Nghệ sĩ Đặng Thái Sơn làm đêm nhạc tưởng nhớ mẹ

Chương trình mang tên Tiếng đàn còn mãi ngân vang, ngày 28/12 ở Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, Hà Nội. Trong sự kiện, nghệ sĩ Đặng Thái Sơn sẽ biểu diễn một số bản nhạc tặng mẹ, chưa tiết lộ tên. Ngoài ra, ông cùng Đăng Quang diễn piano bốn tay bài Hát ru do bà Thái Thị Liên biên soạn.

Nghệ sĩ Đặng Thái Sơn từng nói mẹ là người thầy quan trọng trong sự nghiệp âm nhạc của ông. Ngày nghệ sĩ còn bé, trong thời gian sơ tán từ Hà Nội về Bắc Giang, giai điệu Chopin do mẹ trình diễn khơi dậy tình yêu âm nhạc trong ông. Sự nghiêm khắc, tài năng và công lao dạy dỗ của mẹ là một trong những động lực đưa Đặng Thái Sơn trở thành người châu Á đầu tiên đoạt giải nhất cuộc thi piano quốc tế Frédéric Chopin lần thứ 10, năm 1980, tại Ba Lan.

Nghệ sĩ Nhân dân Trần Thu Hà, con gái bà, sẽ biểu diễn piano sáu tay bài Valse and Romance (tác giả Rachmaninoff) cùng Đăng Quang, Thu Nga. Đăng Quang là con trai nhạc sĩ Quốc Trung và ca sĩ Thanh Lam. Từ nhỏ, anh sống cùng ông nội, nghệ sĩ Trung Kiên và người vợ thứ hai của ông - nghệ sĩ Trần Thu Hà, được bà dạy đàn. Thu Nga là nghệ sĩ piano từng đoạt nhiều giải ở châu Âu. Một số nghệ sĩ khác tham gia đêm nhạc là các pianist lâu năm trong nghề như Kim Dung, Tuyết Minh, Trinh Hương.

Nghệ sĩ Đặng Thái Sơn bên mẹ. Ảnh: Trần Thanh Giang

Kiến trúc sư Trần Thanh Bình - anh cùng cha khác mẹ của nghệ sĩ Đặng Thái Sơn - cho biết đến nay, ông và các anh chị em mới nguôi ngoai nỗi đau mất mẹ, có tâm trí thực hiện chương trình. Bà qua đời tháng 1/2023, thọ 105 tuổi. Sinh thời, bà nhiều năm sống cùng con trai út - nghệ sĩ Đặng Thái Sơn - ở nước ngoài. 10 năm cuối đời, bà mới về nước.

Gia đình mong muốn đêm diễn tái hiện cuộc đời và sự nghiệp đồ sộ của nghệ sĩ Thái Thị Liên qua những bản nhạc, một số thước phim tư liệu. Theo ông Trần Thanh Bình, dù cuộc sống nhiều khó khăn, tình yêu bà Thái Thị Liên dành chopiano không bao giờ phai nhạt. Có giai đoạn, bà dạy đàn nuôi tám người trong gia đình, gồm: Bà và chồng là nhà thơ Đặng Đình Hưng, hai con riêng của bà, hai con riêng của ông Hưng, con chung là nghệ sĩ Đặng Thái Sơn, mẹ chồng. Cũng có thời kỳ, bà không được chơi nhạc trong ba năm, do kinh tế thiếu thốn, không có tiền mua đàn. Đến khi sang Thượng Hải (Trung Quốc) thu thanh, bà vỡ òa vì được chạm vào chiếc piano.

Nghệ sĩ Thái Thị Liên chơi đàn ở tuổi 104

Bà Thái Thị Liên còn được ví là "thầy của những người thầy", đào tạo ra nhiều thế hệ nghệ sĩ giỏi ở Việt Nam. Bà là một trong bảy người sáng lập Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam), giữ chức trưởng khoa piano trong thời gian lâu nhất. Hai người con nổi tiếng nhất của bà là Nhà giáo Nhân dân Trần Thu Hà - nguyên giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam và Nghệ sĩ Nhân dân Đặng Thái Sơn. Nhà nước phong tặng bà danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân và Nhà giáo nhân dân.

Nghệ sĩ Thái Thị Liên sinh năm 1918 ở TP HCM, có chị gái là nhà soạn nhạc Thái Thị Lang, anh trai là luật sư Thái Văn Lung. Các anh chị em trong gia đình bà đều được học đàn từ nhỏ. Bốn tuổi bà Liên học chơi piano, 16 tuổi có buổi công diễn đầu tiên tại Tòa thị chính Sài Gòn.

Video bài Đặng Thái Sơn

Năm 1946, bà sang Pháp để du học và thi đỗ vào Nhạc viện Paris. Những ngày tháng trên đất Pháp, bà đã gặp và kết hôn với người chồng đầu tiên là ông Trần Ngọc Danh. Năm 1948, bà Thái Thị Liên theo chồng chuyển đến sống tại Praha (Tiệp Khắc cũ) và trở thành người Việt Nam đầu tiên có bằng đại học tại Nhạc viện danh tiếng Praha.

Năm 1951, giai đoạn chiến tranh trong nước, bà theo chồng về Việt Bắc, tham gia kháng chiến. Khi chồng qua đời ở Việt Bắc, bà nuôi hai con là Trần Thu Hà và Trần Thanh Bình. Bà kết hôn với người chồng thứ hai là nhà thơ Đặng Đình Hưng, chính trị viên Đoàn Ca múa nhân dân trung ương khi hai người cùng hoạt động ở Việt Bắc. Cả hai có con trai là nghệ sĩ Đặng Thái Sơn.

Ông Đặng Đình Hưng có con riêng là nghệ sĩ Đặng Hồng Quang - người được bà Thái Thị Liên nuôi dạy, sau này từng là Chủ nhiệm khoa Piano tại Nhạc viện TP HCM.

Hà Thu