Chị Minh, 42 tuổi, chuyên viên Marketing tại TP HCM, quyết tâm thử "phơi nắng thải độc" theo lời khuyên trên một hội nhóm Facebook. Người trong nhóm chia sẻ 10 phút phơi nắng giữa trưa có thể "xua đi mệt mỏi, nhức xương khớp, tăng sức đề kháng, trị bệnh lo âu, trầm cảm". Nhận chẩn đoán bị trầm cảm cách đây hai năm, dùng nhiều loại thuốc nhưng bệnh chưa dứt điểm, chị Minh làm theo trào lưu với hy vọng khỏi bệnh.
Gần 10 phút mình trong công viên, người phụ nữ có cảm giác "khắp cơ thể bốc cháy, nhịp tim dồn dập". Gắng sức đứng thêm, chị xây xẩm mặt mày, rồi ngã bất tỉnh tại chỗ. Người đi đường phát hiện, đưa chị nhập viện cấp cứu trong tình trạng mất nước nghiêm trọng. Ca bệnh được bác sĩ Bệnh viện Đại học Y Dược chia sẻ hôm 22/5.
Chị Minh không phải trường hợp cá biệt. Gần đây, mạng xã hội ở Việt Nam xuất hiện nhiều trào lưu liên quan đến sức khỏe, trong đó "tắm nắng giữa trưa", đặc biệt vào lúc 12h, được quảng bá là "phương pháp giúp tăng cường vitamin D, thải độc, thậm chí chữa đau nhức xương khớp và nâng cao sức đề kháng". Không ít người truyền tai nhau về "tác dụng thần kỳ" của việc phơi nắng khi mặt trời đứng bóng, bất chấp cảnh báo của giới chuyên môn.
Theo các chuyên gia sức khỏe, việc phơi nắng để tổng hợp vitamin D là một phương pháp hỗ trợ sức khỏe đã được khoa học công nhận, đặc biệt là trong phòng ngừa loãng xương, hỗ trợ hệ miễn dịch và giảm nguy cơ một số bệnh mạn tính. Tuy nhiên, phơi nắng giữa trưa (12 giờ) không phải là lựa chọn tốt, thậm chí có thể gây hại cho sức khỏe.
Theo PGS.TS.BS Cao Thanh Ngọc, Trưởng Khoa Nội cơ xương khớp, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, cho biết vào khoảng 10 giờ đến 15 giờ, cả tia UVA (chiếm 95% lượng tia tới Trái Đất, gây lão hóa) và UVB (tạo vitamin D nhưng có thể gây bỏng da) đạt chỉ số mạnh nhất.
Ngoài ra, tại Việt Nam, bức xạ tia cực tím vào giữa trưa thường vượt ngưỡng an toàn, đặc biệt là trong mùa nắng nóng. Do đó, có thể gây tổn thương da, làm tăng nguy cơ cháy nắng, lão hóa da và ung thư da nếu phơi quá lâu hoặc không bảo vệ đúng cách.
Đồng quan điểm, ThS.BS Calvin Q Trịnh, Trung tâm HMR - Phục hồi chức năng và hình thể chuẩn Mỹ, cho rằng tắm nắng lúc 12 giờ trưa thường không được khuyến khích do mức bức xạ UV cao và nguy cơ cháy nắng tăng cao.
Mặc dù một số nghiên cứu việc tiếp xúc với ánh nắng trong thời gian ngắn vào khoảng giữa trưa có thể có lợi cho quá trình tổng hợp vitamin D, nhưng việc tiếp xúc với ánh nắng kéo dài trong thời gian này có thể gây hại cho da nhiều hơn.
Ngoài việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhiều lần có thể làm tăng nguy cơ ung thư da và các vấn đề về da khác, tắm nắng trong thời gian dài tăng nguy cơ cảm nắng, sốt và trụy tim mạch, đột quỵ, thậm chí tử vong do mất nước.
Một bài viết trên Facebook chia sẻ về việc tắm nắng 12h trưa giúp thải độc. Ảnh chụp màn hình
Theo bác sĩ Ngọc, thời điểm phơi nắng an toàn là trước 9 giờ hoặc sau 15 giờ. Lúc này, tia UV vẫn đủ để cơ thể tổng hợp vitamin D, nhưng nguy cơ tổn thương da thấp hơn.
Nên tắm nắng khoảng 10-15 phút mỗi lần, 3-4 lần mỗi tuần. Tùy theo màu da, độ tuổi và vị trí địa lý, thời lượng có thể thay đổi.
Nên để ánh nắng tiếp xúc với các vùng như mặt, cánh tay hoặc chân (không cần phơi toàn thân). Không bôi kem chống nắng lên vùng da định phơi trong thời gian ngắn, nhưng sau khi phơi xong nên che chắn hoặc bôi kem nếu tiếp tục ra ngoài.
Trường hợp đặc biệt như người lớn tuổi, người có bệnh mạn tính, hoặc người ít ra ngoài trời có thể cần bổ sung vitamin D qua đường uống theo hướng dẫn bác sĩ.
"Hãy chọn thời điểm phù hợp, phơi nắng vừa đủ và kết hợp với chế độ ăn giàu vitamin D hoặc bổ sung nếu cần", bác sĩ Ngọc nói, thêm rằng điều này sẽ giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ hệ miễn dịch mà vẫn đảm bảo an toàn cho làn da và sức khỏe tổng thể.
Thời điểm phơi nắng an toàn là trước 9 giờ hoặc sau 15 giờ. Ảnh: Independent
BS.CK2 Đinh Trần Ngọc Mai, Khoa Dinh dưỡng - Tiết chế, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, cho biết vitamin D quan trọng trong việc hấp thu canxi, đảm bảo bền vững hệ cơ xương khớp, duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh và giảm nguy cơ một số bệnh ung thư.
Song, có nhiều cách bổ sung, tăng cường hấp thu vitamin D như uống viên bổ sung, phơi nắng, ăn thực phẩm giàu vitamin D.
Gần đây để hạn chế tác hại do phơi nắng không đúng cách làm tăng nguy cơ ung thư da, các khuyến cáo điều trị, phòng ngừa thiếu hụt vitamin D không khuyến cáo phơi nắng, thay vào đó là bổ sung thực phẩm hay thuốc chứa vitamin D.
Bổ sung các thực phẩm như trứng, cá hồi, cá thu, sữa, ngũ cốc ăn sáng...; bổ sung dưới dạng viên uống hoặc giọt lỏng là những cách hiệu quả để đảm bảo đủ lượng vitamin D hàng ngày.
Mỹ Ý
