Ngân Hòa, nữ diễn viên 29 tuổi, là một gương mặt quen thuộc với khán giả Việt Nam qua các vai diễn ấn tượng trong các bộ phim truyền hình như Vua Bánh Mì, Trại Hoa Đỏ, Giấc Mơ Của Mẹ, và web-drama Tâm Sắc Tấm. Tuy nhiên, thông tin về tình trạng sức khỏe của Ngân Hòa gần đây đã khiến người hâm mộ không khỏi xót xa.
Cụ thể ngày 6/6, một tài khoản Facebook đã đăng tải bài viết dài chia sẻ về tình hình hiện tại của nữ diễn viên Ngân Hòa. Theo chia sẻ thì nữ diễn viên hiện "đang ở giai đoạn cuối của suy thận". Cô rất yếu, kiệt quệ cả thể chất lẫn tinh thần vì bệnh nặng, phải uống thuốc mỗi ngày và duy trì sự sống bằng cách lọc thận định kỳ nhưng các chỉ số vẫn chưa ổn định.
Trước đó, Ngân Hòa được bác sĩ tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM chẩn đoán mắc bệnh suy thận mạn giai đoạn 3 hồi tháng 5/2023, đồng thời phát hiện thêm tình trạng thiếu máu và viêm gan. Đến tháng 2/2024, khi đến tái khám tại Bệnh viện Chợ Rẫy, cô được xác định bệnh đã chuyển sang giai đoạn 5 - tức giai đoạn cuối, khi chức năng lọc của thận gần như không còn hoạt động. Tình trạng thiếu máu cũng trở nên nghiêm trọng hơn.
Suy thận giai đoạn cuối: Thận mất gần như toàn bộ chức năng lọc
Theo Hội Thận học quốc tế (ISN = International Society of Nephrology) và Hội Thận học quốc gia Hoa Kỳ (National Kidney Foundation), suy thận giai đoạn 5 là suy thận mạn giai đoạn cuối - giai đoạn bệnh thận nghiêm trọng nhất.
Suy thận mạn giai đoạn cuối là tình trạng thận mất gần như toàn bộ chức năng lọc, với chỉ số lọc cầu thận (eGFR) dưới 15 ml/phút/1,73 m². Ở giai đoạn này, thận không còn khả năng loại bỏ chất thải, điều hòa nước và điện giải, dẫn đến tích tụ độc tố trong cơ thể. Các triệu chứng điển hình bao gồm:
Mệt mỏi liên tục, đau đầu, buồn nôn, chán ăn.
Phù nề, giảm lượng nước tiểu hoặc ngừng tiểu.
Tăng huyết áp, thiếu máu, đau nhức xương.
Da khô, ngứa, thay đổi màu da (xanh xám hoặc sạm).
Hơi thở có mùi amoniac do tích tụ urê trong máu.
Người bệnh suy thận giai đoạn 5 cần phải chạy thận nhân tạo hoặc lọc màng bụng thường xuyên nhằm duy trì sự sống và cải thiện tình trạng bệnh. Ghép thận ở giai đoạn này sẽ là phương pháp điều trị hiệu quả, mang lại hy vọng sống lâu dài cho người bệnh.
Bệnh suy thận mạn gia tăng nhanh và trẻ hóa
Tại Việt Nam, bệnh suy thận đang có xu hướng trẻ hóa đáng báo động. Chia sẻ trên trang Sài Gòn Giải Phóng, TS.BS Trần Văn Vũ, Phó Trưởng Khoa Nội thận, Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết, ngày càng có nhiều bệnh nhân trẻ đến BV khám bệnh thận, chiếm khoảng 20% trong tổng số bệnh nhân, cá biệt có những bệnh nhân mới chỉ 16 tuổi. Đây là vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động và cần có những nghiên cứu chính xác nhằm tìm ra nguyên nhân để có cảnh báo cần thiết.
PGS-TS-BS Nguyễn Bách, Trưởng Khoa Nội thận - Lọc máu, BV Thống Nhất, cũng cho biết rằng số bệnh nhân trẻ dưới 40 tuổi đến BV Thống Nhất khám và được phát hiện suy thận giai đoạn cuối đang gia tăng. Đáng chú ý, nhiều người lần đầu tiên đến khám bệnh đã phải chạy thận bởi lúc này bệnh đã ở giai đoạn cuối.
Theo các chuyên gia, tỉ lệ mắc bệnh thận mạn gia tăng và bệnh nhân giai đoạn cuối đang trẻ hóa có thể liên quan đến những nguyên nhân chính như:
Lối sống không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, thừa năng lượng, lạm dụng thuốc giảm đau, kháng sinh, hoặc thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc.
Bệnh lý nền: Tiểu đường, tăng huyết áp, viêm cầu thận, hoặc sỏi thận không được điều trị kịp thời.
Thói quen ít vận động, thức khuya, hút thuốc lá, hoặc sử dụng chất kích thích.
Phương pháp điều trị suy thận giai đoạn cuối
Theo Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, các phương pháp điều trị chính cho suy thận giai đoạn cuối bao gồm:
Chạy thận nhân tạo: Bệnh nhân cần đến bệnh viện 2-4 lần/tuần, mỗi lần kéo dài 4-6 giờ để lọc máu, loại bỏ chất thải. Phương pháp này giúp duy trì sự sống nhưng không chữa khỏi bệnh.
Lọc màng bụng: Sử dụng màng bụng tự nhiên để lọc chất cặn bã, có thể thực hiện tại nhà. Phương pháp này đơn giản hơn nhưng đòi hỏi kỹ thuật và thiết bị phù hợp.
Ghép thận: Là phương pháp hiệu quả nhất, thay thế thận suy yếu bằng thận khỏe mạnh từ người hiến tặng (sống hoặc đã qua đời). Tuy nhiên, chi phí cao và cần kiểm tra tương thích để tránh thải ghép.
Tuân thủ chế độ ăn uống nghiêm ngặt và hợp tác với bác sĩ là yếu tố then chốt để kéo dài thời gian không phải chạy thận. Người bệnh cần tuân thủ chế độ ăn giảm muối, kali, phốt pho; Kiểm soát lượng nước tiêu thụ và báo ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện khó thở, đau ngực, hoặc phù nề nghiêm trọng hoặc khi sử dụng các loại thuốc.
Yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ người bệnh chạy thận giai đoạn cuối
Chức năng thận còn lại (RRF): Khi chức năng thận suy giảm còn 10-15%, bệnh nhân được chẩn đoán suy thận giai đoạn cuối (ESRD). RRF giúp loại bỏ độc tố, cân bằng điện giải, và điều hòa huyết áp, từ đó giảm tần suất lọc máu và biến chứng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng RRF cao cải thiện tiên lượng sống, giảm tỷ lệ mắc bệnh, và nâng cao chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân lọc màng bụng (PD) hoặc chạy thận nhân tạo (HD). Bảo tồn RRF là mục tiêu quan trọng trong điều trị ESRD.
Giới tính: Nam giới chạy thận nhân tạo có tiên lượng sống tốt hơn nữ giới do các yếu tố như thời gian bắt đầu lọc máu và liều lượng điều trị. Phụ nữ thường có thời gian lọc máu ngắn hơn do liều lượng dựa trên tổng lượng nước cơ thể (Kt/Vurea), dẫn đến độ thanh thải thấp, tăng nguy cơ hạ huyết áp và mất RRF sớm. Điều chỉnh liều lượng theo diện tích bề mặt cơ thể có thể cải thiện tiên lượng.
Độ tuổi: Tỷ lệ ESRD tăng ở người lớn tuổi (65-74 tuổi: 28,2% tử vong; ≥75 tuổi: 46,5%), trong khi người trẻ (<45 tuổi: 5,7%) có tiên lượng tốt hơn nhờ lọc máu cải thiện triệu chứng và tuổi thọ.
Thời điểm bắt đầu chạy thận: Lọc máu sớm giúp bảo tồn RRF, kéo dài thời gian sống.Bệnh tim mạch: Đây là nguyên nhân tử vong chính, chiếm ~50% ca tử vong ở bệnh nhân chạy thận, với nguy cơ cao gấp 10-20 lần người bình thường do động mạch vành.
Câu chuyện của Ngân Hòa nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc khám sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm. Như lời PGS.TS Đỗ Kim Quế, Phó Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất, việc tầm soát sớm bệnh thận có thể giúp giảm nguy cơ tiến triển đến giai đoạn cuối, mang lại hy vọng cho hàng ngàn người bệnh.
