Tác phẩm du ký Cuba - Đi lạc trong vòng tay thân ái (NXB Thế giới - Mochibooks) của Vũ Hải Trường đưa người đọc đi qua nhiều cung bậc cảm xúc, nhưng đọng lại sau cùng vẫn là những dư âm thấm đẫm tình người và sự hòa ái.
Ngay từ nhan đề cuốn sách, Vũ Hải Trường đã khơi gợi nhiều suy tư cho bạn đọc. Lẽ thường, "đi lạc" là trạng thái ẩn chứa nhiều bất an, song khi đặt trong "vòng tay thân ái" thì không còn thấy nỗi hoang mang, vô định nữa, mà chỉ còn sự an nhiên, dễ chịu.
Những xa lạ thân thuộc
Dường như Vũ Hải Trường đã khéo léo bày tỏ góc nhìn và tâm thế của anh ngay từ đầu: đi xa, lạc bước, không có quá nhiều thông tin từ trước và cũng không đặt nặng lộ trình, mục tiêu. Và thật tuyệt vời vì lữ khách vẫn được đón nhận trong tình thân, lòng hiếu khách. Tinh thần này cũng là sợi chỉ đỏ xuyên suốt qua cuốn sách: sự cởi mở và chân thành khám phá một vùng đất mới với phong cảnh, lịch sử và đặc biệt là con người nơi ấy.
Vũ Hải Trường tại buổi ra mắt sách mới đây. Ảnh: Nguyễn Tuấn Khôi
Tên gọi Cuba thường gắn liền với những biểu tượng lớn như nhà lãnh đạo Fidel Castro, Che Guevara… Nhắc tới Cuba, còn phải nghĩ ngay đến những điếu xì gà nức tiếng, các loại xe hơi cổ, điệu nhảy salsa cuồng nhiệt và thiên nhiên tươi đẹp ở quần đảo cận nhiệt đới mang đầy đặc trưng với những dải bờ biển xanh ngắt, luôn rực rỡ ánh mặt trời… Nhưng Cuba của Vũ Hải Trường không chỉ có vậy, mọi thứ hiện lên trong lời kể của Trường hết sức chân thật, đầy bất ngờ thú vị, khiến độc giả lúc sửng sốt ngạc nhiên, khi thì rưng rưng xúc động, rồi lại mỉm cười nhẹ nhõm, mến thương.
Cuba vốn dĩ đầy mê hoặc, Cuba ẩn chứa nhiều trầm tích… là một lẽ, điều quan trọng là cách cảm, cách nghĩ, cách viết của Vũ Hải Trường chuyển tải được những gì.
Đó là thủ đô Havana rực rỡ ngay cả trong sự trầy xước qua bao tháng năm thăng trầm mà không dễ tàn lụi, tan biến. Thị trấn Trinidad cổ kính và thi vị, nặng mang bao dấu tích chịu đựng, can trường. Và quả là, có quá nhiều sắc thái đối lập ở Cuba: cũ kỹ và sôi động, thiếu thốn song lại giàu có theo cách riêng… Trong căn nhà lâu năm, nội thất xuống cấp… là bà chủ Merch luôn nhiệt tình dành điều tốt nhất cho người khách phương xa. Giữa những bức tường bạc phếch trên con phố dài mà bước chân Trường rong ruổi có cậu thanh niên Livan đồng hành - dù không rành tiếng Anh, Livan tốt bụng và giàu hoài bão vẫn mở ra được nhiều hội thoại sâu lắng, thúc đẩy những suy tư sâu sắc cho Trường.
Tập du ký “Cuba - Đi lạc trong vòng tay thân ái” vừa phát hành
Đâu đâu, Trường cũng có thể gặp người dân địa phương với tấm lòng rộng mở, sẵn sàng giúp đỡ tận tình cho chàng trai đến từ Việt Nam - một đất nước xa xôi, cách trở về mặt địa lý, nhưng thật thiết thân, gần gũi trong tâm khảm họ. Khó khăn không là rào cản ngăn người Cuba lan tỏa sự hồn hậu, sẻ chia đầy nhiệt thành. Họ luôn có gì đó để cho đi và biết cách cho đi sao cho ấm áp, an lành. Đủ chuyện người thật - việc thật mà Vũ Hải Trường góp nhặt được càng minh chứng cho thấy Cuba không chỉ là một đất nước cách mạng, mà còn là một miền đất của tình người, sự hào sảng. Cách mà người Cuba biến mọi thứ trở nên trọn vẹn - ngay cả khi họ chẳng có gì nhiều - để lại nhiều chiêm nghiệm. Qua đó, càng khiến ai nấy thêm trân trọng những điều tưởng bình dị mà vô cùng quý giá quanh mình: lòng tử tế, sự chính trực và tấm lòng yêu thương nhân loại.
Ý nghĩa đích thực của những chuyến đi
Trong dòng chảy của thị trường xuất bản Việt Nam những năm gần đây, không thiếu các tác phẩm mang tính khám phá, ghi lại hành trình đặc sắc của người viết qua từng địa danh nổi tiếng trên thế giới. Cho nên, Cuba - Đi lạc trong vòng tay thân ái thoạt đầu cũng dễ khiến công chúng nhìn nhận như một cuốn sách văn học du ký bình thường. Nhưng càng đọc sâu càng thấy đây không đơn thuần là nhật ký du lịch của một chàng trai 9x vốn đã học tập, làm việc, thăm thú hàng chục quốc gia. Ở đây chất chứa cơ man suy tư về văn hóa, con người cùng chiêm nghiệm sâu xa về các vấn đề mang hơi thở thời đại. Tác phẩm xứng đáng nhận được sự chú ý và ủng hộ khi vượt qua được khuôn khổ của những trải nghiệm cá nhân vốn dễ chủ quan để thật sự mở ra một Cuba tràn đầy sức sống và xúc cảm, khơi gợi những bài học ý nghĩa cho chính cuộc sống chúng ta.
Vũ Hải Trường đã dụng công và tâm huyết xâu chuỗi thêm những nội dung thiết thực khác như về tình bạn giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và Fidel Castro. Anh nhắc lại các cột mốc quan trọng là chỉ dấu cho sự kết nối sâu sắc của hai đất nước cách nhau cả nửa quả địa cầu. Những ngày đặc biệt ở Cuba đã cho Vũ Hải Trường thấy một sự tôn trọng hết mực và sự ngưỡng mộ của nhân dân Cuba dành cho Việt Nam và vị lãnh tụ kính yêu Hồ Chí Minh. Mối quan hệ trên cả ngoại giao, thấm tình anh em - đồng chí ấy vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ.
Tác giả chịu khó đan xen vào tác phẩm những lát cắt văn hóa - lịch sử, giúp độc giả hiểu hơn về Cuba trong chiều sâu. Cuba trải qua nhiều biến động, nhưng vẫn giữ bản sắc riêng và vẫn tạo nên rung động mãnh liệt cho người khách phương xa bởi sự kiêu hãnh, niềm tin và tinh thần đoàn kết.
Buổi ra mắt sách do Đinh Hằng - tác giả cuốn “Người tình Havana” - dẫn chuyện. Ảnh: Nguyễn Tuấn Khôi
Qua cái nhìn của Vũ Hải Trường, Cuba hiện lên đầy lãng mạn và thân thương: một nơi biết cách biến gian nan thành sức mạnh, biết trao đi bao điều tốt đẹp ngay cả khi còn chưa thật đủ đầy.
Như chính Vũ Hải Trường đã bộc bạch: "Tôi đến Cuba với một chiếc vali đầy ắp, nhưng hóa ra, thứ quan trọng nhất mà tôi mang theo lại là những khoảng trống - để lắng nghe, để học hỏi, để được thay đổi", hoặc: "Một thành phố giống như một con người - không hoàn hảo, có những lúc làm ta tổn thương, nhưng nếu ta hiểu nó, ta sẽ không bao giờ ngừng yêu nó".
Vũ Hải Trường đưa người đọc bước vào mùa Hè bất tận ở Cuba một cách tự nhiên, thuần khiết. Độc giả như đang cùng tác giả hòa vào đời sống thường nhật, cảm nhận tình người nơi đất khách, ngắm nụ cười em thơ và người già, nghe tiếng nhạc lời ca, điệu nhảy rộn rã khắp phố phường, thưởng thức ẩm thực, hít mùi gió biển… Kể cả những đêm cúp điện đầy bất tiện, anh chàng vẫn tỉ mỉ ngắm nghía thành phố và kể lại: "Tôi ngước lên bầu trời. Những vì sao lấp lánh, sáng rực trên nền trời đen thẫm. Không có đèn đường, không có ánh sáng nhân tạo, bầu trời hiện ra nguyên bản như cách nó đã từng từ nhiều trăm năm trước. Tôi nhận ra, những con đường sỏi đá này cũng giống như một cung thiên văn hoàn hảo, nơi mà quá khứ và hiện tại cùng giao thoa".
Đông đảo bạn bè, độc giả tham dự. Ảnh: Nguyễn Tuấn Khôi
Trong thời đại mà người người đi du lịch để "check-in", vội vã ghi lại hình ảnh bề mặt, cuốn sách này như lời nhắc nhở ý nhị, dịu dàng rằng: ý nghĩa đích thực của những chuyến đi là tìm kiếm sự kết nối. Kết nối với vạn vật, với con người, và trên hết là kết nối với chính trái tim mình.
Hải Trường nhận định: "Cuba của Hemingway là một Cuba đầy cảm hứng. Cuba của tôi là một Cuba vừa đẹp, vừa hoang dại, vừa ngập tràn những câu chuyện chưa kể. Nhưng dù là của Hemingway hay của tôi, Cuba vẫn là một vùng đất mà người ta không thể đến mà không yêu, không thể rời đi mà không nhớ".
Quả vậy, Cuba qua trang sách của anh để lại dư vị sâu lắng - đâu phải chỉ thúc giục người ta lên đường, mà còn nhấn mạnh: thế giới rộng lớn ngoài kia vẫn luôn có chỗ cho tình cảm trong trẻo, nhân hậu.
Đến đây, thì mọi người chừng như vỡ lẽ. Hải Trường "đi lạc" không phải vì mất phương hướng, mà như một lựa chọn. Tác giả chấp nhận "lạc" để không giữ khoảng cách giữa khách du lịch và người dân, để đắm chìm và tận hưởng tuyệt đối trong từng khoảnh khắc, trong từng câu chuyện không nằm trong bản đồ du lịch của số đông.
Cuốn sách tựa một bản nhạc thu hút, khiêm cung, nhưng da diết, khó quên, vang vọng trong lòng người. Không quá lời khi nói rằng Vũ Hải Trường đã thắp lên ngọn lửa đẹp đẽ và tươi sáng để mọi người chú ý và càng nên dành sự trân trọng, quan tâm và thiết thực hướng về Cuba nhiều hơn nữa.
Vài nét về Vũ Hải Trường
Anh là học giả của nhiều chương trình bồi dưỡng lãnh đạo trẻ, đã đoạt nhiều học bổng du học, thường được xem như tấm gương học tập cho nhiều người khi ba lần tốt nghiệp thạc sĩ ở nhiều nước khác nhau.
Anh có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục và phát triển bền vững. Anh không sống bằng nghề viết lách chuyên nghiệp, nhưng thật sự là một cây bút "không phải dạng vừa".
