Phát triển công nghiệp văn hóa trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển và thịnh vượng không chỉ là một chiến lược kinh tế, mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về bản sắc, sáng tạo và hội nhập.
Đây là cách để Việt Nam khẳng định vị thế trên bản đồ thế giới, không chỉ bằng tiềm lực kinh tế mà còn qua “sức mạnh mềm” của văn hóa dân tộc. Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” diễn ra từ ngày 28/8 đến 5/9/2025, tại Trung tâm Triển lãm quốc gia (Đông Anh, Hà Nội), là dịp để công chúng chiêm ngưỡng "bức tranh" toàn cảnh, đa sắc và sinh động về 12 ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Những thành tựu nổi bật từ sáng tạo nghệ thuật đến ứng dụng công nghệ, từ mỹ thuật, kiến trúc, điện ảnh cho tới thời trang, thủ công mỹ nghệ, du lịch văn hoá… tất cả cùng khắc họa sức sống mạnh mẽ của nền công nghiệp văn hoá Việt Nam trong "dòng chảy" đương đại.
Các nghệ sĩ biểu diễn, giao lưu với khách tham quan. Ảnh: Phương Lan - TTXVN
12 ngành công nghiệp văn hóa - "dòng chảy" sáng tạo từ truyền thống đến hiện đại
Giữa không gian rực rỡ của Triển lãm thành tựu đất nước với chủ đề “80 năm Hành trình Độc lập – Tự do – Hạnh phúc”, khu trưng bày “Sáng tạo để kiến thiết” trở thành tâm điểm, nơi du khách được chiêm ngưỡng "bức tranh" toàn cảnh về sự phát triển mạnh mẽ của 12 ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam, một hành trình không chỉ giàu cảm hứng sáng tạo mà còn ghi dấu những bước tiến đột phá. Lần đầu tiên, sức mạnh tổng hợp của “nguồn lực mềm” từ công nghiệp văn hóa được phô diễn, với những lĩnh vực thế mạnh đã tạo nên nhiều thương hiệu, sản phẩm tự hào không chỉ của nền văn hóa, mà còn của nền kinh tế quốc gia.
Điểm nhấn là khu sân khấu trung tâm - không gian dừng chân của nhiều du khách để thưởng thức các chương trình biểu diễn nghệ thuật. Tại đây, các nghệ sĩ đến từ Nhà hát Kịch Việt Nam, Liên đoàn Xiếc Việt Nam, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống quốc gia… liên tục trình diễn những tiết mục nghệ thuật đặc sắc, khẳng định thế mạnh riêng của các loại hình đã bền bỉ tạo nên hơi thở của nghệ thuật truyền thống trong đời sống văn hóa nước nhà. Những giai điệu của nghệ thuật cải lương, chèo, tuồng, các trích đoạn kịch, dân ca quan họ, xiếc… thu hút người xem. Vượt qua không gian của các sân khấu truyền thống trong các nhà hát, lần đầu tiên có sự xuất hiện cùng lúc của các loại hình nghệ thuật trong một không gian tôn vinh thành tựu công nghiệp văn hóa.
Các nghệ sĩ trình diễn nhạc cụ truyền thống tại gian trưng bày Nghệ thuật biểu diễn, khu triển lãm 12 ngành công nghiệp văn hóa của triển lãm thành tựu. Ảnh: Phương Lan - TTXVN
Các gian trưng bày được thiết kế như một dòng chảy văn hóa liên tục, từ cội nguồn truyền thống đến sáng tạo hiện đại, kết nối các ngành công nghiệp văn hóa thành một hệ sinh thái sống động, có tính liên kết giữa các ngành công nghiệp văn hóa. Màu sắc chủ đạo lấy cảm hứng từ bảng màu văn hóa Việt Nam, bằng những điểm nhấn danh lam thắng cảnh độc đáo, các công trình, tác phẩm điện ảnh, nghệ thuật, kiến trúc… kết hợp với ánh sáng thông minh để tạo hiệu ứng không gian đa chiều, hấp dẫn.
Mỗi gian trưng bày lại mở ra một thế giới riêng, mang đến hành trình khám phá văn hóa sống động, mới mẻ và đầy bất ngờ. “Bức tranh” ấy được phác họa bằng những thành tựu nổi bật của 12 ngành công nghiệp văn hóa gồm: Quảng cáo; Kiến trúc; Phần mềm và các trò chơi giải trí; Thủ công mỹ nghệ; Thiết kế; Điện ảnh; Xuất bản; Thời trang; Nghệ thuật biểu diễn; Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; Truyền hình và phát thanh; Du lịch văn hóa. Tất cả cùng hòa quyện tạo nên diện mạo mới của một ngành kinh tế sáng tạo đang vươn mình trở thành động lực phát triển quan trọng của đất nước.
Ở lĩnh vực mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm, công chúng được bước vào hành trình lịch sử 80 năm của nghệ thuật tạo hình và nhiếp ảnh Việt Nam, song hành cùng chặng đường xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước. Trong đó, không gian nhiếp ảnh quy tụ 153 tác phẩm nhiếp ảnh của 91 nghệ sĩ, tôn vinh những tác phẩm từng đoạt Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước. Từ những bức ảnh đen trắng ghi lại khoảnh khắc thiêng liêng ngày Độc lập, những khung hình hào hùng của hai cuộc kháng chiến, đến sắc màu rực rỡ của một Việt Nam hòa bình, hội nhập và phát triển, tất cả hòa quyện thành bản trường ca bằng hình ảnh của một dân tộc kiên cường.
Các nghệ sĩ trình diễn hát Then tại gian trưng bày Nghệ thuật biểu diễn, khu triển lãm 12 ngành công nghiệp văn hóa tại triển lãm thành tựu. Ảnh: Phương Lan - TTXVN
Cùng với đó, 150 tác phẩm hội họa, điêu khắc của 96 họa sĩ, nhà điêu khắc mang đến cái nhìn toàn diện về đời sống mỹ thuật đương đại. Mỗi tác phẩm không chỉ phản ánh thẩm mỹ mà còn là chứng nhân lịch sử, vừa tri ân quá khứ, vừa nuôi dưỡng khát vọng sáng tạo của hôm nay. Đây là minh chứng rõ nét cho vai trò của công nghiệp văn hóa: lưu giữ ký ức dân tộc, đồng thời kiến tạo giá trị mới.
Các lĩnh vực xuất bản, điện ảnh, du lịch văn hóa… tái hiện một chặng đường phát triển giàu dấu ấn với nhiều tư liệu, hiện vật quý giá. Trong khi đó, ngành thủ công mỹ nghệ, thiết kế, quảng cáo, trò chơi điện tử hay nghệ thuật biểu diễn lại chú trọng yếu tố tương tác, mang đến cho khách tham quan cơ hội trải nghiệm trực tiếp sự sáng tạo, tính ứng dụng của công nghiệp văn hóa.
Không chỉ trưng bày, “tòa nhà công nghiệp văn hóa” còn mở ra một thế giới sáng tạo các trải nghiệm sống động. Sân khấu 400 m² dành cho nghệ thuật biểu diễn, phòng chiếu phim 200 chỗ ngồi, không gian giao lưu cùng nghệ sĩ, khu trưng bày sản phẩm sáng tạo. Các không gian trưng bày được thiết kế sáng tạo với hiệu ứng ánh sáng mang lại trải nghiệm thị giác thú vị. Nhiều khu vực check-in ấn tượng được bố trí để giới trẻ và du khách dừng chân chụp ảnh.
Gian trưng bày Điện ảnh Việt Nam là một trong những điểm đến thu hút đông đảo khách tham quan. Ảnh: Phương Lan - TTXVN
Có thể nói, lần đầu tiên, một không gian triển lãm quy mô, ứng dụng công nghệ hiện đại được tổ chức, khẳng định công nghiệp văn hóa là nguồn lực quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, cũng như khai thác, tối ưu tài sản trí tuệ, giải quyết việc làm thông qua việc sản xuất ngày càng nhiều sản phẩm, dịch vụ công nghiệp văn hóa đa dạng, chất lượng cao. Đồng thời, quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước thông qua việc ban hành Chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam qua từng giai đoạn được khẳng định rõ nét, gắn với dòng chảy văn hóa Việt Nam nói riêng và bức tranh tổng thể kinh tế- xã hội của đất nước nói chung
Trụ cột mới trong chiến lược phát triển quốc gia
Công nghiệp văn hóa là cây cầu nối giữa truyền thống và hiện đại, giữa di sản cha ông và nhịp sống đương đại. Khi các sản phẩm văn hóa Việt Nam, như: phim ảnh, âm nhạc, thời trang hay du lịch được yêu thích toàn cầu, đó không chỉ là thành tựu kinh tế mà còn là cách để thế giới hiểu hơn về hồn cốt của dân tộc Việt. Những giá trị văn hóa đặc sắc, như: áo dài, tranh dân gian Đông Hồ, Hàng Trống, Làng Sình, hay nghệ thuật tuồng, chèo, cải lương... không còn chỉ tồn tại trong sách vở hay bảo tàng, mà được tái hiện sống động, sáng tạo và thương mại hóa để vươn xa.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, phát triển công nghiệp văn hóa là cách để bảo vệ bản sắc dân tộc, tránh bị "hòa tan". Đồng thời, đây cũng là cơ hội để Việt Nam biến văn hóa thành sức mạnh kinh tế, đóng góp đáng kể vào GDP, tạo việc làm và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Lễ hội Áo dài Huế 2024. Ảnh: Huyền Trang - TTXVN
Những năm qua, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành và triển khai hiệu quả nhiều chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật để phát triển văn hóa và công nghiệp văn hóa. Điển hình như: Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9/6/2014 đề ra mục tiêu: "Xây dựng thị trường văn hóa lành mạnh, đẩy mạnh phát triển công nghiệp văn hóa, tăng cường quảng bá văn hóa Việt Nam"; “Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”, trong đó xác định 12 lĩnh vực của công nghiệp văn hóa (Quảng cáo; Kiến trúc; Phần mềm và các trò chơi giải trí; Thủ công mỹ nghệ; Thiết kế; Điện ảnh; Xuất bản; Thời trang; Nghệ thuật biểu diễn; Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; Truyền hình và phát thanh; Du lịch văn hóa), đồng thời đề ra mục tiêu triển khai các lĩnh vực này đến năm 2030.
Đặc biệt, Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ đã xác định công nghiệp văn hóa là trụ cột kinh tế quốc gia, đồng thời đẩy mạnh các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy sáng tạo, và xây dựng cơ chế pháp lý thuận lợi. Các lĩnh vực như điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, và thiết kế đã được ưu tiên đầu tư, mở rộng thị trường quốc tế, góp phần tạo việc làm và nâng cao giá trị xuất khẩu.
Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông khẳng định, phát triển công nghiệp văn hóa đang là xu thế diễn ra mạnh mẽ, là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội của nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, các ngành công nghiệp văn hóa đã có nhiều bước tiến mới, từng bước trở thành những ngành kinh tế dịch vụ quan trọng, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của đất nước, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc, nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia.
Những năm qua, các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đã được định hướng phát triển theo phương châm “sáng tạo - bản sắc - độc đáo - chuyên nghiệp - cạnh tranh”, trở thành hướng đi đúng đắn trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế sâu rộng.
Điện ảnh tiếp tục khẳng định vị thế với những bộ phim, như: “Lật mặt”, “Một điều ước” hay “Đào, phở và piano”, “Địa đạo”, “Mưa đỏ”… đạt doanh thu hàng trăm tỷ đồng, chứng minh sức hấp dẫn mạnh mẽ của điện ảnh Việt đối với khán giả trong nước lẫn quốc tế.
Poster phim "Đào, phở và piano". Ảnh: Vietnamplus
Các concert âm nhạc “cháy vé” từ khi mở bán như “Anh trai say hi”, “Anh trai vượt ngàn chông gai” hay gần đây là những "concert quốc gia" kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, như: “Tổ quốc trong tim”, “Tự hào là người Việt Nam”, “Hà Nội - Từ mùa thu lịch sử năm 1945”, “V Concert - Rạng rỡ Việt Nam”… có quy mô lớn, ứng dụng công nghệ trình diễn hiện đại, đã mở ra lối đi xán lạn hơn cho ngành công nghiệp biểu diễn của Việt Nam.
Bên cạnh đó, mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm mở rộng cánh cửa giao lưu quốc tế, khẳng định bản lĩnh sáng tạo Việt. Những lễ hội du lịch văn hóa, như: Lễ hội Áo dài, Lễ hội Sông nước TP Hồ Chí Minh, Festival hoa Đà Lạt, và Festival Pháo hoa Đà Nẵng... đã góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa, thu hút hàng triệu du khách trong và ngoài nước.
Vì vậy, việc tổ chức giới thiệu những kết quả đạt được và xu hướng phát triển của 12 ngành công nghiệp văn hóa tại Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” giúp cơ quan quản lý, cộng đồng doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân sáng tạo và công chúng nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của phát triển công nghiệp văn hóa, trong phát triển kinh tế xã hội và bối cảnh hội nhập hiện nay.
Chương trình nghệ thuật chính luận “Tổ quốc trong tim”. Ảnh: TTXVN
Bên cạnh đó, việc tổ chức triển lãm 12 ngành công nghiệp văn hóa cũng nhằm khẳng định, công nghiệp văn hóa là nguồn lực quan trọng để thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội cho đất nước, đóng góp tích cực vào tăng trưởng GRDP và khai thác, tối ưu tài sản trí tuệ, giải quyết việc làm thông qua việc sản xuất ngày càng nhiều sản phẩm, dịch vụ công nghiệp văn hóa đa dạng, chất lượng cao. Các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, các nhà sáng tạo, nghệ sĩ… có cơ hội giới thiệu, trao đổi, kết nối, hợp tác, quảng bá, phát triển thương hiệu, thị trường, tăng cường liên kết, tạo động lực phát triển đến cộng đồng trong nước và quốc tế. Đồng thời, quảng bá, tôn vinh giá trị văn hóa, nâng cao hình ảnh, vị thế, thương hiệu Việt Nam gắn với các sản phẩm đặc trưng, tiêu biểu. Tôn vinh những nỗ lực của cộng đồng sáng tạo, doanh nghiệp, cá nhân và vai trò của công chúng trong việc phát huy giá trị đặc sắc, tiêu biểu của nền văn hóa Việt Nam. Khơi dậy tình yêu, niềm tự hào về văn hóa Việt Nam và truyền cảm hứng, tạo động lực sáng tạo cho thế hệ trẻ.
Theo Thứ trưởng Tạ Quang Đông, sự ra đời của Trung tâm Triển lãm quốc gia cũng là một yếu tố đặc biệt quan trọng, mang đến kỳ vọng thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa sự phát triển của công nghiệp văn hóa Việt Nam. Trung tâm sẽ là điểm đến của các hoạt động văn hoá, các chương trình nghệ thuật quy mô quốc gia, khu vực và thế giới.
Trong thời gian qua, nhiều concert đã được tổ chức tại Trung tâm Triển lãm quốc gia, được công chúng đón nhận nồng nhiệt, như: “V Concert - Rạng rỡ Việt Nam”, “V Fest - Thanh xuân rực rỡ”, “Việt Nam trong tôi”, “8Wonder Summer 2025: Moments of Wonder".
Các tiết mục tại Concert “Việt Nam trong tôi”. Ảnh: Lê Đông - TTXVN
Loạt chương trình nghệ thuật đặc sắc tiếp nối dịp kỷ niệm Quốc khánh 2/9, được thực hiện bởi Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, thành phố Huế, Bộ Công an tại Trung tâm… cũng hứa hẹn là những dấu ấn văn hóa đáng nhớ, tạo động lực tiếp tục thúc đẩy các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam cất cánh, kết nối sáng tạo và lan tỏa giá trị Việt.
Phát biểu tại Lễ khai mạc Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” ngày 28/8/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Triển lãm không chỉ về những thành tựu đã đạt được, mà còn là một minh chứng sống động cho tiềm năng to lớn của ngành công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí và sức sáng tạo tuyệt vời của người Việt Nam về sự kết hợp hài hoà, hiệu quả giữa nội dung chính trị-kinh tế-truyền thống văn hóa-lịch sử với cách thể hiện hiện đại, hấp dẫn, khẳng định giá trị văn hóa Việt, tiềm năng thương mại hóa sản phẩm sáng tạo Việt Nam, góp phần thúc đẩy phát triển đất nước nhanh và bền vững.
Có thể thấy, công nghiệp văn hóa chính là "cánh cửa" để Việt Nam bước vào tương lai – nơi bản sắc dân tộc là điểm tựa và sáng tạo là "đôi cánh" đưa đất nước bay xa. Triển lãm thành tựu đất nước không chỉ tái hiện chặng đường đã qua, mà quan trọng hơn, khơi mở kỳ vọng và niềm tin về tương lai: công nghiệp văn hóa sẽ thành trở một trụ cột quan trọng của sức mạnh dân tộc, cùng viết tiếp bản hùng ca “Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” của Việt Nam trong thế kỷ XXI.
