Công ty thiết kế và kiến trúc Anh Heatherwick Studio hợp tác với Viện Aurelia, phòng thí nghiệm Mỹ chuyên nghiên cứu và phát triển kiến trúc không gian, trong dự án phóng vườn vũ trụ Space Garden lên quỹ đạo. Ariel Ekblaw, CEO của Aurelia Institute, cùng đồng nghiệp đang tìm kiếm nguồn tài trợ để triển khai dự án.
Mô hình Space Garden trưng bày tại triển lãm kiến trúc Venice Biennale 2025. Ảnh: Nik Eagland
Một mô hình kích thước 4 m x 4 m, bằng khoảng 1/3 kích thước thật của Space Garden, đang được trưng bày tại triển lãm kiến trúc Venice Biennale 2025, diễn ra ở Italy ngày 10/5 - 23/11. Mô hình do công ty Anh Millimetre chế tạo, là một cấu trúc gồm 30 khoang nhỏ. Các khoang vươn ra từ một cấu trúc trung tâm phát sáng tượng trưng cho lựu - một trong những loại cây đầu tiên mà con người trồng.
Mỗi khoang, với khí hậu được kiểm soát riêng, chứa một loài cây, nấm hoặc tảo được trồng tại một khu vườn cộng đồng trên Trái Đất. Ekblaw cho biết, những "cánh tay" dạng ống lồng vươn ra từ cấu trúc trung tâm thường sẽ được thu vào. Khi đóng lại, chúng sẽ che chắn cho cây khỏi các mảnh vỡ ngoài không gian. Chúng cũng có thể tái tạo chu kỳ ngày - đêm trên Trái Đất bằng cách đóng mở để chặn hoặc nhận ánh sáng. Ngoài ra, cấu trúc cũng có thể xoay để đón ánh sáng Mặt Trời với pin quang điện.
Nhóm dự án đang hợp tác với công ty Nhật Bản Daikin Industries để phát triển các thành phần kỹ thuật bên trong Space Garden, tập trung vào những hệ thống kiểm soát không khí và nước. Mô hình mặt cắt của một khoang cũng đã được chế tạo tại Trung tâm Công nghệ Autodesk ở Boston theo chương trình nghiên cứu của Viện Aurelia.
Mô phỏng Space Garden khi đóng và mở các "cánh tay". Ảnh: Raquel Diniz
Space Garden không chỉ phục vụ nghiên cứu khoa học, phát triển nông nghiệp ngoài Trái Đất mà còn giúp nâng cao sức khỏe tinh thần cho phi hành gia. Ekblaw cho biết, các phi hành gia có thể thỉnh thoảng ghé qua Space Garden để thu thập mẫu. Dữ liệu theo dõi các điều kiện môi trường và tốc độ tăng trưởng của cây sẽ cho phép con người hiểu rõ hơn về cách trồng thực phẩm ngoài không gian. Khu vườn cũng giúp thử nghiệm việc trồng tự động để hỗ trợ nhiệm vụ thám hiểm không gian dài hạn, đồng thời giúp xây dựng chiến lược nông nghiệp tốt hơn trong những môi trường hạn chế về tài nguyên trên Trái Đất.
Nhiều thập kỷ qua, con người đã thử nghiệm trồng trọt trên không gian. Các phi hành gia Nga đi tiên phong vào những năm 1970. Họ trồng hành, thu hoạch, thậm chí ăn chúng trên trạm vũ trụ Salyut 1. Những nhà thám hiểm quỹ đạo khác đã trồng cải, cà chua, cúc ngũ sắc... và một tàu vũ trụ Trung Quốc thậm chí mang hạt bông đến phía xa của Mặt Trăng năm 2019. Chúng nảy mầm khoảng hai tuần sau khi tàu hạ cánh, nhưng nhanh chóng chết trong đêm lạnh khắc nghiệt.
Thu Thảo (Theo Wired, Design Boom)
