Tháp Jeddar đã đạt 70 tầng tính đến tháng 9/2025. Ảnh: Dự án tháp Jeddah
Theo Interesting Engineering, khi hoàn thành, tháp Jeddah bên bờ Biển Đỏ sẽ đạt chiều cao hơn 1.000 m, tương đương 3 tháp Eiffel xếp chồng lên nhau cùng với một tòa nhà 40 tầng. Tòa nhà chọc trời này là kết quả từ nỗ lực xây dựng cấu trúc cao một kilomet, cột mốc giới kỹ sư đã mơ ước từ lâu. Công trình hoàn thiện sẽ cao hơn khoảng 180 m so với tháp Burj Khalifa tại Dubai hiện nay, trở thành trung tâm của dự án phát triển Thành phố Kinh tế Jeddah trị giá 20 tỷ USD.
Giấc mơ xây dựng tòa tháp cao một kilomet bắt đầu với tên gọi tháp Kingdom, được định sẵn để trở thành biểu tượng hiện đại hóa và chuyển đổi kinh tế của Arab Saudi. Adrian Smith của công ty kiến trúc Adrian Smith + Gordon Hill là nhà thiết kế chính cho dự án này, đồng thời cũng là người thiết kế tháp Burj Khalifa.
Theo tầm nhìn dựa trên thiên nhiên của Smith, hình dáng của tháp Jeddah giống như những nhánh của cây non phát triển trên sa mạc, với mặt nghiêng thuôn mảnh, hơi bất đối xứng gợi liên tưởng đến chồi lá vươn lên từ mặt đất. Bố cục 3 cánh sắp xếp theo hình chữ Y không chỉ nhằm mục đích thẩm mỹ mà còn giúp đạt hiệu quả khí động rất quan trọng nhằm đối phó với gió mạnh ở độ cao lớn như vậy.
Trong giai đoạn năm 2018-2023, quá trình xây dựng tháp bị đình trệ. Vào tháng 1/2025, tập đoàn Saudi Binladin, Dar Al-Handasah và Turner Construction tiếp quản dự án, cung cấp chuyên môn và nguồn lực mới. Tính đến tháng 9/2025, tháp đã đạt tầng 70 với tiến độ cách 4 ngày một tầng, giúp mục tiêu hoàn thành vào năm 2028 trở nên khả thi.
Xây dựng tòa tháp một kilomet đòi hỏi giải quyết nhiều thách thức kỹ thuật chưa từng gặp trước đây. Chỉ riêng nền móng của nó đã là một kỳ quan kỹ thuật, bao gồm hệ thống móng cọc lai với 270 cọc có đường kính từ 1,5 đến 1,8 m, dài đến 105 m. Phần móng bè dày 5 m, trải rộng 3.200 m², được thiết kế để chịu tải trọng lớn với độ lún không quá 25mm, tương đương độ dày một đồng xu.
Không giống những tòa nhà chọc trời truyền thống dựa vào dầm gánh và tường đai để ổn định, tháp Jeddah sử dụng hệ thống lõi có trụ ốp với ba cánh ở bên sườn lõi trung tâm hình lục giác xây bằng bê tông tính năng cao. Thiết kế sáng tạo này loại bỏ nhu cầu đối với các yếu tố cấu trúc phức tạp, chỉ sử dụng bê tông có cường độ 85 MPa.
Công nghệ bơm bê tông theo chiều dọc đạt đến độ cao 800 m, đánh dấu một cột mốc kỹ thuật. Việc di chuyển người lên xuống trong "thành phố thẳng đứng" này cần 59 thang máy, bao gồm 5 thang máy hai tầng có khả năng di chuyển, cùng với nhiều thang cuốn và sảnh ngoài trời. Tòa nhà cũng tích hợp công nghệ bền vững tiên tiến, bao gồm lớp phủ kính hiệu suất cao giúp giảm hấp thụ nhiệt, hệ thống tiết kiệm năng lượng xuyên suốt, thu thập nước mưa và hệ thống tái chế nước xám. Hướng và hình dạng vát của tháp được tối ưu hóa để giảm thiểu hấp thụ nhiệt Mặt Trời trong khí hậu khắc nghiệt ở Arab Saudi.
Dự án cần khoảng 500.000 m2 bê tông và 80.000 tấn thép, lượng vật liệu vượt xa phần lớn dự án xây dựng trên toàn cầu. Tháp Jeddah có thể tạo ra lượng khí thải carbon khổng lồ 200.000 tấn trong giai đoạn xây dựng. Với hệ số carbon hóa của thép khoảng 977 kg CO2 mỗi tấn, 80.000 tấn thép của tòa tháp sẽ phát ra lượng khí thải carbon đáng kể.
Khi tháp Jeddah tiếp tục vươn cao từng tầng để đạt mục tiêu một kilomet, công trình sẽ trở thành một thành tựu kỹ thuật. Khi hoàn thành vào năm 2028, đây sẽ là tòa nhà cao nhất thế giới.
An Khang (Theo Interesting Engineering, Thornton Tomasetti)
