Họa sĩ nhí Hoàng Nhật Quang: Khúc chiết hơn với "Những linh hồn ẩn giấu"

Đây là triển lãm cá nhân lần thứ 2 của Hoàng Nhật Quang (sinh 2012, Lạng Sơn), từng đoạt Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn 2023. Triển lãm khai mạc lúc 18h ngày 27/6 tại Huyen Art House, TP.HCM, bày khoảng 60 tranh khổ lớn, là kết quả ươm mầm trong 2 năm của hoạ sĩ nhí người Tày.

"Tranh cậu bé Nhật Quang là hiện tượng lạ và hiếm có trong mỹ thuật Việt Nam cho đến nay. Là hiện tượng mà theo tôi là quá khó để lý giải, và cũng chẳng nên lý giải làm gì, khi cậu ấy đang có thật, ở đây, chúng ta có thể bắt tay, nắm vai, nghe giọng nói thé kim chưa bể tiếng của cậu ấy và cả chạm vào những bức tranh có thật trên tường, những bức tranh đẹp đến hoang mang" - hoạ sĩ Ngô Đồng nhận xét.

Hoàng Nhật Quang vẫn vẽ à?

Nghe câu hỏi này chắc nhiều người sẽ ngạc nhiên hoặc phì cười, vì với họ, biết vẽ tranh thì cứ vẽ thôi, có gì đâu mà phải lăn tăn. Nhưng cần lưu ý, cây cọ này sinh năm 2012, mà mới đây, trên trang cá nhân, mẹ của Quang đã viết: "Nhật Quang vừa sinh nhật tuổi 13 tuổi, đang ở độ tuổi nhạy cảm, chỉ mong con luôn sống vui vẻ, hạnh phúc".

Hoạ sĩ nhí Hoàng Nhật Quang

Thực tế đời sống cho thấy, lời cầu mong tưởng chừng như giản dị này đâu dễ thành hiện thực với đa số, vì rất nhiều người đã bước vào tuổi dậy thì không thành công, mà phổ biến nhất là không còn giữ được đam mê hoặc năng khiếu trước đó.

"Nữ thập tam, nam thập lục", Hoàng Nhật Quang còn vài năm để đi qua con đường dậy thì của mình, với rất nhiều đổi thay và sức hút ngoài kia, việc giữ được tình yêu với việc vẽ tranh, vốn không hề đơn giản.

Nhưng khi xem Những linh hồn ẩn giấu 2 đã trưng bày, chờ ngày khai mạc, thấy Hoàng Nhật Quang vẫn trong cuộc tìm kiếm, đối thoại và chơi đùa với những linh hồn ẩn tàng bên trong, nhưng lần này tranh khúc chiết hơn một chút, ưu tư hơn một chút. Sự khúc chiết này cho thấy độ phát triển của Quang trong nhận diện câu chuyện, trong tư duy sáng tạo và trong việc làm chủ bảng màu.

Tác phẩm “Thiên sứ hạ phàm” (acrylic, 220 x 305cm, 2025)

Con đường hãy còn rất dài và rất gian lao, sự tiến bộ chút chút này khá quan trọng với người đang ở độ tuổi nhạy cảm, đang ở ngưỡng cửa có thể trở thành họa sĩ, hoặc phải từ bỏ "cuộc chơi".

Trong loạt tranh lần này, ngoài những quan tâm như đã thấy ở triển lãm cá nhân giữa năm 2023, Hoàng Nhật Quang còn mang đến chủ đề 12 con giáp khá thú vị, vẽ thật sống động. Quang vẽ đủ tín hiệu để nhận ra 12 "địa chi" quen thuộc, nhưng cũng đủ phá cách để không quá "nệ cổ", mà pha trộn lối chuyển động của truyện tranh, truyện thám tử Conan… Về khổ tranh, nhiều bức cũng có sự phá cách, với những mảnh ráp nối kiểu trò chơi Lego, để câu chuyện và cả thị giác đủ chỗ bày biện đa dạng, mà không cần gò vào sự vuông vức, tròn trịa.

Tác phẩm “Ánh mắt dòng sông” (acrylic, 155 x 240cm, 2025)

Trong gần 2 năm, ngoài thời gian đi học, đi chơi và đọc truyện thám tử Conan, Hoàng Nhật Quang đã vẽ khoảng 70 bức tranh, nhiều bức khổ khá lớn (ví dụ 120 x 150cm, 160 x 200cm, 150 x 240cm, 180 x 360cm…), dư sức để chọn bày triển lãm cá nhân Những linh hồn ẩn giấu 2 lần này. Với sức vẽ này, với sự tiến bộ chút chút như đã nói, nếu vẫn giữ được đam mê vẽ sau cột mốc tuổi dậy thì, việc Hoàng Nhật Quang trở thành họa sĩ thực thụ là hình ảnh khá rõ ràng.

Hoàng Nhật Quang vẫn vẽ tranh à? Đúng vậy, vẫn vẽ! Và điều này đang mang lại niềm vui cho những ai dõi theo hành trình ươm mầm tài năng của họa sĩ nhí này.

Khi vẽ, Hoàng Nhật Quang vẫn giữ suy nghĩ từ nhiều năm trước: "Tất cả các sinh vật đều có linh hồn, ngay trong những thực thể sống, mỗi bộ phận nhỏ cũng sẽ có tiếng nói riêng".

Tác phẩm “Người chim” (acrylic, 155 x 240cm, 2025)

Cuộc chơi của lắp ghép ý tưởng và bố cục

Về cảm xúc chủ đạo, đợt này, Quang vẫn sáng tác theo mạch của Những linh hồn ẩn giấu, từng triển lãm giữa năm 2023, tuy nhiên có nhiều khác biệt so với lần trước, đó chính là bố cục. Quang đã nhờ bố ghép toan thành nhiều mảnh, với hình thù đa dạng, như trò chơi ghép hình, mà mỗi một mảnh ghép là một phân đoạn trong ý tưởng, câu chuyện. 

Mảnh ghép khác nhau nên khi vẽ cũng phải xử lý tình huống cho bố cục tranh linh hoạt, mà những phần khuyết của bức tranh sẽ tạo cảm giác là câu chuyện này sẽ tiếp tục kể ở một chương khác, một lúc khác.

Tác phẩm “Khi mặt trời buồn” (acrylic, 190 x 240cm, 2023)

Họa sĩ Lương Xuân Đoàn (Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam) nhận định: "Tranh của Hoàng Nhật Quang là một không gian lạ. Nó vừa trừu tượng, vừa siêu thực. Khó lý giải lắm! Và bản thân những ngôn ngữ biểu hiện của tranh Hoàng Nhật Quang gần như không có sự chuẩn bị nào, hoàn toàn sử dụng cảm xúc, một cảm nhận tự nhiên để có được không gian nghệ thuật riêng mà đời thường hay người thường không nhìn thấy. Trong khi đó, tranh của những bạn cùng lứa tuổi thường rất cụ thể, thể hiện những va đập của xã hội đương đại".

Ông Đoàn nói thêm: "Người ta tò mò tại sao Quang lại "đọc vị" được Những linh hồn ẩn giấu? Giải thích điều này, tôi nghĩ rằng, có lẽ chính một phần văn hóa vùng cao đã giúp Quang được hưởng một đời sống tâm linh khó lý giải. Nơi Quang sống với những đền phủ thượng ngàn, những tranh thờ miền núi đã trở thành những xúc tác hàng ngày để một đứa trẻ bé tí đã sớm được làm quen với những tín hiệu văn hóa, nghệ thuật mang màu sắc thần bí. Từ đó, Quang tự nhiên lại được duyên mà có được những lời mách bảo của tiền nhân, của cổ nhân. Đời sống tâm linh ấy như thể tự nhiên, trời cho ai, người ấy được. Và chính đời sống ấy cũng đã giúp Quang sớm hình thành tư duy trừu tượng, tư duy siêu thực được mách bảo từ vô thức. Có lẽ chính Quang cũng không biết tại sao mình lại có thể vẽ được như thế, nghĩ được như thế".

"Với Quang, chúng ta có lẽ chỉ nên lý giải đến chừng mức ấy, mà không cần lý giải sâu hơn" - họa sĩ Lương Xuân Đoàn kết luận.