Anh Vũ Hoàng (Lập Thạch, Phú Thọ) vừa đưa mẹ 70 tuổi đi khám mắt và nhận kết quả chẩn đoán bị đục thủy tinh thể. Theo bác sĩ, một trong những yếu tố góp phần đẩy nhanh quá trình lão hóa mắt là việc bà sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều.
Thương mẹ ban ngày ở nhà một mình, vài tháng trước anh Hoàng mua cho bà một chiếc smartphone để tiện gọi video với con cháu, bạn bè. Tuy nhiên từ khi biết dùng Facebook, Zalo, bà gần như “dính” lấy điện thoại.
"Ban đầu mẹ tôi chỉ nhắn tin, gọi video, đăng ảnh cho vui. Sau đó bà kết bạn với nhiều người, rồi đọc fanpage, xem video, livestream, quảng cáo bán hàng suốt ngày. Vợ chồng tôi khuyên thì bà dỗi, nên thực sự rất lo", anh Hoàng chia sẻ.
Theo các nghiên cứu, lượng người cao tuổi ở châu Á sử dụng công nghệ ngày càng cao so với các khu vực khác.
Gia đình chị Thanh Hà (Cầu Giấy, Hà Nội) cũng rơi vào cảnh “đau đầu” vì mẹ nghiện điện thoại. “Bố mẹ tôi đều ngoài 70 tuổi. Từ ngày mẹ dùng smartphone, ông bà hay cãi nhau vì bà dành quá nhiều thời gian lướt điện thoại, thậm chí ban đêm tỉnh giấc cũng mở điện thoại xem trong bóng tối”, chị Hoàng nói.
Theo chị, mẹ mình đặc biệt thích xem video, đọc thông tin trên mạng xã hội, kể cả những nội dung chưa được kiểm chứng. “Điều khiến gia đình lo nhất là bà tò mò, thấy link gì cũng bấm, trong khi lừa đảo trên mạng hiện nay rất nhiều”, chị Vân chia sẻ.
Hệ lụy âm thầm với sức khỏe và tinh thần
Bác sĩ Hoàng Cương (Bệnh viện Mắt Trung ương) cho biết, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng cảnh báo việc tiếp xúc với màn hình thiết bị điện tử trên 3 giờ mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ suy giảm thị lực. Ở người cao tuổi, mắt vốn đã lão hóa, việc nhìn gần liên tục, tiếp xúc ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính bảng càng khiến quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn.
“Các bệnh lý mắt thường gặp ở người già gồm đục thủy tinh thể, thoái hóa hoàng điểm, tăng nhãn áp, bệnh lý võng mạc, khô mắt. Trong đó, đục thủy tinh thể là nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm thị lực và mù lòa ở người cao tuổi. Tại Việt Nam, khoảng 70% trường hợp mù lòa liên quan đến bệnh lý này”, bác sĩ Hoàng Cương cho biết.
Nếu sử dụng các thiết bị điện tử trong thời gian dài sẽ khiến mắt giảm thị lực.
Không chỉ ảnh hưởng đến mắt, việc sử dụng điện thoại quá nhiều còn tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần. Ghi nhận tại khoa Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện E) cho thấy không ít người cao tuổi đến khám trong tình trạng đau đầu, mệt mỏi, mất ngủ kéo dài. Các bác sĩ đều khuyến cáo bệnh nhân hạn chế dùng điện thoại, nhất là vào buổi tối, để tránh ảnh hưởng đến hệ thần kinh và giấc ngủ.
Đáng lo ngại hơn, thời gian người cao tuổi dành cho các hoạt động lành mạnh như đọc sách, vận động, giao tiếp trực tiếp ngày càng ít đi. Về lâu dài, điều này có thể khiến sức khỏe thể chất suy giảm, tâm lý dễ rơi vào trạng thái cô đơn, lo âu.
Theo chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Phương Trang, Trung tâm Tham vấn tâm lý The Sight, smartphone và mạng xã hội mở ra “thế giới mới” với người cao tuổi, đặc biệt là những người có nhiều thời gian rảnh.
“Không chỉ người trẻ, người cao tuổi cũng rất dễ lạm dụng điện thoại. Sự tò mò với cái mới, cộng với tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ thông tin) khiến nhiều người lớn tuổi cảm thấy bồn chồn, lo lắng, khó chịu nếu không được cầm điện thoại”, bà Trang phân tích.
Theo chuyên gia Phương Trang, hiện có nhiều khuyến cáo về thời lượng sử dụng thiết bị điện tử cho trẻ em, nhưng lại thiếu hướng dẫn cụ thể cho người cao tuổi. “Để giúp người lớn tuổi sử dụng smartphone hợp lý, con cháu cần dành nhiều thời gian trò chuyện, quan tâm hơn. Đồng thời, cần hướng dẫn họ sử dụng mạng xã hội an toàn, cảnh giác với tin giả, lừa đảo”, bà Trang thông tin.
Bên cạnh đó, việc khuyến khích người cao tuổi duy trì các hoạt động ngoài đời thực như tập thể dục, tham gia câu lạc bộ, trồng cây, đọc sách… sẽ giúp cân bằng cuộc sống, giảm sự lệ thuộc vào màn hình điện tử.
