Mẫu điền đơn xin visa H-1B trên nền cờ Mỹ. Ảnh: Reuters
Thị thực H-1B là gì?
Guardian cho biết, chương trình H-1B có từ năm 1990. Khi đó, Tổng thống Mỹ thứ 41 George HW Bush ký thông qua dự luật nhằm khuyến khích lao động tay nghề cao, như nhà khoa học, kỹ sư, nhà giáo dục, nhập cư để giúp giải quyết tình trạng thiếu nhân lực trong các lĩnh vực chuyên môn. Doanh nghiệp có thể bảo lãnh thị thực cho chuyên gia nước ngoài trình độ cao, làm việc trong "ngành nghề đặc thù" đòi hỏi bằng cử nhân hoặc trình độ tương đương trở lên. Thị thực H-1B thường được cấp với thời hạn ban đầu ba năm và có thể gia hạn tối đa sáu năm.
Theo báo cáo tháng 1 của fwd.us, tổ chức vận động về nhập cư và tư pháp hình sự, Mỹ có 730.000 người sở hữu thị thực H-1B và thêm 550.000 người phụ thuộc, bao gồm vợ/chồng và con cái, tổng cộng gần 1,3 triệu người.
Trước đây, phí thị thực H-1B dao động khoảng 1.700-4.500 USD, tùy trường hợp có yêu cầu xử lý nhanh hay không. Mỗi năm, Quốc hội Mỹ giới hạn cấp 85.000 thị thực H-1B, phân bổ qua hệ thống bốc thăm. Để tham gia, doanh nghiệp phải nộp phí 215 USD và nếu trúng, họ tốn thêm vài nghìn USD tiền hồ sơ và chi phí pháp lý.
Phí thị thực mới tác động thế nào đến ngành công nghệ Mỹ?
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump nâng mức phí xin thị thực H-1B cho lao động nước ngoài tay nghề cao lên 100.000 USD với lý do thị thực đang bị "lạm dụng" để giảm lương người Mỹ và thuê ngoài các vị trí công nghệ. Mức phí mới có hiệu lực từ ngày 21/9, do doanh nghiệp bảo lãnh thị thực chi trả thay vì người lao động, nhằm khuyến khích các công ty tuyển dụng thêm lao động Mỹ.
"Nhân sự đó phải có giá trị rất lớn với công ty và nước Mỹ, hoặc phải ra đi và công ty sẽ thuê một người Mỹ", Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick phát biểu tại cuộc họp tuần trước. "Đó chính là mục đích của việc nhập cư. Hãy thuê người Mỹ và đảm bảo những người đến đây đều thuộc hàng xuất sắc".
Nhân sự công nghệ là một trong những nhóm lớn nhất nhận H-1B, do đó thông báo về mức phí mới đang làm chao đảo ngành này. Nhiều công ty tại Thung lũng Silicon kêu gọi nhân viên không ra nước ngoài khi tình hình còn hỗn loạn.
Các ngành STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học) phụ thuộc nhiều vào chương trình H-1B, với khoảng 2/3 số vị trí thuộc diện H-1B liên quan đến máy tính. Theo Cơ quan Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS), Amazon, Google, Meta, Microsoft và Apple nằm trong số những công ty tuyển dụng nhiều lao động H-1B nhất năm 2024. Nhiều lãnh đạo công nghệ nổi tiếng như Elon Musk (CEO Tesla), Sundar Pichai (CEO Alphabet) và Satya Nadella (CEO Microsoft) từng sở hữu thị thực H-1B.
Garry Tan, CEO kiêm Chủ tịch vườn ươm công nghệ Y Combinator, cho biết các công ty công nghệ lớn đủ sức vượt qua khủng hoảng, nhưng startup sẽ chịu ảnh hưởng nặng. "Các nhóm khởi nghiệp không thể chịu nổi mức phí đó", ông Tan nói với The Verge, đồng thời chỉ trích quyết định mới là buộc nhà phát triển phải xây dựng ở nơi khác ngay giữa cuộc đua AI. "Những thay đổi về thị thực là 'món quà khổng lồ' với mọi trung tâm công nghệ nước ngoài".
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng ngày 18/7. Ảnh: AFP
Châu Âu chớp thời cơ ra sao?
"Mức phí 100.000 USD mới cho H-1B khiến những nhân tài xuất sắc rơi vào cảnh bấp bênh", Barney Hussey-Yeo, nhà sáng lập kỳ lân công nghệ tài chính Cleo (Anh), viết trên LinkedIn. "Nếu bạn là một trong số đó, chúng tôi muốn hỗ trợ".
Hussey-Yeo cho biết công ty đang tuyển hơn 100 vị trí tại văn phòng London. Ông kêu gọi: "Chúng tôi biết việc phải thay đổi cuộc sống không nằm trong kế hoạch của bạn. Nhưng đôi khi cơ hội tốt nhất đến từ những thay đổi bất ngờ".
Victor Riparbelli, nhà đồng sáng lập kiêm CEO Synthesia (Anh), kỳ lân chuyên về video AI, cũng đăng bài tương tự trên LinkedIn. "Thị thực H-1B đang gây ra rất nhiều bất ổn", ông viết. "May mắn là bạn không cần H-1B để kiếm được công việc như ở Thung lũng Silicon".
Không chỉ các kỳ lân, nhiều công ty khác cũng tìm cách thu hút những nhân tài đang bất mãn tới Anh. "Nếu H-1B khó khăn, chúng tôi sẵn sàng bảo lãnh thị thực cho các kỹ sư muốn thử sức tại Anh", Ross McNairn, CEO công ty pháp lý AI Wordsmith, cho biết.
Theo The Verge, LinkedIn và X tràn ngập bài đăng từ nhà sáng lập và lãnh đạo của những công ty công nghệ nhỏ hơn như Definely, Exo Labs, Verto, tất cả đều nhắc đến H-1B trong nỗ lực lôi kéo nhân tài. Nhiều công ty hứa hẹn mức lương cạnh tranh, trả phí thị thực và đi lại, quan trọng nhất là cung cấp môi trường ít bất ổn hơn so với Mỹ.
Ngay cả chính phủ Anh cũng nhìn thấy cơ hội mới. Financial Times cho biết, Thủ tướng Anh Keir Starmer đang cân nhắc thay đổi phí thị thực nhằm thu hút nhân tài toàn cầu trong bối cảnh Mỹ đi theo hướng ngược lại. Văn phòng Thủ tướng và Bộ Tài chính Anh thảo luận khả năng miễn phí thị thực cho chuyên gia cấp cao - những người theo học tại 5 trường đại học hàng đầu thế giới hoặc đoạt giải thưởng danh giá.
Về phía Mỹ, các quan chức chính phủ cố gắng xoa dịu lo ngại, khẳng định khoản phí 100.000 USD không áp dụng cho người gia hạn hay đã có thị thực. Người lao động đã thuộc diện H-1B có thể đi lại bình thường mà không lo bị tính phí tái nhập cảnh. Chính quyền cũng hứa hẹn miễn trừ cho một số ngành nhất định. Thị thực H-1B không chỉ quan trọng với giới công nghệ mà còn thiết yếu với các trường đại học nghiên cứu và ngành y tế. Bác sĩ là một trong những nhóm đầu tiên mà Nhà Trắng gợi ý có thể được miễn phí.
Tuy nhiên, nhiều công ty tỏ ra ngần ngại tin vào cam kết của chính quyền Trump. Họ vội vã đưa nhân viên trở lại Mỹ, tiếp tục yêu cầu nhân viên hủy kế hoạch đi lại và ở yên tại chỗ. Trước đó, chính quyền Mỹ được đánh giá đã nhiều lần đẩy lao động nước ngoài ra xa và biến nước này thành điểm đến kém hấp dẫn, khi thu hồi hàng nghìn thị thực du học, hay ban hành lệnh cấm công dân của 12 quốc gia nhập cảnh vào Mỹ.
Thu Thảo tổng hợp
