Chất béo vốn là thành phần thiết yếu trong chế độ ăn uống, giúp cung cấp năng lượng, hỗ trợ hấp thu vitamin. Tuy nhiên, không phải loại chất béo nào cũng tốt cho sức khỏe.
Các chuyên gia phân chất béo thành hai nhóm: chất béo bão hòa (có nhiều trong đồ chiên rán, kem béo, thịt mỡ…) và chất béo không bão hòa (có trong cá, quả bơ, các loại hạt...). Nếu chất béo không bão hoà được xem là “tấm khiên” bảo vệ tim mạch, thì chất béo bão hoà lại là “kẻ tấn công thầm lặng” gây ra hàng loạt vấn đề cho tim mạch và não bộ.
Thứ “phá huỷ” mạch máu, gây hại cho tim và não bộ
Một nghiên cứu mới của nhóm nhà khoa học Anh được đăng tải trên tạp chí Nutritional Physiology đã làm rõ mức độ nguy hiểm này. Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng chỉ một bữa ăn chứa nhiều chất béo bão hòa - chẳng hạn như một phần đồ ăn nhanh hay ly sữa lắc đầy kem - cũng có thể khiến mạch máu bị xơ cứng và giảm khả năng lưu thông máu lên não trong vòng vài giờ sau ăn.
Bữa ăn nhiều chất béo bão hoà có thể gây hại cho sức khoẻ tim mạch. (Ảnh minh hoạ)
Cụ thể, nhóm nghiên cứu đã tuyển chọn 41 tình nguyện viên nam, chia làm hai nhóm: người trẻ (18-35 tuổi) và người lớn tuổi (60-80 tuổi). Người tham gia nghiên cứu được yêu cầu uống một ly sữa lắc đặc biệt, chứa 1.362 calo và 130g chất béo bão hoà, tương đương một bữa đồ ăn nhanh điển hình.
Khi thời tiết trở lạnh, tôi hay cho một miếng vỏ nhỏ này vào cốc nước uống mỗi ngày để "tắm gan" nhẹ nhàng và ngủ ngon đến sáng
Các nhà nghiên cứu đã đo lường mức độ giãn nở của các mạch máu ở tim mạch và não bộ trước và 4 giờ sau khi tiêu thụ một bữa ăn nhiều chất béo bão hòa.
Kết quả cho thấy chỉ 4 giờ sau khi tiêu thụ một bữa ăn giàu chất béo bão hòa, mạch máu của cả hai nhóm đều giảm khả năng giãn nở linh hoạt, gây tăng huyết áp và khiến lưu lượng máu lên não giảm rõ rệt. Ở nhóm người cao tuổi, não bộ của họ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng hơn trước tác động của chất béo bão hoà.
Giáo sư, tiến sĩ Damian Bailey, giáo sư Sinh lý học và Hóa sinh, Đại học Nam Wales, Anh, tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Não bộ của chúng ta phụ thuộc hoàn toàn vào lưu lượng máu ổn định để cung cấp oxy và năng lượng. Khi mạch máu trở nên xơ cứng, sự ổn định đó bị phá vỡ. Nếu tình trạng này cần lặp lại thường xuyên, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng”.
Các nhà khoa học cũng phát hiện rằng những bữa ăn giàu chất béo bão hoà làm tăng gốc tự do, những phân tử gây tổn thương tế bào, đồng thời giảm lượng oxit nitric – hợp chất giúp mạch máu thư giãn và giãn nở để đưa oxy và glucose lên não. Điều này cũng góp phần giải thích tại sao lưu lượng máu giảm đáng kể chỉ trong vài giờ sau khi ăn một bữa ăn giàu chất béo bão hoà.
Theo các nhà nghiên cứu, mặc dù một bữa ăn nhiều chất béo không lập tức gây ra đột quỵ, song, nếu ăn thường xuyên trong thời gian dài, tác động của các bữa ăn này có thể khiến mạch máu suy yếu dần, “dẫn lối” cho bệnh tim mạch, đột quỵ và chứng sa sút trí tuệ.
Thói quen ăn uống kém lành mạnh có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch như đau tim, đột quỵ. (Ảnh minh hoạ)
Khuyến cáo của chuyên gia dinh dưỡng
Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) khuyến cáo nam giới không nên tiêu thụ quá 30g chất béo bão hòa/ngày, còn nữ giới chỉ nên giới hạn ở 20g chất béo bão hoà/ngày.
Các chuyên gia cũng khuyến nghị người dân nên thay thế chất béo bão hòa bằng chất béo không bão hòa đa, có nhiều trong cá hồi, quả óc chó, dầu ô liu và các loại hạt... Những thực phẩm này giúp duy trì độ đàn hồi của mạch máu, giảm viêm và hỗ trợ chức năng não bộ.
