Tại sự kiện tuyên truyền về chống lừa đảo cùng Google ngày 26/6 ở Hà Nội, Đại tá Nguyễn Huy Lục, Trưởng phòng 5, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) - Bộ Công an, nêu các thủ đoạn lừa đảo mạng phổ biến tại Việt Nam.
"Rất nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi", ông Lục đánh giá.
Một số hình thức lừa đảo được minh họa tại sự kiện phòng chống lừa đảo do Bộ Công an và Google tổ chức, ngày 26/6/2025. Ảnh: Lưu Quý
Mạo danh cán bộ Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án
Kẻ gian giả danh cán bộ thuộc cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện đe dọa nạn nhân liên quan đến các vụ đang điều tra, như rửa tiền, buôn bán trái phép chất ma túy.
Chúng sau đó yêu cầu nạn nhân chứng minh sự trong sạch bằng cách chuyển tiền vào tài khoản chỉ định, hoặc tải ứng dụng giả mạo để chiếm quyền điều khiển thiết bị, cung cấp thông tin đăng nhập tài khoản ngân hàng, mã OTP để rút tiền.
Lừa đảo thu hồi vốn treo
Tự xưng là cán bộ thuộc lực lượng công an, hội luật sư, kẻ gian quảng cáo dịch vụ "thu hồi vốn treo" - tức giúp lấy lại tiền của người dân bị lừa qua mạng trước đó.
Chúng tạo video, hình ảnh, trang web, ứng dụng và tài liệu giả để lấy lòng tin, sau đó đưa ra nhiều lý do để người dân chuyển khoản với số tiền lớn, từ đó thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.
"Có người bị lừa số tiền lần sau còn cao hơn lần đầu", ông Lục nói.
Lừa đầu tư trên nền tảng giả mạo
Một hình thức phổ biến là giả danh nhân viên của sàn thương mại điện tử, sàn đầu tư ngoại hối, tiền ảo, tài chính quốc tế gọi điện thoại cho nạn nhân kêu gọi đầu tư lợi nhuận cao.
Theo đại diện A05, kẻ gian sử dụng các trang web, nền tảng giả mạo và hội nhóm mạng xã hội để thao túng nhà đầu tư, chỉnh sửa lệnh cho nạn nhân dễ dàng thắng những khoản đầu tư nhỏ ban đầu. Khi họ đổ vào khoản tiền lớn, chúng sẽ đánh "cháy" tài khoản hoặc đánh sập sàn.
Lừa đảo tình cảm trục lợi tài chính
Đây là hình thức được cảnh báo thời gian dài, nhưng vẫn có nhiều người mắc bẫy. Kẻ gian giả danh các cá nhân có ngoại hình đẹp, tạo dựng lòng tin thông qua tin nhắn trên mạng xã hội, ứng dụng OTT. Chúng lấy lý do để không gặp mặt trực tiếp, sau đó lừa nạn nhân tham gia vào ứng dụng, trang web cờ bạc hoặc đầu tư giả mạo.
Người dùng ban đầu có thể thắng số tiền nhỏ và rút được tiền về để tạo lòng tin. Sau đó, họ bị thúc giục nạp thêm để gia tăng lợi nhuận. Khi số tiền đủ lớn, kẻ gian lấy lý do để khóa tài khoản, yêu cầu nạp thêm nếu muốn mở khóa, hoặc hứa hẹn cho rút tiền nhằm chiếm toàn bộ tài sản và cắt đứt liên lạc.
Lừa đảo thanh toán dịch vụ
Hình thức này xuất hiện nhiều năm, nhưng liên tục thay đổi kịch bản khiến người dùng mắc bẫy. Ví dụ, trong những ngày hè nắng nóng, ông Lục cho biết kẻ gian có thể mạo danh công ty điện lực dọa cắt điện, khiến người dùng dễ sập bẫy.
Ngoài ra, chúng có thể giả danh công ty cấp thoát nước, viễn thông và gọi điện, nhắn tin yêu cầu thanh toán tiền dịch vụ định kỳ, hoặc cập nhật thông tin.
"Chúng dọa sẽ ngừng cung cấp dịch vụ nếu không làm theo yêu cầu, sau đó yêu cầu nạn nhân cài ứng dụng giả mạo, từ đó đánh cắp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng để chiếm đoạt tài sản", đại diện Bộ Công an khuyến cáo.
Mạo danh cơ sở giáo dục
Đây là thủ đoạn được ghi nhận nhiều thời gian qua. Kẻ gian giả nhân viên cơ sở giáo dục, gọi điện cho sinh viên hoặc phụ huynh, thông báo về việc đủ điều kiện nhận học bổng du học nước ngoài, được hoàn tiền học phí hoặc có thể tham gia trại hè thuộc các trường công an, quân đội.
Chúng yêu cầu nạn nhân thực hiện nhiệm vụ online, hoặc khi đăng ký học bổng, hoàn tiền học phí phải có bằng chứng để chứng minh tài chính hoặc đặt cọc ngay lập tức để đảm bảo giữ học bổng, từ đó ép nạn nhân chuyển tiền gấp hoặc bấm vào liên kết độc hại để đánh cắp thông tin chi tiết ngân hàng và mã xác thực OTP.
Lừa đảo mua bán và du lịch trực tuyến
Lợi dụng nhu cầu mua bán, du lịch của nhiều người dùng, kẻ gian giả danh người bán và đại lý du lịch hợp pháp bằng cách tạo trang web và trang mạng xã hội giả mạo, đưa ra ưu đãi hấp dẫn để dụ dỗ nạn nhân đặt cọc.
Sau khi nhận tiền đặt cọc, chúng gửi email hoặc tin nhắn thông báo lỗi chuyển khoản và yêu cầu thanh toán thêm, sau đó chặn liên lạc và chiếm đoạt tiền.
Ứng dụng Dịch vụ công giả mạo, lừa đảo người dùng. Ảnh: Lưu Quý
Để đấu tranh, phòng chống tội phạm trực tuyến, đại diện Bộ Công an cho biết đã triển khai nhiều biện pháp, như hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật; tăng cường công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực viễn thông, Internet, công nghệ thông tin. Bộ cũng ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong phòng chống tội phạm, nghiên cứu và xây dựng giải pháp phản ứng nhanh khi xảy ra tình huống lừa đảo trực tuyến; tuyên truyền với 500 triệu tin nhắn SMS cảnh báo tới người dân, hợp tác với Google để nâng hiệu quả thực hiện chiến dịch tuyên truyền.
Bộ cho biết đã điều tra, xử lý các vụ lừa đảo có tính chất điển hình, xuyên quốc gia, công nghệ cao, trong đó tháng 1/2024 triệt phá đường dây lừa đảo trực tuyến qua hình thức "tuyển cộng tác viên mua hàng online" tại khu vực đặc khu kinh tế Tam giác vàng; triệt phá ổ nhóm giả danh công an gọi điện yêu cầu cập nhật VNeID để lừa đảo chiếm đoạt tài sản vào tháng 1/2025.
Lưu Quý
