Ảnh minh họa: Getty Images
Dù chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, sự xáo trộn này vẫn có thể tạo ra những tác động đáng kể đến tim mạch và sức khỏe tinh thần, nhất là ở người có bệnh nền hoặc đang chịu áp lực cuối năm.
Rối loạn nhịp sinh học - gánh nặng âm thầm cho tim mạch
Cơ thể con người vận hành theo nhịp sinh học 24 giờ, trong đó giấc ngủ đóng vai trò trung tâm. Việc thức khuya kéo dài làm gián đoạn quá trình điều hòa hormone, đặc biệt là melatonin và cortisol - hai yếu tố liên quan trực tiếp đến huyết áp và nhịp tim.
Các nghiên cứu cho thấy, ngủ muộn và thiếu ngủ có thể khiến huyết áp tăng cao vào buổi sáng, làm tim phải hoạt động nhiều hơn trong trạng thái chưa được phục hồi đầy đủ. Ở người trung niên, người cao tuổi hoặc người có tiền sử tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, tình trạng này làm gia tăng nguy cơ đau thắt ngực, rối loạn nhịp tim, thậm chí là biến cố tim mạch cấp.
Đáng lưu ý, việc “bù ngủ” bằng cách dậy rất muộn vào hôm sau không giúp cơ thể phục hồi hoàn toàn, mà còn khiến nhịp sinh học tiếp tục bị lệch, tạo vòng xoắn mệt mỏi - uể oải kéo dài.
Thức khuya không chỉ mệt, mà còn tác động đến sức khỏe tinh thần
Giấc ngủ không đủ và không đều ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của não bộ. Khi thiếu ngủ, khả năng điều tiết cảm xúc suy giảm, nồng độ serotonin và dopamine - các chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm giác tích cực - bị xáo trộn.
Hệ quả thường gặp là cảm giác cáu gắt, lo âu, khó tập trung, giảm động lực, thậm chí xuất hiện trạng thái trống rỗng, chán nản sau kỳ nghỉ. Với những người đang chịu áp lực công việc, học tập hoặc có tiền sử rối loạn lo âu, trầm cảm, việc đảo lộn giờ giấc trong ngày nghỉ có thể khiến các triệu chứng tâm lý trở nên rõ rệt hơn.
Không ít trường hợp sau kỳ nghỉ lễ rơi vào trạng thái “khó quay lại guồng”, mất ngủ kéo dài, ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và sức khỏe tổng thể.
Ăn uống lệch giờ, ít vận động: Nguy cơ cộng dồn
Thức khuya thường đi kèm ăn đêm, sử dụng đồ uống có cồn, đồ ngọt hoặc chất kích thích. Khi bữa ăn diễn ra muộn, hệ tiêu hóa và chuyển hóa hoạt động kém hiệu quả hơn, làm tăng nguy cơ rối loạn đường huyết và mỡ máu - những yếu tố gián tiếp ảnh hưởng đến tim mạch.
Bên cạnh đó, việc dậy muộn khiến thời gian vận động trong ngày bị rút ngắn, làm giảm tiêu hao năng lượng, tăng cảm giác nặng nề, mệt mỏi, ảnh hưởng tiêu cực đến cả thể chất lẫn tinh thần.
Làm gì để nghỉ lễ mà không “đánh đổi” sức khỏe?
Các chuyên gia khuyến cáo, trong kỳ nghỉ lễ, người dân nên duy trì giờ ngủ - thức không chênh lệch quá nhiều so với ngày thường, lý tưởng là không quá 1-2 giờ. Hạn chế thức khuya kéo dài nhiều ngày liên tiếp, tránh sử dụng rượu bia và thiết bị điện tử sát giờ ngủ.
Duy trì vận động nhẹ mỗi ngày, ăn uống đúng bữa và dành thời gian thư giãn lành mạnh giúp cơ thể phục hồi tốt hơn, đồng thời giảm nguy cơ rối loạn tâm lý sau kỳ nghỉ.
Với người có bệnh tim mạch, bệnh nền mạn tính hoặc thường xuyên mất ngủ, cảm giác hồi hộp, mệt mỏi, lo âu kéo dài trong và sau kỳ nghỉ là dấu hiệu không nên chủ quan và cần được thăm khám kịp thời.
Kỳ nghỉ lễ là khoảng thời gian để tái tạo năng lượng, không phải là lúc cơ thể phải “chịu đựng” những xáo trộn quá mức. Giữ nhịp sinh hoạt hợp lý chính là cách đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ sức khỏe tim mạch và tinh thần, giúp bắt đầu năm mới một cách chủ động và an toàn hơn.
