Trong nhiều năm qua, thủ tục khai sinh cho con đối với các mẹ đơn thân vẫn còn gặp nhiều khó khăn do những ràng buộc không cần thiết từ phía một số cơ quan hành chính. Nhiều địa phương gây khó dễ cho mẹ đơn thân khi làm giấy khai sinh cho con.
Nhìn thấy những bất cập của thực trạng này, các cơ quan chức năng đã có nhiều thay đổi quan trọng, giúp mẹ đơn thân dễ dàng làm khai sinh cho con mà không cần những giấy tờ không cần thiết. Những cải cách này không chỉ giảm tải áp lực hành chính mà còn đảm bảo quyền lợi cho trẻ em theo đúng quy định của pháp luật.
Chính sách mới ra đời giúp bảo vệ quyền lợi của trẻ em và tạo điều kiện thuận lợi cho cha mẹ trong quá trình làm thủ tục. (Ảnh: TL)
Việc yêu cầu xuất trình đăng ký kết hôn là một yêu cầu hành chính phổ biến trong một số thủ tục pháp lý. Tuy nhiên, mới đây, UBND TP. Hà Nội đã ban hành nội dung của văn bản về việc triển khai thực hiện Nghị định số 07/2025/NĐ-CP ngày 09/01/2025 của Chính phủ, trong đó có nội dung:
"Khi tiếp nhận yêu cầu đăng ký khai sinh không được yêu cầu xuất trình Giấy chứng nhận kết hôn của cha, mẹ trẻ em. Khi tiếp nhận yêu cầu đăng ký kết hôn không yêu cầu nộp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, Trích lục ghi chú ly hôn".
Theo đó, UBND TP. Hà Nội yêu cầu các đơn vị liên quan khi tiếp nhận yêu cầu đăng ký khai sinh không được yêu cầu xuất trình Giấy chứng nhận kết hôn của cha, mẹ trẻ em (nếu đã đăng ký kết hôn); trừ trường hợp cha, mẹ trẻ là người nước ngoài.
Khi tiếp nhận yêu cầu đăng ký kết hôn không yêu cầu nộp "Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, Trích lục ghi chú ly hôn" đối với công dân Việt Nam. Cán bộ cần tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân người yêu cầu đăng ký kết hôn trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính thành phố thông qua kết nối với Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Trong trường hợp cán bộ không tra cứu được tình trạng hôn nhân do chưa có thông tin trong Cơ sở dữ liệu thì cơ quan đăng ký hộ tịch tiến hành xác minh theo quy định tại điểm c khoản 3 Điều 2 Nghị định số 07/2025/NĐ-CP.
Bên cạnh đó, UBND TP. Hà Nội giao Trung tâm Phục vụ hành chính công phối hợp với các đơn vị liên quan đảm bảo các điều kiện về hạ tầng, kỹ thuật; triển khai kết nối giữa Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính thành phố với Hệ thống thông tin của Bộ Tư pháp để tiếp nhận, giải quyết các thủ tục đăng ký khai sinh, đăng ký kết hôn, xác nhận tình trạng hôn nhân đúng quy định.
Giao Sở Tư pháp chủ trì, tổng hợp, báo cáo UBND Thành phố về việc triển khai thực hiện Nghị định số 07/2025/NĐ-CP theo quy định.
Lợi ích của việc cấm yêu cầu giấy đăng kí kết hôn khi khai sinh cho trẻ
Việc cấm yêu cầu giấy đăng ký kết hôn khi đăng ký khai sinh cho trẻ mang lại nhiều lợi ích quan trọng, không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của trẻ em mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho cha mẹ trong quá trình làm thủ tục. Cụ thể:
Đảm bảo quyền lợi của trẻ em
- Mọi trẻ em đều có quyền được khai sinh, bất kể tình trạng hôn nhân của cha mẹ.
- Trẻ được công nhận danh tính hợp pháp ngay từ khi sinh ra, tránh tình trạng bị bỏ rơi trong hệ thống hành chính chỉ vì cha mẹ chưa kết hôn.
- Có giấy khai sinh, trẻ sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi về giáo dục, y tế, bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật.
- Điều này phù hợp với Công ước Liên Hợp Quốc về Quyền Trẻ Em mà Việt Nam đã tham gia.
Giảm bớt thủ tục hành chính rườm rà
- Nếu bắt buộc có giấy đăng ký kết hôn mới được khai sinh, nhiều bậc cha mẹ sẽ phải mất thêm thời gian để đăng ký kết hôn trước, gây trì hoãn việc làm giấy khai sinh cho con.
- Quy định này đơn giản hóa thủ tục hộ tịch, giúp cha mẹ dễ dàng thực hiện nghĩa vụ pháp lý đối với con mà không gặp cản trở từ thủ tục hành chính không cần thiết.
Bảo vệ quyền lợi của mẹ đơn thân, cha mẹ chưa đăng ký kết hôn
UBND TP. Hà Nội yêu cầu các đơn vị liên quan khi tiếp nhận yêu cầu đăng ký khai sinh không được yêu cầu xuất trình Giấy chứng nhận kết hôn của cha, mẹ trẻ em (nếu đã đăng ký kết hôn); trừ trường hợp cha, mẹ trẻ là người nước ngoài. (Ảnh: TL)
- Đối với mẹ đơn thân, họ có thể làm giấy khai sinh cho con mà không bị gây khó khăn hay chịu áp lực từ xã hội. Chẳn hạn như chị A sinh con mà không có chồng, không có giấy đăng kí kết hôn nhưng con vẫn được làm giấy khai sinh và có thể đứng họ mẹ. Bên cạnh đó, không cần làm thủ tục nhận con với cha đứa bé từ trước đó.
- Đối với những cặp đôi chưa kịp đăng ký kết hôn, họ vẫn có thể hoàn tất khai sinh cho con mà không bị trì hoãn hoặc buộc phải làm thủ tục kết hôn ngay lập tức.
- Bảo vệ quyền lợi của trẻ trong trường hợp cha không thừa nhận con hoặc cha mẹ chưa có điều kiện đăng ký kết hôn.
- Luật pháp ưu tiên quyền lợi của trẻ, thay vì áp đặt các ràng buộc về hôn nhân đối với cha mẹ.
Tạo môi trường pháp lý nhân văn, phù hợp với xã hội hiện đại
- Trong xã hội hiện nay, các mô hình gia đình ngày càng đa dạng, không chỉ giới hạn ở gia đình truyền thống.
- Chính sách này thể hiện sự linh hoạt và nhân văn của pháp luật, đảm bảo quyền lợi cho mọi đứa trẻ thay vì ràng buộc bởi tình trạng hôn nhân của cha mẹ.
- Góp phần giảm kỳ thị đối với các gia đình đơn thân hoặc các cặp đôi chưa kết hôn.
Giảm tình trạng trẻ không có giấy tờ tùy thân
Trước đây, nhiều trẻ em không được làm giấy khai sinh do cha mẹ chưa kết hôn, dẫn đến việc không có giấy tờ tùy thân và gặp khó khăn trong việc học tập, khám chữa bệnh, hưởng chế độ an sinh xã hội.
Quy định này giúp giảm thiểu tình trạng trên, đảm bảo mọi trẻ em đều được công nhận hợp pháp trong hệ thống hành chính.
Với những chính sách mới và sự điều chỉnh từ phía cơ quan nhà nước, thủ tục này đang dần trở nên thuận lợi hơn, thể hiện tinh thần nhân văn của pháp luật và bảo vệ tốt hơn quyền lợi của trẻ em.
Tin vui cho hàng triệu người chưa đăng kí kết hônGĐXH - Đối với những người chưa đăng kí kết hôn, từ nay, khi đăng ký kết hôn, công dân không cần phải nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.
Bộ TT&TT công bố 5 đầu số điện thoại chắc chắn là lừa đảo, hàng triệu người cần nâng cao cảnh giácGĐXH - Khi nhận được bất kì cuộc gọi nào có các đầu số sau đây, người dân cần phải nâng cao cảnh giác, tuyệt đối không thực hiện bất kỳ yêu cầu nào để tránh 'dính' bẫy lừa đảo.
Bộ Công an tiếp tục thay đổi dạng thức đề thi nhằm thu hút nguồn nhân lực chất lượng caoGĐXH - Những năm gần đây, việc thay đổi dạng thức đề thi tuyển chọn công an nhân dân đã trải qua những thay đổi đáng kể nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của lực lượng.
