên 12 Tbps. Đây là nền tảng để kết nối tốc độ cao, mạng 5G có thể triển khai rộng khắp.
Đại diện Viettel Telecom cho biết nhà mạng đặt mục tiêu phủ 5G tới 91% dân số, dự kiến thu hút 12 triệu thuê bao trong năm nay. Để làm được việc đó, họ dự kiến triển khai thêm 22.000 trạm 5G, nâng tổng số trạm lên 29.000. Khi thành công, số trạm này sẽ gấp hơn bốn lần số trạm Viettel triển khai trong ngày khai trương dịch vụ tháng 10 năm ngoái, và gấp hơn hai lần toàn bộ số trạm 5G của tất cả các nhà mạng đang phục vụ tại Việt Nam (khoảng 11.000).
Lưu Quý
