Năm 1997, đạo diễn người Mỹ Paul Thomas Anderson ghi dấu ấn với Boogie Nights, đồng thời giúp Mark Wahlberg bước vào con đường điện ảnh và mở ra loạt dự án cộng tác tài tử Philip Seymour Hoffman. Suốt gần ba thập niên, ông mang đến nhiều tác phẩm khai thác đa chiều về tâm lý con người. Dịp Anderson ra mắt phim mới, Rotten Tomatoes điểm qua 10 tác phẩm đáng chú ý nhất trong sự nghiệp ông.
1. One Battle After Another (2025)
Trailer "One Battle After Another", ra rạp trong nước ngày 26/9. Video: Warner Bros. Pictures
Tác phẩm kể về Bob Ferguson (Leonardo DiCaprio), cựu thành viên nhóm cách mạng cực tả French 75, nay sống ẩn dật cùng con gái Willa (Chase Infiniti). Nội dung khai thác xung đột chính trị trong xã hội đương đại Mỹ qua những vụ khủng bố, giải cứu người nhập cư khỏi trại giam.
Với nhịp phim gấp gáp pha trộn yếu tố hài đen, tác phẩm mô tả sự chia rẽ trong xã hội, lồng ghép câu chuyện về tình cha con. Qua chuyến đi tìm con gái của Bob, phim cho thấy hậu quả từ các hành động cực đoan ở quá khứ và cách con người đối diện mất mát. Giới chuyên môn nhận định tác phẩm kết hợp nhuần nhuyễn giữa kịch tính, chính trị và tâm lý, với diễn xuất ấn tượng của dàn diễn viên tên tuổi như DiCaprio và Sean Penn.
Leonardo DiCaprio trong "One Battle After Another". Ảnh: Warner Bros. Pictures
2. Boogie Nights (1997)
Cảnh phim "Boogie Nights". Video: New Line Cinema
Phim lấy bối cảnh thung lũng San Fernando, xoay quanh Eddie Adams (do Mark Wahlberg thủ vai) được nhà sản xuất phim khiêu dâm Jack Horner (Burt Reynolds) đưa vào ngành công nghiệp phim người lớn thập niên 1970. Bộ phim mô tả sự thăng trầm của Eddie trong nghề, từ ngôi sao mới nổi đến sa ngã vì nghiện ngập vào thập niên 1980.
Theo Decider, phim được đánh giá cao vì sự kết hợp hài hước và bi kịch. Điểm nổi bật trong tác phẩm là cách Anderson khắc họa tính cách con người mà không áp đặt góc nhìn phán xét. Nhân vật có thể sai lầm, sa ngã nhưng những điều đó có nguyên nhân, ẩn chứa tổn thương, nỗi bất an trong cuộc sống.
Dàn diễn viên góp phần định hình câu chuyện, mang đến sức sống cho nhân vật. Amber Waves (Julianne Moore) cô đơn nhưng hết lòng nâng đỡ đàn em, Jack Horner (Burt Reynolds) như người cha, Scotty J (Philip Seymour Hoffman) mang tình cảm đơn phương, còn Reed Rothchild (John C. Reilly) dí dỏm.
3. There Will Be Blood (2007)
Daniel Day-Lewis trong phân đoạn phim "There Will Be Blood". Video: Miramax Films
Phim lấy bối cảnh ngành công nghiệp khai thác dầu ở bang California (Mỹ) vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20. Daniel Plainview (Daniel Day-Lewis thủ vai) là thợ khoan dầu bắt đầu từ hai bàn tay trắng, tự mình xây dựng sự nghiệp. Daniel dần trở nên giàu có nhưng bị cô lập, không ngần ngại sử dụng thủ đoạn để giành giật quyền lợi.
Guardian xếp tác phẩm vào danh sách 100 phim hay nhất từ năm 2000 đến nay. Kịch bản đào sâu tham vọng, sự cô đơn, tôn giáo và bản chất con người, được ví như "Breaking Bad phiên bản điện ảnh" với cuộc đối đầu giữa Daniel và mục sư Eli Sunday, người lợi dụng tôn giáo để thao túng dân nghèo. Nhà phê bình Peter Bradshaw cho rằng đây là tuyệt tác về bản tính hung hãn và nguy cơ con người hủy diệt hành tinh. Phim nhận tám đề cử Oscar 2008, thắng mục Quay phim xuất sắc và Nam chính xuất sắc cho Daniel Day-Lewis.
4. Phantom Thread (2017)
Trailer "Phantom Thread". Video: Focus Features
10 năm sau There Will Be Blood, Daniel Day-Lewis tái hợp Paul Thomas Anderson trong Phantom Thread, lấy bối cảnh giới thời trang cao cấp London thập niên 1950. Phim xoay quanh Reynolds Woodcock, nhà thiết kế danh tiếng phục vụ tầng lớp quý tộc, cùng người chị Cyril (Lesley Manville) xây dựng thương hiệu. Ông theo đuổi sự hoàn hảo đến ám ảnh trong từng đường kim mũi chỉ, nhưng mọi thứ thay đổi khi gặp cô bồi bàn Alma (Vicky Krieps).
Anderson mô tả mối quan hệ của hai nhân vật chính như cuộc đấu tranh giữa tình yêu và quyền lực, qua lối kể khai thác chiều sâu tâm lý. Tác phẩm cũng được khen nhờ diễn xuất của Day-Lewis và Krieps, cùng phần phục trang do Mark Bridges thiết kế.
5. Licorice Pizza (2021)
Trailer "Licorice Pizza". Video: MGM Studios
Phim lấy bối cảnh thung lũng San Fernando thập niên 1970, kể về mối tình chênh lệch tuổi tác giữa cậu trai trẻ Gary (Cooper Hoffman) và Alana (Alana Haim). Qua tình huống hài hước và những thử thách, mối quan hệ của họ dần trở nên gắn bó. Phim được khen nhờ cách sắp đặt lối kể chuyện phi truyền thống chia thành nhiều chương. Góc máy bám theo nhân vật và các cảnh quay dài liên tục đóng góp vào nhịp điệu câu chuyện. Máy quay thường xuyên chuyển động linh hoạt giữa các nhân vật. Phim quay bằng nhựa 35 mm, tạo hình ảnh hoài niệm.
6. The Master (2012)
Trailer "The Master". Video: The Weinstein Company
Dự án về Lancaster Dodd (Philip Seymour Hoffman) - người sáng lập giáo phái "The Cause" - và Freddie Quell (Joaquin Phoenix), cựu lính hải quân nghiện rượu, mang chấn thương tâm lý. Dodd đưa Freddie vào giáo phái để chữa trị và thử nghiệm lý thuyết của ông, từ đó mở ra mối quan hệ thầy trò.
The Master phản chiếu xã hội Mỹ thời hậu chiến và nhu cầu con người tìm kiếm chỗ dựa tinh thần trong một thế giới hỗn loạn. Phim cũng đào sâu chủ đề đức tin, sự cô đơn và khát vọng tìm ý nghĩa sống, với kịch bản chặt chẽ cùng diễn xuất tốt của Phoenix và Hoffman.
7. Magnolia (1999)
Trailer "Magnolia". Video: New Line Cinema
Tác phẩm quy tụ dàn diễn viên nổi tiếng như Tom Cruise, Philip Seymour Hoffman, Julianne Moore. Trục chính xoay quanh Earl Partridge, người sắp chết do ung thư, muốn gặp lại Mackey - con trai mà ông bỏ rơi từ lâu. Anh là chuyên gia tư vấn cho người đàn ông vụng về trong chuyện tình cảm. Magnolia xoáy sâu sự đau thương và sức mạnh của tình thương, nơi các nhân vật cố gắng đối diện sai lầm và mất mát trong cuộc sống.
8. Hard Eight (1996)
Trailer "Hard Eight". Video: The Samuel Goldwyn Company
Phim điện ảnh đầu tay của Anderson mang màu sắc tội phạm, kể về tay cờ bạc Sydney (Philip Baker Hall) cưu mang John (John C. Reilly), sau đó dạy anh cách sống trong giới đỏ đen. Cuộc đời họ rẽ sang hướng khác khi John cưới Clementine (Gwyneth Paltrow) và bị cuốn vào rắc rối với Jimmy (Samuel L. Jackson).
Trong Hard Eight, những con người sống bên lề xã hội đối diện mâu thuẫn về lòng trung thành, sự hối tiếc và những mối quan hệ. Họ giằng co giữa khát vọng thoát khỏi bóng tối và sức hút của thế giới ngầm, nơi mỗi lựa chọn có thể đánh đổi bằng mạng sống.
9. Punch-Drunk Love (2002)
Trailer "Punch-Drunk Love". Video: Sony Pictures
Tác phẩm mang yếu tố hài - lãng mạn, Adam Sandler đóng doanh nhân Barry Egan, người dễ giận dữ vì áp lực gia đình và rắc rối với một kẻ tống tiền. Trong khi tìm cách kiểm soát bản thân, Barry bắt đầu mối tình với Lena (Emily Watson), mở ra sự thay đổi lớn. Phim ghi dấu nhờ phong cách kể chuyện sáng tạo và diễn xuất đột phá của Adam Sandler. Anh rũ bỏ hình ảnh hài hước quen thuộc ở các phim thương mại để hóa thân nhân vật Barry cô độc.
10. Inherent Vice (2014)
Trích đoạn phim "Inherent Vice". Video: Warner Bros. Pictures
Dựa trên tiểu thuyết cùng tên năm 2009 của Thomas Pynchon, Inherent Vice lấy bối cảnh Los Angeles thập niên 1970, theo chân thám tử Larry Sportello (Joaquin Phoenix) bị cuốn vào cuộc điều tra xoay quanh sự mất tích bí ẩn của bạn gái cũ và người tình giàu có của cô. Phim tạo dấu ấn nhờ kết hợp giữa hài đen, trinh thám với mạch truyện phức tạp. Diễn xuất của Joaquin Phoenix cùng kịch bản và phục trang nhận nhiều lời khen, giúp tác phẩm nhận hai đề cử Oscar.
Quế Chi
