Cá chào mào đi bộ bằng những phần phụ giống chân. Video: Guardian
Cá chào mào rất giỏi tìm kiếm con mồi trong lúc đi bộ dưới đáy biển bằng 6 phần phụ giống chân, đến mức một số loài cá khác theo sau chúng để chờ cơ hội kiếm ăn. Đây là kết quả từ hai nghiên cứu mới công bố hôm 26/9 trên tạp chí Current Biology.
David Kingsley, đồng tác giả của cả hai nghiên cứu, giáo sư tại Trường Y thuộc Đại học Stanford, lần đầu thấy cá chào mào vào hè năm 2016, sau khi tham gia một hội thảo tại Phòng thí nghiệm Sinh học Biển ở Woods Hole, bang Massachusetts, Mỹ. Trước khi rời đi để bắt chuyến bay, Kingsley ghé qua một thủy cung nhỏ và bắt gặp cá chào mào.
"Cá chào mào hoàn toàn khiến tôi kinh ngạc vì chúng có cơ thể của cá, cánh của chim và nhiều chân giống như cua. Tôi chưa từng thấy loại cá nào trông như được tạo thành từ những bộ phận của nhiều con vật khác nhau như vậy", Kingsley cho biết. Ông cùng đồng nghiệp quyết định nghiên cứu chúng trong phòng thí nghiệm.
Các chân đặc trưng của cá chào mào thực chất là phần mở rộng của vây ngực, theo đồng tác giả nghiên cứu Amy Herbert, nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại phòng thí nghiệm của Kingsley ở Đại học Stanford. Một số loại cá khác cũng có sự biến đổi ở vây ngực hoặc vây bụng để đi bộ hoặc đứng, nhưng cá chào mào có thể di chuyển từng chân riêng biệt, giúp đi bộ và đào bới hiệu quả hơn.
Các chuyên gia mang vài con cá chào mào về phòng thí nghiệm của đồng tác giả nghiên cứu Nick Bellono, giáo sư tại Đại học Harvard, để nghiên cứu và xem liệu chúng có thể tìm thấy con mồi bị chôn vùi không. Họ nhận thấy chúng thay đổi luân phiên giữa những đợt bơi ngắn và đi bộ. Chúng cũng cào bề mặt cát dưới đáy bể để kiếm ăn mà không cần bất cứ tín hiệu thị giác nào về vị trí con mồi.
Để tiếp tục nghiên cứu, các chuyên gia mang về thêm những con cá chào mào khác, nhưng nhanh chóng nhận ra chúng không giống nhóm cá ban đầu. Nhóm mới không đào bới hay tìm thấy con mồi bị chôn vùi.
Điều này mang đến những phát hiện tình cờ cho các nhà nghiên cứu. Loài cá ban đầu là cá chào mào phương bắc (Prionotus carolinus). Loài cá thiếu khả năng cảm nhận và dùng chân chủ yếu chỉ để đi bộ là cá chào mào sọc (Prionotus evolans).
Cá chào mào có thể mang đến cho giới khoa học cơ hội nghiên cứu cách các bộ phận cơ thể mới xuất hiện trong quá trình tiến hóa, cách các đặc điểm mới xuất hiện, cách não bộ tiến hóa và thích nghi với những thay đổi như vậy, theo đồng tác giả nghiên cứu Corey Allard, chuyên gia tại Đại học Harvard. "Những con cá nhỏ kỳ lạ này có rất nhiều điều để khám phá mà có lẽ chúng ta không thể tìm được từ sinh vật nghiên cứu thông thường hơn, ví dụ như chuột", ông nói.
Thu Thảo (Theo CNN, Guardian)
