Gã khổng lồ phần mềm Mỹ cho rằng với AI, một mô hình doanh nghiệp hoàn toàn mới với tên gọi "công ty tiên phong" (frontier firm) sẽ hình thành, nơi con người đóng vai trò định hướng, giao việc và giám sát các AI làm việc.
"Chúng ta sẽ nhìn thấy làn sóng tăng trưởng của các 'ông chủ tác nhân' trong tương lai. Đây là nhóm những người xây dựng, phân công và quản lý tác nhân AI để gia tăng hiệu quả công việc và kiểm soát sự nghiệp trong thời đại trí tuệ nhân tạo. Từ phòng họp hội đồng quản trị đến tuyến đầu sản xuất, mọi nhân viên đều cần suy nghĩ như một CEO của startup vận hành bằng AI", Jared Spataro, lãnh đạo cấp cao của Microsoft chia sẻ.
Là một trong những nhà đầu tư lớn vào OpenAI (công ty phát triển ChatGPT), Microsoft dự báo các tổ chức sẽ chuyển mình thành "công ty tiên phong" trong vòng 5 năm tới. Những doanh nghiệp này sẽ khác biệt đáng kể so với mô hình hiện nay, vận hành xoay quanh khái niệm "trí tuệ theo yêu cầu", tận dụng AI để thực hiện tức thời các nhiệm vụ như tổng hợp dữ liệu bán hàng hay lập dự báo tài chính.
Mỗi người đều có thể tận dụng AI để trở thành ông chủ. Ảnh minh họa: Unite.AI
Trong báo cáo thường niên Work Trend Index của Microsoft, hãng đánh giá các công ty theo hình thức mới sẽ tăng trưởng nhanh, vận hành linh hoạt và tạo ra giá trị với tốc độ vượt trội hiện nay. Quá trình chuyển đổi sẽ trải qua ba giai đoạn: nhân viên có trợ lý AI riêng; AI tác nhân trở thành "đồng nghiệp kỹ thuật số" trong một số việc cụ thể; cuối cùng, con người sẽ định hướng cho AI để vận hành, chỉ kiểm tra thủ công khi cần thiết.
Tác động của AI với công việc trí óc từ nghiên cứu khoa học tới học thuật, luật... sẽ tương tự lĩnh vực phát triển phần mềm, nơi trí tuệ nhân tạo từ một trợ lý viết code đã trở thành tác nhân giải quyết nhiều nhiệm vụ khác. Lấy ví dụ ở lĩnh vực chuỗi cung ứng, Microsoft cho rằng AI có thể xử lý toàn bộ khâu kho vận, trong khi con người tập trung điều phối hệ thống và thiết lập, duy trì mối quan hệ với các đối tác.
Tuy nhiên, tác động của AI đối với thị trường lao động không chỉ có mặt tích cực. AI sẽ giúp giảm bớt công việc nhàm chán và gia tăng năng suất lao động, nhưng nhiều chuyên gia cảnh báo nguy cơ mất việc diện rộng. Báo cáo về an toàn AI quốc tế do chính phủ Anh tài trợ đầu năm nay nhận định "nhiều người có thể mất công việc hiện tại nếu các tác nhân AI trở nên đủ mạnh".
Cùng lúc, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ước tính 60% việc làm tại các nền kinh tế phát triển như Mỹ và Anh sẽ chịu ảnh hưởng từ AI, trong đó một nửa số công việc này có nguy cơ chịu tác động tiêu cực. Viện Tony Blair (Anh) cũng cảnh báo AI có thể thay thế tới ba triệu việc làm ở khối tư nhân tại Anh, mặc dù tổng số việc làm mất đi dự kiến chỉ ở mức hàng trăm nghìn nhờ sự xuất hiện của những vị trí mới do AI tạo ra.
Tiến sĩ Andrew Rogoyski, Giám đốc tại Viện AI Lấy con người làm trung tâm của Đại học Surrey (Anh), cho rằng doanh nghiệp sẽ khó cưỡng lại việc giảm biên chế lao động. "Doanh nghiệp sẽ muốn dùng AI để thay thế lao động con người nhằm tăng hiệu quả và cắt giảm chi phí vận hành", ông nhận định. Tuy nhiên, chuyên gia cũng cảnh báo việc phụ thuộc quá nhiều vào trí tuệ nhân tạo có thể khiến những người đứng đầu doanh nghiệp đánh mất kiến thức, sự sáng tạo cũng như mối quan hệ với khách hàng, đối tác - những yếu tố duy trì sự sống còn và thúc đẩy đổi mới thực sự.
Hoài Anh
