Ca sĩ Đông Hùng hát ''Lên đàng'' với bản phối mới, âm hưởng rock sôi động, thu hút hàng chục nghìn khán giả trẻ hòa điệu, ở concert ''Tổ quốc trong tim'' do báo Nhân Dân tổ chức ngày 10/8, ở Hà Nội. Video: Đài Hà Nội HTV
Ngày 1/6/1945, đội Thanh niên Tiền phong ra đời, tập hợp lực lượng thanh niên làm nhiệm vụ giải phóng nước nhà. Trong buổi tuyên thệ ở vườn Ông Thượng vào ngày 1/7 và 18/8 cùng năm, Thanh niên Tiền Phong nêu cao khí thế và tinh thần yêu nước, tranh đấu để ''đem lại cho nước ta một địa vị độc lập trên trường quốc tế''. Tổ chức lấy lá cờ vàng sao đỏ làm đoàn kỳ, ca khúcLên đàng của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước và Huỳnh Văn Tiểng được chọn làm đoàn ca.
Sau khi thành lập, Thanh niên Tiền Phong trở thành phong trào quần chúng rộng rãi từ Sài Gòn đến khắp các tỉnh thành ở Nam Bộ. Trong không khí sục sôi của cuộc tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945, tại cuộc tuần hành thị uy ngày 25/8, ca khúc vang lên theo nhịp bước chân đi của hơn một triệu nhân dân thành phố và các tỉnh lân cận.
Nhà văn Mai Văn Bộ nhận xét trong cuốn Lưu Hữu Phước - con người và sự nghiệp rằng với Lên đàng, Lưu Hữu Phước đã ''kịp thời đưa thanh niên đến hợp điểm vinh quang của Tổng khởi nghĩa cùng lúc với các lực lượng cách mạng khác''.
Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước sáng tác ca khúc năm 1944, khi làn sóng đấu tranh cách mạng dâng cao. Bài hát có nhịp điệu hành khúc, tiết tấu nhanh, mạnh. Tác phẩm mang âm hưởng nhạc dân gian truyền thống với khúc thức đoạn đơn của những điệu lý như Lý ngựa ô, Lý dâng bông. Nhà thơ Nguyễn Đình Thi từng nhận xét: ''Nét nhạc của Lưu Hữu Phước vừa khỏe vừa tươi tắn, mang đậm chất dân tộc và màu sắc Nam Bộ, không thể lẫn''.
Thời kỳ khởi nghĩa giành chính quyền, lớp lớp thanh niên cất cao giọng hát để phát huy tinh thần dân tộc, cổ vũ lòng yêu nước. Theo ông Mai Văn Bộ, họ ca hát ''để ngẩng đầu nhìn thẳng tương lai, nhận rõ hướng đi của lịch sử. Hơn nữa, đây là hát vào những ngày cuối cùng và sôi động nhất của quá trình chuẩn bị khởi nghĩa chấm dứt 80 năm khổ nhục''.
Tác phẩm ''Lên đàng'' do hợp ca nam nữ Đài tiếng nói Việt Nam thể hiện, thu thanh sau 1975. Video: Hà Nội vi vu
Ca từ của Huỳnh Văn Tiểng kết hợp giai điệu hùng tráng kêu gọi thanh niên ''cùng nhau xông pha lên đàng'', đồng lòng tô điểm non sông. Tác giả nhìn rộng ra ''hoàn cầu, năm châu'', khẳng định chí hướng và khát vọng hòa nhập với thế giới. Bài hát gợi lại những chiến công vang dội trong lịch sử như trận Bạch Đằng, Chi Lăng, nhắc nhở thế hệ trẻ noi theo tấm gương bất khuất của cha ông. Thanh niên Việt Nam giữ vững lời thề: ''Đoàn ta ghi trong lòng/ Thề hy sinh đến cùng'' để bảo vệ Tổ quốc.
Một buổi diễu hành của Thanh niên Tiền phong. Ảnh: Tư liệu
80 năm trôi qua, ca khúc vẫn vang lên và được nhiều thế hệ hưởng ứng. Tại concert Tổ quốc trong tim ngày 10/8, ca sĩ Đông Hùng thể hiện bản phối rock, 50.000 khán giả cùng hát theo, khoảnh khắc được chia sẻ rộng rãi trên các nền tảng mạng xã hội.
Đông Hùng cho biết tự hào khi hát ca khúc cùng khán giả trẻ. Thuở nhỏ, anh nghe các ông, các bác ngân nga nhạc phẩm, giai điệu đã in đậm trong tâm trí. Khi trưởng thành và đi hát, dù thể hiện ca khúc nhiều lần với các bản phối khác nhau, cảm giác trong anh không đổi, ''vẫn luôn thấy sục sôi". Theo anh, bài hát vẫn vẹn nguyên giá trị với thế hệ được sinh ra trong hòa bình: ''Ngày xưa, ông cha ta hẹn 'cùng nhau lên đàng' thì bây giờ, các bạn trẻ với tinh thần yêu nước cùng hành động, tự trau dồi kiến thức, chia sẻ và lan tỏa tinh thần Việt Nam ra thế giới''.
Ngày nay, Lên đàng là bài hát của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, trở thành khúc ca bất hủ. Cùng đó, tên tuổi nhạc sĩ Lưu Hữu Phước cũng gắn liền phong trào thanh niên và nền âm nhạc cách mạng Việt Nam.
Trong Lưu Hữu Phước - con người và sự nghiệp, nhạc sĩ Huỳnh Văn Tiểng từng nhận xét: "Viết về Phước là đề cập đến một phong trào ca hát yêu nước cách mạng mà Phước là người đề xướng và với tài năng của mình, từ bài hát này đến bài hát khác, đã liên tục nuôi dưỡng, khiến nó dần trở thành một động lực cách mạng có khả năng huy động hàng vạn, hàng chục vạn con người. Những bước đi rầm rập của hàng triệu đồng bào theo nhịp hát Lên đàng, Tiếng gọi thanh niên, Tám mươi năm đã làm rung chuyển cả thành phố".
Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước sinh năm 1921, mất năm 1989. Từ nhỏ, ông tự học lý thuyết âm nhạc và chơi một số nhạc cụ. Lớn lên, nhạc sĩ biến âm nhạc thành vũ khí trong công cuộc chiến vì độc lập, tự do của đất nước, các sáng tác của ông đều mang hơi thở của thời đại.
Thời sinh viên, ông viết những ca khúc đanh thép như Bạch Đằng Giang, Hờn sông Gianh, Hát giang trường hận (sau là Hồn tử sĩ). Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, những bài hát như Tiến về Sài Gòn, Giải phóng miền Nam của ông tiếp tục tiếp lửa cho nhiều thế hệ và thúc giục toàn dân đấu tranh. Ngoài ra, nhạc sĩ có nhiều tác phẩm về tình quân dân một lòng, niềm tin với Đảng, ca ngợi Chủ tịch Hồ Chí Minh như Dưới cờ Đảng vẻ vang, Tình Bác sáng đời ta.
Châu Anh
