"Mẹ ơi, hôm nay ở trường..." - "Chúng ta đừng nói về chuyện đó nữa. Con đã làm xong bài tập về nhà chưa?"; "Bố ơi, con nghĩ lớp học này..." - "Bố nói con nghe này, bố làm vậy là vì tốt cho con thôi!"...
Các bậc phụ huynh thường hay ngắt lời hoặc dập tắt lời mở đầu cuộc trò chuyện của con với mình. Để đến lúc nào đó lại tự hỏi tại sao lại rơi vào "ngõ cụt giao tiếp" với con cái trong khi chúng vẫn nói chuyện hàng ngày?
Qua nhiều buổi tư vấn, các chuyên gia của tổ chức YiBo Family Education nhận thấy rằng việc giao tiếp giữa cha mẹ và con cái không hiệu quả thường là do cha mẹ đã mắc phải 5 lỗi này khi nói chuyện với con.
Ảnh minh hoạ
1. Háo hức đưa ra lời khuyên và bỏ qua cảm xúc của trẻ
Khi đứa trẻ khóc và nói :"Con không làm tốt trong lớp thủ công", phản ứng đầu tiên của cha mẹ là: "Lần sau nhớ cẩn thận nhé"; Khi trẻ trượt kỳ thi thì bố mẹ lại mải phân tích những câu chúng làm sai. Kiểu "giao tiếp giải quyết vấn đề" này khiến trẻ cảm thấy "cảm xúc của mình không quan trọng, bố mẹ chỉ quan tâm đến kết quả".
Khi con bạn gặp phải những tình huống trên, cách cha mẹ thực hiện đúng là ngồi xuống và lắng nghe câu chuyện của con. Một bà mẹ khi thấy con mình phàn nàn "không ai lắng nghe con khi làm việc nhóm" bà đã nói: "Chắc con đang cảm thấy bị đối xử bất công vì mình đã cố gắng hết sức để tham gia nhưng lại bị mọi người không chú ý?". Đứa trẻ thấy mẹ đồng cảm đã bày tỏ tâm sự của mình: "Con thực sự muốn trở thành thư ký nhóm ". Như nhà tâm lý học Adler đã nói: "Trước tiên hãy kết nối cảm xúc, sau đó mới giải quyết vấn đề".
2. Sử dụng "ngôn ngữ tiêu cực" để cắt ngang cuộc trò chuyện
"Ngay cả việc đơn giản như vậy mà con cũng không làm được, não con đâu rồi?"; "Người khác làm được, tại sao con lại không làm được?" Những câu nói tiêu cực như thế này giống như một bức tường ngăn cách trái tim trẻ.
Một người cha nhận thấy rằng mỗi lần ông nói "con xem bạn ở trên tầng kìa", đứa con của ông sẽ đóng sầm cửa và bỏ đi hoặc giữ im lặng. Cách tiếp cận đúng là bạn hãy thay việc "phủ nhận" bằng "quan sát". Thay vì nói "con lúc nào cũng chậm trễ", bạn có thể nói "hôm nay con mất 20 phút để chuẩn bị cặp sách, lâu hơn 5 phút so với hôm qua. Có chuyện gì vậy?". Kiểu diễn đạt khách quan này có thể khiến trẻ cảm thấy được tôn trọng và sẵn sàng chia sẻ.
3. Sử dụng thái độ "uy quyền" để ngăn chặn sự biểu đạt
"Ta là mẹ con, ta có quyền quyết định cuối cùng!"; "Hãy làm theo lời bố nói, đừng hỏi tại sao!" Khi cha mẹ quen sử dụng uy quyền thay vì giao tiếp bình đẳng, trẻ em sẽ chỉ thay đổi từ "chủ động chia sẻ" sang "thụ động thuân theo". Điều này đặc biệt rõ ràng ở trẻ vị thành niên.
Một bà mẹ nhận thấy rằng kể từ khi bà bắt đầu nói "Chúng ta hãy nói về chuyện đó", con bà sẵn sàng nói về sự bối rối của tình yêu ban đầu. Cách tiếp cận đúng đắn: gạt bỏ danh tính "người giáo dục" và trở thành "người lắng nghe". Nếu bạn hỏi "Con nghĩ vấn đề này nên được giải quyết như thế nào?" hoặc "Nếu có thể làm lại, con sẽ làm gì?", con bạn sẽ cảm thấy "ý kiến của nó có trọng lượng.
Ảnh minh hoạ
4. Giải thích quá mức và "dán nhãn" trẻ em
Nếu trẻ lấy đồ ăn mà không xin phép, bạn sẽ nói "Sao con vô lễ thế"; nếu con bạn không muốn làm bài tập về nhà, bạn sẽ cho rằng "con thật lười biếng".
Kiểu giao tiếp "gắn nhãn" này sẽ khiến trẻ cảm thấy rằng "Mẹ nghĩ mình không ngoan, nên tốt nhất là mình kệ". Cách tiếp cận đúng là bạn hãy khách quan, không nên quy kết. Khi trẻ làm mất đồ dùng học tập, đừng nói "Con lúc nào cũng hay quên" mà hãy nói "Lần này con không tìm thấy hộp bút chì, chúng ta hãy nghĩ cách để lần sau không bị mất nhé".
Jane Nelson nhấn mạnh trong cuốn Kỷ luật tích cực: "Phê bình hành vi thay vì tính cách có thể bảo vệ lòng tự trọng của trẻ em".
5. Thời điểm giao tiếp không phù hợp, ép buộc trò chuyện
Khi trẻ hào hứng sau khi chơi game, bố mẹ lập tức nói: "Chúng ta hãy nói chuyện học"; Khi đứa trẻ hờn dỗi trong phòng, bố mẹ đẩy cửa và nói: "Đừng gây rối nữa và ra ngoài ăn tối đi". Giao tiếp với trẻ khi cảm xúc còn chưa lắng xuống hoặc mất tập trung sẽ chỉ dẫn đến sự phản kháng. Cách tiếp cận đúng đắn: bạn hãy chọn "thời điểm giao tiếp vàng".
Ví dụ, trò chuyện 10 phút trước khi đi ngủ, bạn hỏi con "Hôm nay có chuyện gì vui không" trong khi đi dạo, hoặc trò chuyện tự nhiên trong khi cùng nhau làm việc nhà. Một người cha, bằng cách chơi Lego với con trai mỗi ngày đã khiến đứa con trước đây ít nói của mình chủ động kể chuyện ở trường.
Ảnh minh hoạ
Bản chất của giao tiếp giữa cha mẹ và con cái không phải là sự truyền đạt một chiều "bố mẹ nói và con nghe", mà là sự truyền đạt hai chiều "con hiểu và bố mẹ hiểu".
YiBo Family Education nhắc nhở các bậc phụ huynh: Khi chúng ta buông bỏ "nỗi lo lắng về giáo dục" và không chăm chăm vào "sửa sai", mà thay vào đó là quan sát cảm xúc, nhu cầu trong lời nói của trẻ sẽ là chìa khoá mở được trái tim trẻ thơ.
Suy cho cùng, kỹ năng giao tiếp tốt nhất không nằm ở một đống từ hoa mỹ, mà ở việc để con cảm nhận được: "Dù con nói gì, bố mẹ cũng lắng nghe và ủng hộ con". Đó mới chính là mật mã cuối cùng của giao tiếp cha mẹ và con cái.
