Hỏi: Tôi là lái xe đường dài nên thường xuyên nhận vận chuyển hàng của khách để tăng thêm doanh thu. Những ngày gần đây tôi đọc được thông tin 4 nữ tiếp viên hãng hàng không khai họ "vô tình" vận chuyển hàng hóa là kem đánh răng có chứa chất ma túy. Họ được thuê từ một người lạ mặt, tiền công vận chuyển là 10.000.000 đồng. Xin hỏi, trong trường hợp nếu tôi vô tình nhận chuyển hàng và không hề biết trong đấy là ma túy thì có bị xử lý hình sự hay không?
Nguyễn Văn Hạnh- xã Vĩnh Quỳnh (huyện Thanh Trì, Hà Nội)
Trả lời:
Trong cuộc sống thường nhật, chúng ta luôn sẵn lòng giúp người yếu thế, đặc biệt là những phụ nữ vừa bế con, vừa "tay xách, nách mang" nhiều đồ đạc lỉnh kỉnh tại các bến tàu, bến xe. Tuy nhiên, sự giúp đỡ vô tư ấy lại là một cạm bẫy vô hình luôn rình rập bản thân chúng ta. Bởi lẽ, nhiều người vẫn cho rằng mình không biết nên không có tội và vô tư cầm hộ, cầm giúp hàng hóa cho người khác.
Đã có nhiều bài học đắt giá từ những sự "giúp đỡ" vô tư ấy khi chúng ta vô tình bị kẻ gian "gài" và bị bắt giữ vì hành vi vận chuyển hàng cấm. Khi đó, bạn muốn chứng minh cầm hộ, giữ hộ cũng cực kì khó khăn, mất rất nhiều thời gian, công sức để thanh minh là mình "vô tội".
Quay trở lại trường hợp của bạn, dịch vụ kinh doanh vận chuyển, giao nhận hàng hóa là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Trong khi thực hiện dịch vụ này, bạn phải tuân thủ đúng quy định pháp luật, trong đó có việc phải ký hợp đồng vận tải hoặc có giấy vận tải ghi rõ thông tin hàng hóa, thông tin khách hàng… Tuy nhiên trên thực tế, việc người dân gửi đồ đạc qua xe khách diễn ra hàng ngày, hàng giờ và đa số trường hợp là gửi đồ đạc nhỏ lẻ và cần thủ tục nhanh gọn.
Chính vì vậy, việc ký hợp đồng hay làm giấy vận tải thường không được thực hiện trên thực tế mà chủ yếu dựa vào sự tin tưởng, tín nhiệm lẫn nhau. Đây cũng chính là kẽ hở để tội phạm lợi dụng nhằm vận chuyển ma túy. Để rồi, nếu chẳng may bị kiểm tra, bắt giữ thì cơ quan chức năng cũng không có thông tin chính xác của người gửi hàng.
Số ma túy được giấu trong các hộp kem đánh răng bị bắt giữ. Ảnh: TL
Theo Điều 250 (Bộ luật Hình sự 2015) quy định tội vận chuyển trái phép chất ma túy như sau: "Người nào vận chuyển trái phép chất ma túy không nhằm mục đích sản xuất, mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm".
Mặt khác, theo quy định tại điểm 3.2 (Điều 3, Mục II Thông tư liên tịch chuyển trái phép chất ma túy là hành vi chuyển dịch bất hợp pháp chất ma túy từ nơi này đến nơi khác dưới bất kỳ hình thức nào (có thể bằng các phương tiện khác nhau như ô tô, tàu bay, tàu thủy…; trên các tuyến đường khác nhau như đường bộ, đường sắt, đường hàng không, đường thủy, đường bưu điện…; có thể để trong người như cho vào túi áo, túi quần, nuốt vào trong bụng, để trong hành lý như vali, túi xách v.v…) mà không nhằm mục đích mua bán, tàng trữ hay sản xuất trái phép chất ma túy khác.
Pháp luật hình sự quy định người phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là trường hợp người phạm tội với lỗi cố ý. Nghĩa là, người phạm tội nhận thức rõ hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán ma túy của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra; hoặc người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.
Tóm lại, theo quy định của pháp luật, hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy là vi phạm pháp luật. Người thực hiện hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy chỉ có thể bị xử lý hình sự nếu như người đó biết rõ đây là chất ma tuý. Điều này có nghĩa, nếu bạn không hề biết mà vận chuyển ma túy thì bạn sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tội vận chuyển trái phép chất ma túy vì không thỏa mãn dấu hiệu về mặt chủ quan của tội phạm là lỗi của người vận chuyển là lỗi cố ý.
Còn nếu bạn vận chuyển trái phép chất ma túy cho người khác, biết rõ mục đích mua bán trái phép chất ma túy của người đó thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Luật gia Trần Văn Hiếu- Chi hội Luật gia (Đoàn luật sư Hà Nội)
