Khán giả hiện nay có nhiều sự lựa chọn khi hàng loạt bom tấn hành động và kinh dị ra đời, tạo nên trải nghiệm điện ảnh mới lạ. Dù vậy, một số tác phẩm nổi tiếng từ thế kỷ 20 vẫn gây ấn tượng trong lòng người hâm mộ, góp phần định hình lịch sử điện ảnh thế giới. Trang ScreenRant điểm qua 20 bộ phim đến từ nhiều quốc gia, mang thông điệp nhân văn vượt thời gian.
1. The 400 Blows (1959)
Trailer "The 400 Blows" (400 cú đấm). Video: BFI
Tác phẩm của đạo diễn François Truffaut là một trong những bộ phim tiêu biểu của trào lưu Làn sóng mới Pháp. Nội dung theo chân cậu bé 14 tuổi tên Antoine Doinel (Jean-Pierre Léaud đóng), vật lộn với khó khăn trong cuộc sống gia đình và áp lực từ trường lớp ở Paris.
Tên phim ám chỉ cuộc sống đầy rẫy nguy hiểm mà Antoine bị cuốn vào, trái ngược với hy vọng tìm được yêu thương từ người xung quanh. Antoine muốn được người khác chú ý nhưng những gì cậu nhận được là nỗi cô đơn, chật vật để tồn tại. Hình ảnh nhân vật chạy không ngừng nghỉ ở cuối phim là biểu tượng cho một tương lai bất định, khát khao tự do.
2. Lawrence Of Arabia (1962)
Trailer "Lawrence Of Arabia". Video: Rotten Tomatoes Classic Trailers
Tác phẩm sử thi của đạo diễn David Lean, dựa trên cuộc đời của T.E. Lawrence, một sĩ quan người Anh đóng vai trò quan trọng trong cuộc nổi dậy của người Ả Rập chống lại Đế quốc Ottoman ở Thế chiến I. Êkíp ghi lại cảnh quan sa mạc và cuộc nổi dậy qua những góc quay rộng, tạo cảm giác hùng vĩ.
Phim phơi bày sự sụp đổ của lý tưởng cách mạng trong suy nghĩ nhân vật chính. Qua nhiều tình tiết, Lawrence nhận ra sự ủng hộ mà ông dành cho cuộc nổi dậy không phải xuất phát từ lòng nhiệt huyết, toàn bộ trận chiến chỉ là ván cờ quyền lực. Phim cho thấy đằng sau các cuộc đấu tranh giành tự do luôn ẩn chứa những mưu đồ toan tính của các thế lực lớn.
3. Playtime (1967)
Trailer "Playtime". Video: Park Circus
Phim của Jacques Tatilấy bối cảnh tại thành phố Paris tương lai, được cấu trúc thành sáu chuỗi sự kiện, liên kết bởi hai nhân vật: Du khách người Mỹ tên Barbara và cư dân thành phố Monsieur Hulot.
Tác phẩm không có cốt truyện rõ ràng, sử dụng cái nhìn châm biến, phê phán sự phụ thuộc vào công nghệ trong cuộc sống hàng ngày. Phim chủ yếu sử dụng các cảnh quay rộng để mang đến đầy đủ diễn biến trong khung hình.Đạo diễn còn đưa góc nhìn phê bình về xã hội tiêu dùng, sự vô cảm và cô đơn của con người trong một xã hội hiện đại hóa quá mức.
4. Monty Python And The Holy Grail (1975)
Trích đoạn "Monty Python And The Holy Grail" (Monty Python và cái Chén Thánh). Video: EMI Films
Tác phẩm do Terry Gilliam và Terry Jones thực hiện, kể về Vua Arthur và các hiệp sĩ của ông tìm kiếm Chén Thánh nhưng gặp phải nhiều trở ngại ngớ ngẩn. Bộ phim sử dụng nhiều tình huống, đoạn đối thoại để châm biếm xã hội và các thể loại phim hiệp sĩ. Lối ghi hình, nội dung và cách làm phim đơn giản nhưng mang lại hiệu quả tốt, tạo ấn tượng cho người xem. Năm 2000, tạp chí Total Film bình chọn tác phẩm là một trong năm phim hài hay nhất mọi thời.
5. After Hours (1985)
Trailer "After Hours". Video: The Geffen Company
Phim do Martin Scorsese đạo diễn, bối cảnh diễn ra tại thành phố New York (Mỹ), theo chân Paul Hackett (Griffin Dunne đóng), nhân viên xử lý văn bản muốn về nhà sau một buổi hẹn hò thất bại. After Hours kết hợp giữa yếu tố hiện thực và siêu thực, phản ánh sự cô đơn và nguy hiểm của cuộc sống đô thị. Griffin Dunne truyền tải sự lo lắng của nhân vật qua ánh mắt và biểu cảm, cho thấy sự lo lắng khi bị cuốn vào những tình huống bất ngờ.
6. Seven Samurai (1954)
Trailer "Seven Samurai". Video: Janus Films
Phim của đạo diễn Akira Kurosawa kể về nỗ lực của bảy người đàn ông trong việc bảo vệ ngôi làng nhỏ khỏi băng cướp. Lấy bối cảnh loạn lạc thời phong kiến, bộ phim đào sâu vào những vấn đề như trách nhiệm, nghĩa vụ, danh dự và sự hy sinh, phản ánh tinh thần của một xã hội tìm cách hồi phục sau chiến tranh.
Điều làm cho phim trở nên hấp dẫn là cảm xúc trong từng trận chiến. Khác với nhiều phim hành động ngày nay, cuộc đối đầu trong Seven Samurai không tôn vinh bạo lực hay biến các nhân vật chính thành những người bất khả chiến bại, mà cho thấy tinh thần võ sĩ đạo, sự phi nghĩa của chiến tranh. Mỗi khung hình trong phim có thể được ví như một bức tranh, còn vẻ đẹp cốt lõi của câu chuyện nằm ở những người sẵn sàng hy sinh để bảo vệ đất nước.
7. Vertigo (1958)
Trailer "Vertigo". Video: Paramount Pictures
Phim do Alfred Hitchcock đạo diễn, về thám tử John "Scottie" Ferguson mắc chứng sợ độ cao (vertigo). Ông được thuê để điều tra một phụ nữ bí ẩn tên Madeleine, sau đó rơi vào lưới tình với cô. Chưa hết sốc về cái chết đột ngột của người tình, Scottie gặp một người có vẻ ngoài giống hệt cô, từ đó nghi ngờ có âm mưu đằng sau cái chết của Madeleine.
Phim tập trung vào sự phân rã tâm lý của nhân vật chính, từ đó đào sâu góc khuất con người với nhiều tình tiết bất ngờ. Nhà soạn nhạc Bernard Herrmann dùng một hợp âm đàn hạc, lặp đi lặp lại, kết hợp cách máy quay liên tục zoom gần rồi xa để gia tăng sự bất an, theo NPR.
Ba nhân vật chính trong "Vertigo". Ảnh: Paramount Pictures
8. My Dinner With Andre (1981)
Trailer "My Dinner With Andre". Video: New Yorker Films
Tác phẩm của đạo diễn Louis Malle là đoạn đối thoại diễn ra tại bàn ăn giữa Wallace Shawn và André Gregory. Trong không gian ấm cúng của một nhà hàng, họ khám phá những vấn đề xã hội, triết học, ý nghĩa của sự tồn tại. Phim áp dụng phong cách tối giản, điểm nhấn là cuộc trò chuyện về kiến thức cuộc sống, gợi mở nhiều suy ngẫm cho người xem.
9. Sunset Boulevard (1950)
Trích đoạn "Sunset Boulevard". Video: Paramount Pictures
Tác phẩm của đạo diễn Billy Wilder được giới chuyên môn khen là phim kinh điển về sự phù phiếm và hào nhoáng của ngành giải trí. Nội dung về Norma Desmond (Gloria Swanson đóng) - nữ hoàng phim câm hết thời, dụ dỗ biên kịch kém tài - Joe Gillis (William Holden) - viết cho cô một kịch bản nhằm lấy lại hào quang, để rồi kéo cả hai vào bi kịch.
Mối quan hệ của hai nhân vật hé lộ sự tuyệt vọng, tha hóa của con người. Tác phẩm khắc họa thế giới Hollywood tàn nhẫn, nơi danh vọng là tất cả, một số người sẵn sàng làm mọi thứ để níu kéo quá khứ. Gillis và Desmond là nạn nhân của một hệ thống, nơi sự trẻ trung và cái mới luôn được ưu ái, đẩy những người cũ vào bế tắc.
10. Citizen Kane (1941)
Trailer "Citizen Kane". Video: RKO Pictures
Bộ phim kể về những vinh quang và cay đắng trong cuộc đời nhân vật Charles Foster Kane, ông trùm truyền thông Mỹ, theo mạch hồi tưởng của những người xung quanh. Theo ScreenRant, đạo diễn Orson Welles biến câu chuyện về cuộc đời của Kane thành tác phẩm điện ảnh vượt thời gian. Tác phẩm có nhiều đột phá như sử dụng góc quay thấp, cảnh quay có độ nét sâu, hậu cảnh cũng rõ nét như tiền cảnh. Nhiều trường đoạn sử dụng cùng một bối cảnh, giữ nguyên nhân vật, chỉ thay phục trang và lời thoại.
Dự án còn mở ra những chân trời sáng tạo mới cho các thế hệ làm phim sau này. Ngày nay, di sản của Citizen Kane tiếp tục truyền cảm hứng cho các nhà làm phim toàn cầu. "Tác phẩm xứng đáng được coi là một trong những phim hay nhất mọi thời mà bất kỳ ai yêu điện ảnh đều nên thưởng thức ít nhất một lần", trang này viết.
Ngoài top 10, các phim kinh điển khán giả nên xem gồm:
11. Singin' In The Rain (1952) 12. House (1977) 13. Breathless (1960) 14. Jaws (1975) 15. Blue Velvet (1986) 16. Do The Right Thing (1989) 17. The Wizard Of Oz (1939) 18. The Godfather (1972) 19. 2001: A Space Odyssey (1968) 20. 12 Angry Men (1957)
Quế Chi (theo ScreenRant)
