Về nhà dịp Tết, nhà báo Tần Bằng Phi, chuyên gia bình luận xã hội của tờ Zaobao, liên tục nghe lời hối thúc "sang năm phải đưa bạn gái về". Với anh, sự quan tâm này mang đến áp lực và bất an. "Tôi không ngừng trăn trở vì sao giới trẻ ngày nay lại khó tìm được bạn đời đến vậy?", anh Tần nói.
Theo anh, có ba câu trả lời chính.
Mạng xã hội và những kỳ vọng phi thực tế
Điểm khác biệt lớn nhất giữa thế hệ trẻ ngày nay là sự xuất hiện của Internet, thứ làm thay đổi sâu sắc cách chúng ta tư duy và giao tiếp. Giờ đây, mọi người dành hầu hết thời gian để trực tuyến.
Việc liên tục tiếp xúc với hình ảnh hấp dẫn trên mạng vô tình định hình tiêu chuẩn chọn bạn đời của giới trẻ. Ngày nay, phụ nữ thường dùng các cụm từ như "chú trọng ngoại hình" hay "trẻ trung" khi mô tả người yêu lý tưởng.
Không ít đàn ông âm thầm theo đuổi hình mẫu phụ nữ chân dài, hay phong cách "Lolita". Nhưng hầu hết chúng ta là người bình thường, có ngoại hình hoàn toàn khác trên mạng.
Vì đã quen với việc nhìn người khác qua bộ lọc làm đẹp, chúng ta quên mất làn da thật trông như thế nào. Khi quan sát ai đó ngoài đời, chúng ta cảm thấy khó chịu hoặc thất vọng trước những khiếm khuyết như lỗ chân lông to, nếp nhăn khóe mắt, vết hằn trên trán.
Internet mở rộng tầm nhìn, giúp con người tiếp cận thông tin về cuộc sống vượt ngoài tầng lớp của mình. Theo thời gian, khoảng cách giữa kỳ vọng và thực tế ngày càng lớn.
"Dù nhận thức được khác biệt giữa thế giới ảo và thực tế, khát vọng của con người là vô tận. Chúng ta vẫn bị những hình ảnh lung linh trên mạng tác động đến tiêu chuẩn chọn bạn đời và cách giao tiếp xã hội", Tần Bằng Phi nói.
Một đôi đang chờ chụp ảnh cưới bên ngoài Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh, tháng 2/2025. Ảnh: Thinkchina
Phụ nữ ngày càng đặt tiêu chuẩn cao hơn với đàn ông
Sự phát triển của xã hội đã nâng cao nhận thức của phụ nữ về bản thân. Hầu như mọi cuộc mai mối đều có chung một danh sách tiêu chuẩn với đối tượng nam: cao từ 1m75 trở lên, ưa nhìn, công việc ổn định, thu nhập hàng năm trên 150.000 tệ (530 triệu đồng), có bằng cử nhân, sở hữu nhà riêng, bố mẹ có lương hưu, gia đình hòa thuận, tính cách tốt, chăm chỉ. Nếu biết nấu ăn càng được đánh giá cao.
Những yêu cầu này chỉ là điều kiện tối thiểu trên thị trường hôn nhân. Có vẻ như một khi phụ nữ tìm kiếm bạn đời, họ có quyền đặt ra những "tiêu chuẩn cơ bản" này.
"Khoảng cách giàu nghèo ngày càng lớn, điều kiện sống giảm và luồng thông tin không kiểm soát đã bóp méo nhận thức của con người, khiến hôn nhân mang tính thực dụng hơn bao giờ hết", Bằng Phi nói.
Người bình thường ngày càng khó có cơ hội
Nhịp sống hối hả cùng lịch trình làm việc căng thẳng, đặc biệt là văn hóa 996 (làm việc từ 9h sáng đến 9h tối, 6 ngày một tuần) đã vắt kiệt giới trẻ. Sau một ngày dài, nhiều người chỉ có thể nằm vật ra khi về nhà. Thậm chí, một số còn phải làm việc cuối tuần, gần như không có thời gian và năng lượng để giao lưu. Khi đó, những khoảnh khắc ít ỏi còn lại chỉ dành cho việc lướt điện thoại vô định. Sự xâm nhập của Internet cũng dần bào mòn kỹ năng giao tiếp thực tế.
Sự phát triển của đô thị hóa đã làm tan rã những cộng đồng làng quê quen thuộc ngày xưa. Các mối quan hệ bền chặt dần bị thay thế bằng một xã hội xa lạ. Ngay cả khi giao tiếp trực diện, con người vẫn khó lòng mở lòng và xây dựng kết nối thực sự.
Khi Bằng Phi hỏi một người đàn ông gần 40 tuổi: "Nếu bây giờ vợ anh mới quen anh, liệu hai người có còn kết hôn không?". Anh chàng thẳng thắn đáp: "Nếu vợ tôi đã trải nghiệm những điều tốt hơn như có người đón bằng xe sang, đưa đi nhà hàng đắt tiền, có lẽ cô ấy đã không chọn tôi. Dù sao, tôi cũng chỉ là một công nhân bình thường".
Năm 2024, Trung Quốc ghi nhận 6,1 triệu cặp kết hôn, giảm 1,5 triệu so với 2023, mức thấp nhất kể từ năm 1980. Số người kết hôn giảm đồng nghĩa với tỷ lệ sinh cũng giảm theo.
Trước thực trạng tỷ lệ kết hôn và sinh con suy giảm, dân số già hóa nhanh chóng, làm thế nào để giải quyết những thách thức mà người trẻ đang đối mặt trong tình yêu và hôn nhân?.
Bảo Nhiên (Theo Sixthtone)
