Số liệu trên thuộc báo cáo Đánh giá mức độ sẵn sàng của Việt Nam về tự chăm sóc sức khỏe, do Viện Chiến lược và Chính sách Y tế (Bộ Y tế) phối hợp cùng Opella Việt Nam công bố tại Hà Nội những ngày cuối năm 2025. Nghiên cứu thực hiện từ tháng 6 đến tháng 12 năm nay, khảo sát thực địa tại 4 địa phương đại diện gồm Phú Thọ, Bắc Ninh, Huế và An Giang.
Nhân viên y tế bệnh viện mắt TP HCM khám bệnh cho người dân. Ảnh: Quỳnh Trần
Kết quả cho thấy Việt Nam vượt qua 6 quốc gia khác trong danh sách so sánh gồm Ấn Độ, Colombia, Mexico, Indonesia, Kenya và UAE. Nhóm nghiên cứu sử dụng bộ công cụ chuẩn hóa của Liên đoàn Chăm sóc Sức khỏe Toàn cầu, phân tích dựa trên 4 yếu tố then chốt. Trong đó, môi trường pháp lý đạt điểm cao nhất (3,26), tiếp đến là trao quyền cho người bệnh (3,06) và chính sách y tế (3,05). Yếu tố sự ủng hộ của các bên liên quan đạt mức thấp nhất với 2,79 điểm.
Bức tranh tổng thể cho thấy tín hiệu tích cực khi 9 trên 14 chỉ số thành phần đạt điểm khá (từ 3 đến 3,75). Điểm sáng nằm ở chỉ số tự xét nghiệm đạt 3,36 điểm, phản ánh việc người dân ngày càng dễ dàng tiếp cận và sử dụng thành thạo các thiết bị theo dõi sức khỏe tại nhà. Năng lực hiểu biết y tế cũng đạt mức tốt (3,26 điểm), giúp cộng đồng nhận diện sớm các vấn đề sức khỏe thông thường.
Đáng chú ý, mối quan hệ giữa người bệnh và thầy thuốc ghi nhận sự cải thiện rõ rệt. Chỉ số tin tưởng nhân viên y tế đạt 3,03 điểm, cao hơn mức trung bình khu vực. Thực tế khảo sát ghi nhận 73% cán bộ y tế thường xuyên tư vấn, hướng dẫn người bệnh các biện pháp tự chăm sóc trong quá trình điều trị.
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra những "khoảng trống" cần khắc phục. Gần một nửa số người tiêu dùng (49%) thừa nhận họ chưa đủ kiến thức để chủ động chăm sóc bản thân. Hạ tầng kỹ thuật số phục vụ mục tiêu này còn hạn chế, khi khả năng tiếp cận dữ liệu sức khỏe cá nhân chỉ đạt 2,69 điểm và các công cụ số hỗ trợ dừng ở mức 2,91 điểm.
Tiến sĩ Nguyễn Khánh Phương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế, nhận định Việt Nam đã có nền tảng thuận lợi nhưng vẫn còn nhiều dư địa chưa khai thác hết. Theo bà Phương, ngành y tế cần sớm tích hợp hồ sơ sức khỏe điện tử lên ứng dụng VNeID, cho phép người dân tự tra cứu lịch sử khám chữa bệnh, xét nghiệm và đơn thuốc. Cơ quan quản lý cũng nên xem xét áp dụng nhãn điện tử cho thuốc không kê đơn và thí điểm các mô hình tự chăm sóc sức khỏe tại cộng đồng.
Đồng quan điểm, TS Valentina Becheva, Tổng giám đốc Opella Việt Nam và Campuchia cho rằng việc hiểu rõ rào cản của người dân sẽ giúp xây dựng chiến lược phù hợp. Nâng cao năng lực tự chăm sóc không chỉ giúp giảm tải áp lực cho hệ thống bệnh viện mà còn là bước đi thiết yếu để củng cố y tế dự phòng và nâng cao chất lượng sống người Việt.
Lê Nga
