Trong thời kỳ hoàng kim của điện ảnh Hong Kong những năm 1980-1990, các nhà làm phim ở xứ Cảng Thơm đã đặt ra những tiêu chuẩn mới cho các bộ phim hành động võ thuật.
Dựa trên di sản của Lý Tiểu Long, những nghệ sĩ như Thành Long, Hồng Kim Bảo, Châu Nhuận Phát, Lý Liên Kiệt, Chân Tử Đan... đã nâng thể loại này lên một tầm cao mới với những bộ phim được liệt kê vào hàng kinh điển như: Câu chuyện cảnh sát, Anh hùng bản sắc, Kế hoạch A...
Những bộ phim đầu tiên của Vương Gia Vệ như Trùng Khánh Sơn Lâm chẳng hạn, là những bộ phim lãng mạn nghệ thuật tập trung vào tình yêu và khao khát.
Nhưng trong khi sự nổi tiếng toàn cầu của điện ảnh Hong Kong được tạo dựng nhờ những bộ phim hành động ăn khách như thế này - thể loại đã đưa Ngô Vũ Sâm và Viên Hòa Bình đến với thị trường phim ảnh Hollywood và có tác động lớn như Ma trận - được biết đến nhiều hơn là những bộ phim xuất sắc nghiêng về tình cảm và lãng mạn.
Trương Mạn Ngọc và Lê Minh trong Điềm mật mật
Trong đó phải kể đến bộ phim tình cảm Điềm mật mật do Lê Minh và Trương Mạn Ngọc đóng đã giữ kỷ lục nhiều nhất trong giai đoạn bấy giờ khi "ôm sạch" giải tại Giải thưởng Điện ảnh Hong Kong với 9 giải. Mãi sau này, Điềm mật mật mới bị đánh bại bởi bộ phim hành động Nhất đại tông sư của Vương Gia Vệ - giành 12 giải năm 2014.
Nói về Vương Gia Vệ, ông chính là người đứng sau những bộ phim đời đầu kể về khao khát và tình yêu đơn phương như Trùng Khánh Sơn Lâm và Tâm trạng khi yêu - lần đầu tiên khiến ông được giới phê bình chú ý và tán thưởng.
Tâm trạng khi yêu là một bộ phim kinh điển của điện ảnh Hong Kong, được phát hành vào năm 2000 của đạo diễn Vương Gia Vệ với hai diễn viên chính Lương Triều Vỹ và Trương Mạn Ngọc.
Sau tất cả, câu hỏi được đặt ra: điều gì đã xảy ra với truyền thống làm phim lãng mạn xuất sắc của Hong Kong?
Có thể cho rằng bộ phim lãng mạn tuyệt vời cuối cùng của Hong Kong đến từ đạo diễn Bành Hạo Tường với bộ ba phim Khói thuốc tình yêu, Xuân Kiều và Chí Minh và Xuân Kiều cứu Chí Minh, với sự góp mặt của Dương Thiên Hoa và Dư Văn Lạc trong vai một cặp vợ chồng nghiện thuốc lá, lén lút sử dụng thuốc sau lệnh cấm hút thuốc trong nhà mới được áp dụng của Hong Kong.
Tuy nhiên, bộ phim Xuân Kiều cứu Chí Minh đã kết thúc loạt phim tình cảm lãng mạn của Bành Hạo Tường vào năm 2017, và kể từ đó chẳng có phim nào đặc sắc được như vậy.
Dư Văn Lạc và Dương Thiên Hoa trong Xuân Kiều và Chí Minh
Ngay cả trong khoảng thời gian bảy năm giữa phim đầu tiên và phim cuối cùng của "bộ ba Khói thuốc" đó, cũng chẳng có phim nào đáng chú ý.
Vậy có gì đáng trách?
Việc thiếu "sức mạnh ngôi sao" có thể là một lý do. Cũng giống như cách mà ngành công nghiệp Canto-pop Hong Kong đã thất bại trong việc tự tái tạo trong những năm gần đây - trừ một nhóm nhạc nổi tiếng mà chúng ta có thể biết đến từ những thập niên trước đến tận bây giờ là Twins, họ vẫn dựa vào những tên tuổi lớn trong quá khứ để bán đĩa và vé hòa nhạc.
Ở lĩnh vực điện ảnh cũng vậy. Điện ảnh Hong Kong thường dựa vào những ngôi sao đã thành danh từ những năm 1980 hoặc 1990.
Những ngôi sao điện ảnh như vậy thực sự có một lượng người hâm mộ đảm bảo để có được doanh thu. Tuy nhiên, hiện nay Hong Kong lại thiếu đi những ngôi sao đó. Điều này trái ngược với thời kỳ hoàng kim của Thành Long, Châu Nhuận Phát, Lương Triều Vỹ hay Trương Mạn Ngọc - những người từng là những ngôi sao trong và ngoài nước.
Lâm Thanh Hà và Kim Thành Vũ trong Trùng Khánh Sơn Lâm của Vương Gia Vệ
Ngành công nghiệp điện ảnh Hong Kong suy yếu vào những năm 1990 do các yếu tố như bị sao chép, vi phạm bản quyền và nhiều nhà làm phim, ngôi sao xuất sắc nhất chuyển đến Hollywood... Vì vậy, Hong Kong cũng đã đẩy mạnh sở trường trong việc sản xuất dòng phim hành động.
Với thị trường nội địa đang thu hẹp, tại sao không vươn ra toàn cầu? Nếu khán giả toàn cầu quen thuộc với các bộ phim của Lý Tiểu Long, Thành Long và Ngô Vũ Sâm muốn xem phim hành động, thì hãy cứ như vậy mà làm thôi.
Đó là lý do tại sao trong những năm trước 2000, Hong Kong có thể chọn một bộ phim như Tâm trạng khi yêu làm đề cử Oscar cho Phim truyện quốc tế hay nhất, trong khi những năm gần đây, họ đã chọn những bộ phim nghiêng về dòng phim hành động hơn như: Điệp vụ biển đỏ (2018) và Bão trắng 2: Trùm á phiện (2019)... để tranh giải quốc tế.
Một lý do cuối cùng khiến Hong Kong thiếu đi những dòng phim tình cảm đương đại có thể là sự áp đảo của chính thể loại phim hoặc phim truyền hình Hàn Quốc.
Làn sóng Hallyu đã tăng cao trong nhiều năm đến nay. Nó đã tạo ra vô số tác phẩm nổi tiếng như: Cô nàng ngổ ngáo, Vì sao đưa anh tới, Huyền thoại biển xanh, Hạ cánh nơi anh... với những biểu tượng đã thành danh như: Lee Min Ho, Jun Ji Hyun, Hyun Bin, Son Ye Jun... cũng như vô số ngôi sao trẻ khác của Hàn Quốc, không có gì lạ khi Hong Kong gặp khó trong việc tạo nên những bộ phim tình cảm lãng mạn ăn khách toàn cầu.
Sự đổ bộ của phim Hàn Quốc, tiêu biểu là Squid game (Trò chơi con mực) chứng tỏ thị hiếu khán giả thay đổi
Dù có thế nào đi chăng nữa, nhưng chúng ta hãy nhớ rằng các nhà làm phim Hong Kong hoàn toàn không đánh mất khả năng tạo ra những bộ phim hay.
Trên thực tế, đã có một thời kỳ phục hưng lặng lẽ với quy mô nhỏ trong ngành công nghiệp điện ảnh xứ Hương Cảng trong những năm gần đây. Ten Years được phát hành vào năm 2015 và truyền cảm hứng cho các phiên bản địa phương xung quanh khu vực ở Nhật Bản, Đài Loan và Thái Lan là một ví dụ.
Những bộ phim như: Hơn cả giấc mơ và Nhất niệm vô minh đã đưa ra một cái nhìn dũng cảm về các vấn đề sức khỏe tâm thần, trong khi Kẻ lưu lạc xem xét các khía cạnh khác thường chưa được khám phá của cuộc sống ở Hong Kong như tình trạng khuyết tật và cuộc sống của những người giúp việc gia đình.
Hình ảnh trong phim Cách mạng thời đại (Revolution of Our Times)
Mặc dù hiện đang bị cấm ở Hong Kong và Trung Quốc, Revolution of Our Times đã giành được giải thưởng phim tài liệu ở cả Đông Á và châu Âu. Đối với các đạo diễn mới chớm nở, sáng kiến phim truyện đầu tay của chính phủ đã hỗ trợ vô giá và đã tạo ra một số bộ phim xứng đáng về các chủ đề khác nhau trong những năm qua.
Đã có một số bộ phim kể về những mối quan hệ cảm động theo kiểu này hay kiểu khác, nhưng không phải phim nào cũng là những câu chuyện tình cổ điển điển hình của Hong Kong.
