Vi nhựa - những mảnh nhựa cực nhỏ có kích thước siêu nhỏ, đã trở thành phần không thể tránh khỏi trong đời sống hiện đại. Chúng xuất hiện ở khắp nơi, từ thực phẩm chúng ta ăn, nước uống hàng ngày, đến quần áo, mỹ phẩm và các vật dụng sinh hoạt thường nhật.
Một nghiên cứu vừa công bố của Đại học Concordia (Canada) làm rõ hơn mức độ thâm nhập đáng báo động của vi nhựa vào cơ thể con người. Sau khi phân tích hơn 140 công trình khoa học trước đó, các nhà nghiên cứu kết luận rằng trung bình một người có thể nuốt từ 39.000 đến 52.000 hạt vi nhựa mỗi năm.
Đặc biệt, thói quen nhiều người tưởng vô hại là uống nước từ chai nhựa dùng một lần lại có thể khiến con số này tăng thêm tới 90.000 hạt mỗi năm, một lượng đáng kể đối với sức khỏe con người.
Vi nhựa là những hạt nhựa siêu nhỏ tách ra từ các vật dụng bằng nhựa lớn hơn. (Ảnh: Adobe Stock)
Theo nhóm nghiên cứu, hiện tượng này xảy ra khi các hạt nhựa siêu nhỏ tách ra từ bề mặt bên trong của chai, đặc biệt trong điều kiện chai bị bóp, va đập mạnh hoặc khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Những hạt vi nhựa này hòa vào nước và theo đó xâm nhập trực tiếp cơ thể khi chúng ta uống.
Không phải cứ có tóc bạc là lão hóa: Có 2 loại tóc trắng này trên đầu thì bạn cần đi khám sớm xem có mắc bệnh nào không
Tác giả chính của nghiên cứu, Sarah Sajedi, chuyên gia về quản lý môi trường, nhấn mạnh: “Uống nước từ chai nhựa chỉ nên được coi là giải pháp tạm thời trong trường hợp khẩn cấp, chứ không phải là thói quen sinh hoạt hằng ngày".
Nhận định này càng trở nên đáng lo ngại khi nước đóng chai là loại đồ uống đóng gói phổ biến nhất tại Mỹ trong 9 năm liên tiếp, vượt xa nước ngọt có ga và nước trái cây. Chỉ riêng năm 2024, người Mỹ đã tiêu thụ khoảng 16,2 tỷ gallon nước đóng chai, tăng 2% so với năm trước, tương đương lượng nước đủ để lấp đầy hơn 24.000 bể bơi tiêu chuẩn Olympic.
Sajedi cho rằng, điều quan trọng nhất hiện nay là giáo dục cộng đồng về mức độ nghiêm trọng của vấn đề. “ Mọi người cần hiểu rằng, nguy cơ ở đây không nằm ở độc tính cấp tính, mà là độc tính mãn tính, hậu quả tích tụ trong cơ thể theo thời gian", bà nói.
Việc thường xuyên uống nước từ chai nhựa dùng một lần có thể làm tăng đáng kể lượng vi nhựa mà bạn hấp thụ hàng năm. (Ảnh: Adobe Stock)
Các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu để xác định chính xác tác động sinh học của vi nhựa đối với sức khỏe con người. Tuy nhiên, những bằng chứng hiện có cho thấy các hạt này không đơn thuần đi qua cơ thể như nhiều người vẫn nghĩ. Sau khi bị nuốt vào, những mảnh vi nhựa có thể xâm nhập vào máu, tích tụ tại các cơ quan quan trọng như tim, phổi, gan, thận, tinh hoàn và cả nhau thai.
Đặc biệt, một số nghiên cứu còn phát hiện vi nhựa đủ nhỏ để vượt qua hàng rào máu não, vốn được coi là cơ chế bảo vệ tự nhiên vô cùng vững chắc của con người. Một khi đã xâm nhập, các hạt này có thể gây viêm mãn tính, tổn thương tế bào, rối loạn nội tiết tố và phá vỡ sự cân bằng tự nhiên của hệ vi sinh đường ruột.
Dù những ảnh hưởng lâu dài vẫn đang được làm rõ, các thử nghiệm ban đầu trên động vật và tế bào người đã chỉ ra mối liên hệ giữa phơi nhiễm vi nhựa và các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư, vô sinh, bệnh tim mạch, bệnh phổi cùng nhiều rủi ro khác.
Trước tình hình này, Sajedi và cộng sự kêu gọi cần có các tiêu chuẩn đo lường thống nhất để xác định chính xác mức độ vi nhựa trong những sản phẩm như chai nước dùng một lần, đồng thời khuyến nghị xây dựng chính sách hạn chế ô nhiễm nhựa trong ngành công nghiệp nước đóng chai.
Sarah Sajedi và Chunjiang An là tác giả chính của nghiên cứu từ Đại học Concordia. (Ảnh: Đại học Concordia)
Đáp lại lo ngại của dư luận, Hiệp hội Nước đóng chai Quốc tế (IBWA) trong tuyên bố hồi tháng 1 cho biết, nước đóng chai chỉ là một trong hàng nghìn sản phẩm được chứa trong bao bì nhựa, và ngành công nghiệp này cam kết cung cấp sản phẩm nước uống an toàn, chất lượng cao cho người tiêu dùng. IBWA khẳng định ủng hộ việc tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về vấn đề vi nhựa để đưa ra giải pháp phù hợp.
Tuy nhiên, trước khi những chính sách mới được ban hành, thông điệp mà các nhà khoa học muốn nhấn mạnh vẫn rất rõ ràng, mỗi hành động nhỏ như lựa chọn nguồn nước uống đều có thể tạo ra khác biệt lớn đối với sức khỏe của chính chúng ta.
