Cuối tháng 7, cô gái ngụ tại TP HCM phải nhập viện cấp cứu trong tình trạng đau dữ dội. Bác sĩ Lục Đình Phương, Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á, cho biết phim chụp cho thấy một khối thoát vị đĩa đệm lớn đang chèn ép nặng lên các rễ thần kinh chi phối vận động và tiểu tiện.
"Nếu chậm trễ, nguy cơ liệt vĩnh viễn là rất cao", bác sĩ Phương nói, thêm rằng bệnh nhân đã có dấu hiệu bí tiểu, nếu không phẫu thuật trong vòng 72 giờ, cơ hội phục hồi chức năng chỉ còn dưới 25%.
Nguyên nhân được xác định là Vân thừa cân, nặng 95 kg trong khi cao 1,64 m, cùng thói quen ngồi nhiều và sai tư thế kéo dài từ thời sinh viên. Cô đã được phẫu thuật nội soi khẩn cấp để giải phóng chèn ép, bảo tồn tối đa chức năng thần kinh.
Thu, ở TP HCM, cũng chịu hậu quả tương tự. Bố mẹ phát hiện cô bị cong vẹo cột sống từ năm lớp 7 nhưng không đưa đi điều trị. Từ đó đến khi trưởng thành, Thu thường xuyên đau mỏi vùng lưng, khó thở, không thể leo nhiều tầng lầu. Sau 10 năm sống chung với bệnh, cô đi khám. Bác sĩ Calvin Q Trịnh, Giám đốc Đơn vị Phục hồi chức năng và hình thể HMR, chẩn đoán Thu bị vẹo cột sống ngực thắt lưng nặng, mất độ ưỡn sinh lý cột sống cổ, các đốt sống ngực đã biến dạng.
Ảnh X-quang đốt sống ngực của Thu bị biến dạng nặng, không thể điều trị lấy lại được hình dáng ban đầu. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Bệnh xương khớp, cột sống vốn là bệnh lý người cao tuổi, thường gặp ở nhóm từ 55 tuổi trở lên. Chúng bao gồm chấn thương cột sống, thoái hóa cột sống, u tân sinh, viêm cột sống - tủy sống. Trong đó, nhóm thoái hóa cột sống như thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống, trượt đốt sống chèn ép dây thần kinh... phổ biến nhất.
Bộ Y tế ghi nhận 30% dân số Việt Nam mắc thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng và đang trẻ hóa, có thể gặp ở người lứa tuổi 20. Nhiều người phát hiện muộn và chữa trị không đúng cách nên tái phát nhiều lần, nặng hơn, dẫn đến mất khả năng vận động.
Bác sĩ Calvin Q Trịnh cho biết đơn vị tiếp nhận nhiều người trẻ đến khám vì vấn đề cột sống, xương khớp, chiếm 50% số bệnh nhân. Hơn 60% trong số đó làm văn phòng như lễ tân, hành chính, kế toán, công nghệ thông tin, thiết kế... Trong đó, cong vẹo cột sống phổ biến nhất, thường gặp ở người dưới 18 tuổi.
Khảo sát 2.000 người do Alvica Medical thực hiện cho thấy 24% lao động từ 16 đến 26 tuổi nghỉ việc trong năm 2024 vì đau cổ, đau lưng. Khoảng 18% người thuộc thế hệ millennials (sinh từ 1990 đến 1996) nghỉ việc với lý do tương tự. Nhiều chuyên gia cảnh báo thế hệ trẻ về mối đe dọa ngày càng tăng của chứng "cổ công nghệ".
Nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống ít vận động hoặc vận động quá mức, ngồi sai tư thế, cúi nhìn điện thoại thông minh và máy tính bảng hàng giờ mỗi ngày. Những hoạt động này gây áp lực lên khớp, vượt quá sức chịu đựng, dẫn đến thoái hóa.
Theo bác sĩ Phương, đa số người mắc bệnh xương khớp làm việc trong môi trường văn phòng, ít tập luyện thể thao khiến cơ thể ì ạch, các khớp chịu ảnh hưởng. Làm việc với máy tính nhiều, ngồi bất động một tư thế cũng tác động đến khớp, dẫn đến đau cột sống cổ, vai gáy, thắt lưng. Một số trường hợp đau nhức xương nhưng không điều trị, chỉ uống thuốc, massage để giải quyết tạm thời, để lại biến chứng nặng, khó chữa hơn.
"Cột sống là nền móng của cả cơ thể. Khi cột sống chấn thương, các bộ phận khác cũng chịu ảnh hưởng. Nếu không điều trị có thể ảnh hưởng sinh hoạt, chất lượng cuộc sống, thậm chí tàn phế", bác sĩ nói. Ngoài ra, chấn thương cột sống trong sinh hoạt, chơi thể thao, tập luyện sai kỹ thuật, bê vác nặng, tai nạn... cũng ảnh hưởng chức năng cột sống và xương khớp.
Bác sĩ can thiệp nắn chỉnh xương cho người bệnh. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Bác sĩ khuyến cáo người trẻ làm việc văn phòng nên bỏ thói quen ngồi quá lâu, ngồi sai tư thế... để giảm nguy cơ gù lưng, gây hại đốt sống, thoái hóa đĩa đệm sớm. Nhóm lao động vất vả cẩn trọng khi bê vác vật nặng, quá sức. Người chơi thể thao cũng không tập luyện quá sức dẫn đến chấn thương vùng cột sống.
Mọi người nên sinh hoạt lành mạnh, hạn chế thức khuya, bổ sung đủ dinh dưỡng, canxi. Hạn chế cúi đầu, đeo túi lệch, gối đầu qúa cao, ngồi sai tư thế. Thường xuyên tập luyện giúp tăng cường sự dẻo dai xương khớp, duy trì cân nặng lành mạnh, giảm áp lực tác động lên cột sống.
Không hút thuốc và sử dụng các chất kích thích, hạn chế rượu bia. Mọi người nên đi khám khi có các triệu chứng bất thường như đau, tê vùng mông, đùi, chân, đi tiểu khó hoặc tay chân đột ngột yếu đi... để phòng ngừa biến chứng nặng.
Mỹ Ý
*Tên nhân vật được thay đổi
