Để sử dụng màu sắc hiệu quả trong kiến trúc

Các KTS có sự cảm nhận rất khác khi nói đến màu sắc so với các nghệ sĩ hoặc nhà thiết kế đồ họa. Bởi thông thường, màu sắc của chúng ta đến từ các vật liệu chúng ta chọn để xây dựng, độ phản xạ của vật liệu khi có ánh sáng chiếu vào,… Với những kinh nghiệm của mình, Eric – KTS của 30×40 Design Workshop đã có những chia sẻ rất thú vị về việc các KTS đã sử dụng màu sắc hiệu quả như thế nào trong công việc.

Trước khi chúng ta đi sâu vào vấn đề, hãy chắc chắn rằng bạn đã có kiến ​​thức cơ bản về các màu chính, phụ và màu cấp ba, và bạn biết sự khác biệt giữa tông màu ấm và lạnh. Bây giờ, dựa trên những kiến thức đã có, chúng ta hãy nói về độ bão hòa màu (saturation) và giá trị (value). Hãy coi các sắc độ như những màu sắc độc lập, trong đó saturation là mức độ đậm nhạt của màu, và value là độ sáng tối.

Để tạo ra tất cả các màu từ ba màu cơ bản, hãy thêm vào: tints – được tạo bằng cách thêm màu trắng vào một màu nhất định, shades – được tạo ra bằng cách thêm màu đen và tones – bằng cách thêm màu xám. Màu sắc được tạo ra có sắc độ phụ thuộc vào số lượng màu đen và trắng mà bạn thêm vào.

Ví dụ: Một bức tường trắng sẽ phản chiếu hơn 80% lượng ánh sáng chiếu vào nó, trong khi một bức tường sẫm màu chỉ phản xạ dưới 10%.

Có nhiều cách kết hợp màu sắc khác nhau dựa trên vị trí và mối quan hệ của chúng trên Color Wheel, sẽ là một lợi thế khi bạn đã quen với chúng. Tuy nhiên, trên thực tế, tôi không bắt đầu bằng cách chọn một bảng màu có sẵn. Thay vào đó, tôi luôn sử dụng bảng màu đơn sắc, trung tính hoặc tương tự, nhưng không phải là một cách chủ quan, mà nó mang tính khách quan hơn. Dù vậy, đây có thể là điểm khởi đầu tuyệt vời cho bất kỳ ai mới làm việc với màu sắc. Bằng cách sử dụng tông màu và sắc thái của cùng một màu sắc, rất khó để làm sai.

Hãy nghiên cứu công trình kiến ​​trúc mà bạn cho là thành công nhất, tôi đảm bảo bạn sẽ thấy một cách tiếp cận chu đáo và rõ ràng đối với chất liệu và màu sắc được sử dụng cho công trình.

1. Hãy tận dụng màu sắc của tự nhiên

Vật liệu bản địa luôn được ưu tiên sử dụng để tạo nên một công trình kiến ​​trúc. Không có gì ngạc nhiên khi chúng ta ưu tiên sử dụng những thứ có sẵn trong phạm vi gần.

Hãy quan sát thành phố Siena ở Ý. Tên gọi của màu Siena bắt nguồn từ màu sắc địa hình nơi đây; đó cũng là đất sét mà họ dùng để làm mái ngói và gạch. Có một lý do đằng sau màu sắc của kiến ​​trúc ở đó, liên quan đến vật liệu họ chọn để xây dựng.

Là một kiến ​​trúc sư, đây là kiểu chân phương mà tôi luôn muốn hướng đến. Ngược lại, các màu nhân tạo như sơn là một thứ xa xỉ mà chỉ những người có điều kiện mới mua được.

Quyết định sơn một ngôi nhà luôn đến từ những người giàu có. Điều này khiến ngôi nhà của họ trở nên nổi bật so với những công trình không sử dụng sơn xung quanh. Tôi luôn muốn xây dựng palette màu sử dụng vật liệu tự nhiên làm nền tảng. Bởi lợi ích của kiểu phối màu này là thay vì đơn sắc, chúng thường thể hiện một nhóm các tông màu và sắc thái phức tạp, tạo ra chiều sâu cho không gian mà khó có thể đạt được bằng màu sơn.

Một trong những thủ thuật mà tôi sử dụng để xây dựng palette màu cho một dự án nhất định là lấy chúng từ các bức ảnh của địa điểm xung quanh. Hình ảnh không chỉ hữu ích để trình bày ý tưởng của bạn với khách hàng và tạo tiền đề, chúng còn giúp khắc họa cảm xúc.

Hầu hết các khách hàng đều gặp khó khăn trong việc hình dung các màu sắc và vật liệu trong một căn phòng lớn. Tất nhiên, giờ đây nó không còn là khó khăn khi có các phần mềm diễn họa cùng công nghệ thực tế ảo. Tuy nhiên lại thiếu sự xuất hiện của công nghệ có khả năng sử dụng hình ảnh để minh họa tương quan của màu sắc trong không gian hoặc thuyết phục ai đó rằng ý tưởng của bạn có giá trị.

Tôi có thể hứa với bạn rằng khách hàng luôn muốn nhìn hình ảnh minh họa thực tế để chắc chắn rằng họ không phải là người đầu tiên mạnh dạn sử dụng một phong cách màu sắc còn mới mẻ và lạ lẫm.

Hình ảnh có thể giúp công trình của bạn trở nên hài hòa hoặc tương phản mạnh mẽ với bối cảnh xung quanh. Trong khi đó, màu sắc bối cảnh cũng sẽ làm thay đổi nhận thức của bạn.

Đặt một màu sáng gần một màu tối buộc chúng ta phải cảm nhận mỗi màu giống với những gì chúng đang thấy: tối hơn hoặc sáng hơn. Đây được gọi là độ tương phản đồng thời.

2. Dùng màu sắc để phân loại

Màu sắc là một công cụ chúng ta có thể sử dụng như một khuôn mẫu, nhấn mạnh những ý chính, làm không gian trở nên rộng hơn nhờ sử dụng màu sáng, và thu hẹp nó nhờ những màu tối.

Chúng ta có thể sử dụng màu sắc để phân biệt các hệ thống của tòa nhà : cấu trúc, cửa ra vào và cửa sổ, giao thông,…

Chia kiến ​​trúc thành các hệ thống là một cách dễ dàng để sắp xếp các kế hoạch của bạn. Tôi thích bắt đầu với sàn nhà và tường bởi vì chúng có rất nhiều trọng lượng về mặt thị giác trong không gian và ánh sáng tự nhiên sẽ phản chiếu lên những bề mặt này.

3. Sự ảnh hưởng của ánh sáng đến màu sắc

Ánh sáng có mối quan hệ mật thiết với nhận thức về màu sắc của KTS.

Để hiểu điều này mà không cần tìm hiểu quá sâu về các bước sóng và bức xạ điện từ, bạn cần biết rằng tất cả ánh sáng đều có nhiệt độ màu và nó được biểu thị bằng độ Kelvin.

Nếu bạn đã từng đi mua bóng đèn, bạn có thể nhận thấy rằng chúng được phân loại như màu trắng ấm, trắng lạnh hoặc ánh sáng trung tính. Tất cả bóng đèn đều được ghi rõ số độ K trên bao bì.

Nhiệt độ màu của ánh sáng nhìn thấy nằm trong khoảng mà chúng ta có thể cảm nhận là rất ấm: từ ánh nến – khoảng 1500K, hay bóng đèn sợi đốt 40W là 2700K, cho đến bầu trời không mây là 15000K.

Vì vậy, bình minh và hoàng hôn thực sự khá ấm ở 3200K. Vào buổi trưa, ánh sáng trắng của Mặt trời vào khoảng 5500K, đó thường là nhiệt độ của bóng đèn cân bằng ánh sáng ban ngày, mát hơn là nhiệt độ của bầu trời u ám ở 6500K.

Vậy thì, tất cả những điều này có ý nghĩa gì đối với bạn, nhà thiết kế?

Đầu tiên, màu sắc bạn chọn sẽ được thay đổi theo loại ánh sáng chiếu vào nó – cho dù đó là ánh sáng tự nhiên hay nhân tạo – và như nhau bởi độ phơi sáng của nội thất trong phòng, hướng mà chúng nhận được ánh sáng tự nhiên.

Ở Bắc bán cầu, các phòng quay mặt về phía Bắc nhận được ánh sáng trắng hơn, đều hơn, vì chúng được chiếu sáng bởi ánh sáng phản chiếu từ vòm trời có độ K cao hơn. Trong khi đó, nó lại là ánh sáng trắng hơn so với một căn phòng hướng Tây, nơi mặt trời lặn là ấm hơn.

Những căn phòng nhận được nhiều ánh sáng ban ngày sẽ có màu sắc thay đổi theo từng thời điểm trong ngày, và tất cả lại thay đổi vào buổi tối khi chúng ta chỉ sử dụng ánh sáng nhân tạo. Nếu bạn sơn hai căn phòng có độ phơi sáng khác nhau cùng một màu trắng, chúng sẽ mang hai tông màu khác nhau. Nói về độ sáng, độ sáng của bề mặt sẽ xác định lượng ánh sáng chiếu vào nó khi phản xạ trở lại không gian.

Ví dụ: Nếu bạn đang thiết kế tại nơi có vĩ độ cao, có thể bạn sẽ muốn sử dụng màu sáng hơn để bù cho các góc mặt trời thấp và cường độ giảm. Bởi màu sáng phản chiếu nhiều ánh sáng hơn, chúng cũng sẽ truyền nhiều màu hơn của chúng trên ánh sáng phản chiếu trong không gian của chúng ta.

Theo nguyên tắc chung, sơn phòng một màu sẽ làm tăng mức độ bão hòa mà bạn cảm nhận được về màu đó, vì ánh sáng phản xạ mang màu sắc của bề mặt phản chiếu nó.

Sự phản chiếu cũng có thể được sử dụng theo những cách khác.

Một dự án cải tạo gần đây của tôi là một công trình kiến ​​trúc cổ điển ở Maine do George Howe thiết kế. Không gian sống được bao quanh bởi đại dương và anh ấy đã có ý tưởng thực sự thông minh. Anh ấy sơn tất cả các trần nhà bên trong thật bóng, có tác dụng khuếch đại ánh sáng phản xạ khỏi mặt nước tạo ra ánh sáng xanh phản chiếu lại vào toàn bộ bên trong ngôi nhà.

Giờ đây, việc hấp thụ các vật liệu tối hơn cũng có thể được sử dụng để cân bằng và kiểm soát độ tương phản. Tại studio của tôi, sàn màu tối giúp hạn chế nắng gắt giữa trưa. Nếu sàn hoặc tường có tông màu sáng hơn thì sự phản chiếu sẽ khiến làm việc ở đây trở nên khó khăn hơn.

Ánh sáng và màu sắc ảnh hưởng đến cách chúng ta cảm nhận trong một không gian, cảm giác đó lớn hay nhỏ, cách chúng ta tìm đường và thậm chí có thể sửa đổi hành vi của chúng ta, ảnh hưởng đến sự nhạy bén, tập trung và tỉnh táo.

4. Mối liên hệ giữa màu sắc và cảm xúc

Có một số liên tưởng màu sắc cảm xúc rất phổ biến.

Ví dụ: màu đỏ để dừng hoặc màu xanh lá để đi. Hoặc là màu xanh cho bé trai, màu hồng cho bé gái. Phòng ngủ thời thơ ấu của tôi hoàn toàn là màu xanh: đồ nội thất màu xanh lam, thảm màu xanh lam, tường màu xanh lam, trần nhà, bộ đồ giường và xếp nếp. Tôi không biết điều đó có đáng trách không nhưng khi trưởng thành, tôi thực sự không thể chịu đựng được màu xanh lam.

Có thể bạn đã biết hoặc đã đọc về các liên tưởng như: màu đỏ là đam mê hoặc tràn đầy năng lượng, màu vàng là vui vẻ, hoặc xanh lá và xanh lam là yên bình. Tuy nhiên, những điều này có thể thay đổi rất nhiều tùy thuộc vào khách hàng của bạn và văn hóa của họ.Ví dụ điển hình là màu trắng có ý nghĩa rất khác trong văn hóa phương Tây so với phương Đông.

5. Hãy chú trọng sử dụng các màu trung tính

Màu trung tính hài hòa một cách tự nhiên và không gây chú ý như những màu sáng.

Chúng ta có xu hướng mệt mỏi với các màu đậm, độ bão hòa cao theo thời gian trong khi các màu trung tính vốn không chiếm ưu thế lại có xu hướng duy trì được lâu hơn. Cách phối màu trung tính cho phép các đồ vật nội thất đảm nhận vai trò chủ đạo hơn.

Hãy nghĩ về màu sắc của nội thất trong các bảo tàng, hầu hết chúng đều được sử dụng với màu trung tính, đặc biệt là trong các phòng trưng bày, giúp cho tác phẩm nghệ thuật trở nên nổi bật.

Một bảng màu trung tính cho phép tôi nhấn mạnh được nội dung chính, màu tối được đọc dễ dàng trên các tông màu sáng hơn, trong khi các tông màu tối hơn sẽ có xu hướng giảm dần. Vì vậy, chúng cho phép tôi làm nổi bật các đồ vật và hiệu ứng cá nhân trong kiến ​​trúc nhà ở, điển hình là tường nhà sơn sáng màu.

Màu trung tính tương tác với ánh sáng ban ngày và ánh nến theo những cách rất dễ đoán, và chúng luôn thay đổi một cách tinh vi, với các vật thể bên trong, với ánh sáng thay đổi của các mùa; chúng hiếm khi giống nhau.

Đối với tôi, các bảng màu trung tính cho phép kiến ​​trúc hoạt động như một vật chứa cho bối cảnh, người cư ngụ, đối tượng và cuộc sống của nó.

6. Một số công cụ hỗ trợ tạo palette màu

Dưới đây là một số công cụ chính mà tôi sử dụng khi xây dựng palette màu.

Đối với những hình ảnh chính, tôi thường chỉ sử dụng máy ảnh trên điện thoại và chỉnh sửa ảnh bằng Lightroom hoặc Snapseed.

Các ứng dụng tôi thích để chọn bảng màu là :

–   Pinterest, nơi tôi có thể sắp xếp các bảng khác nhau về hình ảnh chính, vật liệu mẫu, cách phối màu, vải, chip màu sơn và tôi có thể chia sẻ chúng với khách hàng của mình hoặc nhóm dự án từ xa.

–   Pantone và Adobe Capture CC, để xây dựng palettes màu từ ảnh, đặc biệt là những mẫu mà tôi muốn đưa vào Photoshop.

–   Sunseeker, sẽ giúp bạn xác định ánh sáng tự nhiên sẽ tác động như thế nào đến lựa chọn màu sắc của bạn.

–    Ứng dụng Sherwin-Williams, Color Snap hoặc Ben Moore Color Capture có thể so sánh cho phép bạn tạo bảng màu của chúng ngay từ ảnh hoặc thậm chí là ghim Pinterest.

Tôi là một fan hâm mộ của Bộ công cụ mẫu của kiến ​​trúc sư Sherwin-Williams, có nhiều mẫu màu với những cái tên lạ hơn là bạn từng biết hoặc nghe qua. Bạn cũng có thể mua một bộ tài liệu từ Behr và Benjamin Moore nếu bạn thích những thương hiệu đó.Và sau cùng là các phối màu trung tính tuyệt đẹp với Farrow & Ball.

Biên dịch | Hà Linh

XEM THÊM:

• Màu sắc ảnh hưởng tới kiến trúc như thế nào?
• Màu sắc thay đổi nhận thức về không gian nội thất
• 4 nguyên tắc màu sắc trong thiết kế nội thất bạn nhất định phải biết
• 100 kiểu phối màu dành cho dân thiết kế (P1)
• Phối màu: 100 xu hướng cho người làm thiết kế (P2)