Người phụ nữ tên Li (tên đã được thay đổi), 30 tuổi, bất ngờ ngã quỵ và tử vong ngay sau khi vừa đặt chân xuống sân bay tại Quảng Châu, Trung Quốc, sau chuyến bay dài 11 tiếng từ New Zealand. Dù được cấp cứu ngay tại hiện trường và nhanh chóng chuyển đến bệnh viện, nạn nhân vẫn không thể qua khỏi. Cái chết đột ngột này khiến giới chuyên môn và cộng đồng y tế không khỏi lo ngại, đặc biệt là trong bối cảnh di chuyển bằng đường hàng không ngày càng phổ biến.
Theo bác sĩ Bành, Trưởng khoa Hồi sức tích cực (ICU) của Bệnh viện Bạch Vân, trực thuộc Đại học Y học cổ truyền Quảng Châu, khi được đưa đến bệnh viện, nạn nhân đã rơi vào tình trạng rung tâm thất và nhanh chóng ngừng tim. Mặc dù các bác sĩ nỗ lực hồi sức cấp cứu, nhưng tình trạng đã quá nặng, không thể cứu vãn. Nguyên nhân tử vong ban đầu được xác định là do thuyên tắc phổi - một tình trạng cấp cứu tim mạch nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong trong vài phút nếu không được xử lý kịp thời.
Trong y học, trường hợp của cô Li được phân loại là thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (VTE – Venous Thromboembolism), gồm hai thể bệnh phổ biến: huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) ở chi dưới và thuyên tắc phổi (PE). Cả hai đều có liên quan đến tình trạng máu lưu thông chậm do bất động kéo dài. Khi phải ngồi cố định trong tư thế hạn chế thời gian dài, chẳng hạn như trên máy bay, máu ở chi dưới có xu hướng ứ đọng, tạo điều kiện cho cục máu đông hình thành. Nếu cục máu này bong ra, di chuyển theo dòng máu và mắc kẹt tại động mạch phổi, nó có thể gây tắc nghẽn nghiêm trọng và đột ngột khiến người bệnh tử vong.
Hạng ghế phổ thông có thể khiến một số người thấy khó chịu vì sự chật chội, thậm chí, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
"Hội chứng hạng phổ thông" là cụm từ mà giới y khoa dùng để mô tả hiện tượng này - tình trạng huyết khối dễ phát sinh khi hành khách phải ngồi lâu trong không gian chật hẹp trên các chuyến bay đường dài, đặc biệt ở khoang phổ thông nơi không gian cử động bị hạn chế đáng kể. Theo bác sĩ Bành, dù trước đây thuyên tắc phổi được xem là bệnh lý hiếm gặp, nhưng hiện nay, tỷ lệ ghi nhận đã gia tăng đáng kể cùng với sự phát triển của ngành hàng không và thói quen di chuyển.
Ngoài việc ngồi lâu, một số nhóm người được xếp vào diện có nguy cơ cao mắc VTE bao gồm người béo phì, phụ nữ mang thai, người đang sử dụng thuốc tránh thai, bệnh nhân ung thư, người có cơ địa tăng đông máu hoặc có tiền sử bệnh lý mạch máu. Các yếu tố này khiến máu dễ hình thành cục đông hơn bình thường, làm tăng nguy cơ xảy ra thuyên tắc phổi ngay cả khi chỉ ngồi yên trong thời gian ngắn hơn.
Các dấu hiệu cảnh báo sớm của thuyên tắc phổi thường bị bỏ qua do không đặc hiệu. Bệnh nhân có thể cảm thấy đau tức ngực, khó thở đột ngột, ho ra máu hoặc đau chân không rõ nguyên nhân. Khi xuất hiện những triệu chứng này, đặc biệt sau thời gian ngồi lâu hoặc sau chuyến bay dài, người bệnh cần đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Để phòng ngừa tình trạng thuyên tắc phổi trong các chuyến đi dài, bác sĩ Bành khuyến nghị người dân cần tuân thủ một số nguyên tắc sống còn. Trước hết, cần tránh ngồi yên một chỗ quá lâu. Cứ mỗi 1 đến 1,5 giờ, nên đứng dậy đi lại hoặc thực hiện các động tác đơn giản tại chỗ như xoay cổ chân, nâng chân, gập đầu gối để hỗ trợ lưu thông máu. Uống đủ nước cũng rất quan trọng để giảm độ nhớt của máu và tăng cường tuần hoàn, trong khi đó nên hạn chế sử dụng cà phê, rượu vì các chất này có thể gây mất nước.
Bên cạnh đó, việc mặc đồ quá bó sát có thể cản trở lưu thông máu, do đó nên chọn trang phục thoải mái, thông thoáng khi di chuyển đường dài. Những người có nguy cơ cao như đã đề cập nên cân nhắc sử dụng tất y khoa co giãn nhằm hỗ trợ tuần hoàn máu ở chi dưới. Với những trường hợp có tiền sử huyết khối hoặc rối loạn đông máu, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước chuyến đi để được chỉ định sử dụng thuốc chống đông như aspirin hoặc heparin trọng lượng phân tử thấp nếu cần thiết.
Cái chết đột ngột của cô Li là một lời nhắc nhở đau lòng về những rủi ro tiềm ẩn của việc ngồi bất động trong thời gian dài. Trong một thế giới ngày càng toàn cầu hóa và di chuyển liên tục, việc trang bị kiến thức phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm như thuyên tắc phổi là điều vô cùng quan trọng, góp phần bảo vệ sức khỏe và tính mạng của chính mỗi người trong những hành trình tưởng chừng như bình thường nhất.
Vienne (Theo ETToday)
