Tía tô còn gọi là tử tô, tô diệp, tử tô tử, tô ngạnh. Tên khoa học Perilla ocymoi, thuộc họ hoa môi (Labiatae). Tía tô được trồng ở khắp nơi trên đất nước Việt Nam, người dân dùng tía tô như một loại gia vị và làm thuốc.
Người phụ nữ bị máu nhiễm mỡ, nguy cơ viêm tụy cấp sau sinh: BS nói nguyên nhân không chỉ là thay đổi nội tiết
Theo tài liệu cổ tía tô có vị cay, tính ôn, vào hai kinh phế và tỳ. Có tác dụng phát tán phong hàn, lý khí khoan hung, giải uất, hóa đờm , an thai giải độc của cua cá. Thông thường dùng lá tía tô (tô diệp) có tác dụng làm cho ra mồ hôi, chữa ho, giúp sự tiêu hoá, giảm đau, giải độc, chữa cảm mạo, còn có tác dụng chữa bị ngộ độc nôn mửa, đau bụng do ăn cá cua.
Cành tía tô (tô ngạnh) có tác dụng an thai. Quả tía tô (Tử tô tử) có tác dụng chữa ho, trừ đờm, hen suyễn, tê thấp. Liều dùng hàng này: lá và hạt ngày uống 5 - 15g, cành ngày uống 15 - 30g dưới dạng thuốc sắc. Ngoài ra ở Ấn Độ, Trung Quốc và Nhật Bản dùng dầu hạt tía tô trong kỹ nghệ vecni, kỹ nghệ vẽ trên đồ sứ, thực phẩm.
Có nhiều người quan điểm chỉ uống là tía tô thay nước để nâng cao sức khoẻ, uống thay nước trắng, vậy điều này có tốt không?. Giống như mọi loại thực phẩm khác, khi sử dụng quá nhiều trong thời gian dài hoặc sử dụng không đúng cách, bạn có thể vô tình tạo ra những tác hại khôn lường. Do đó dưới góc nhìn của y học cổ truyền, thì không nên dùng tía tô trong thời gian kéo dài.
Trong lá tía tô có một số hoạt chất gây bệnh cao huyết áp, tổn hại đến hệ tim mạch. Ngoài ra, uống nhiều nước tía tô cũng có thể khiến cho cơ thể bị rối loạn tiêu hóa gây ra đầy hơi, chướng bụng và nhiều tác dụng phụ không mong muốn khác. Do đó, mỗi người hàng ngày chỉ nên dùng khoảng 2 ly nước lá tía tô , chia nhỏ từng lần uống. Vẫn sử dụng nước lọc để cung cấp đầy đủ nước cho cơ thể.
Nước tía tô mang lại nhiều lợi ích cho sức khoẻ nhưng không phù hợp với tất cả mọi người. Theo đó, những người dưới đây nên hạn chế sử dụng nước lá tía tô:
Người có cơ địa nóng trong
Lá tía tô có tính ấm, có thể làm tăng các triệu chứng như mụn nhọt, mẩn ngứa, đau họng, táo bón.
Người bị cao huyết áp
Đối với những người đang phải kiểm soát bệnh cao huyết áp, việc duy trì huyết áp ổn định là vô cùng quan trọng. Do đó, việc sử dụng nước tía tô, đặc biệt là dưới dạng nước ép hoặc trà đậm đặc, có thể gây cản trở cho việc kiểm soát huyết áp và làm tăng nguy cơ gặp phải các biến chứng sức khỏe. Nếu bạn bị cao huyết áp và quan tâm đến việc sử dụng nước lá tía tô, tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước.
Phụ nữ mang thai và cho con bú
Mặc dù nước lá tía tô được biết đến với nhiều lợi ích sức khỏe như hỗ trợ tiêu hóa, giảm buồn nôn và tăng cường hệ miễn dịch nhưng phụ nữ mang thai và cho con bú cần thận trọng khi sử dụng.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các hợp chất trong tía tô có thể ảnh hưởng đến nội tiết tố và thậm chí gây co bóp tử cung. Những tác động này, mặc dù có thể không đáng kể ở người bình thường, có thể gây ra những rủi ro tiềm ẩn cho sự phát triển của thai nhi hoặc sức khỏe của trẻ bú mẹ.
Người bị viêm loét dạ dày, tá tràng
Nước lá tía tô chứa các hợp chất có thể kích thích niêm mạc dạ dày, làm tăng tiết axit dịch vị. Axit dư thừa có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày đã bị viêm loét, gây ra các triệu chứng như đau bụng, ợ chua, buồn nôn, thậm chí là chảy máu dạ dày. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, việc sử dụng tía tô có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm loét và dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.
Người bị rối loạn tiêu hóa
Các hợp chất có trong nước lá tía tô, mặc dù có thể kích thích tiêu hóa ở một số người, nhưng cũng có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày và ruột ở những người khác, đặc biệt là những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm. Sự kích ứng này có thể dẫn đến sản xuất quá mức khí trong đường tiêu hóa, gây ra cảm giác đầy hơi và chướng bụng. Ngoài ra, một số thành phần trong nước lá tía tô có thể làm chậm quá trình tiêu hóa thức ăn, dẫn đến cảm giác khó tiêu và đầy bụng sau khi ăn.
Người bị đái tháo đường
Tía tô có thể làm tăng lượng đường trong máu, cần thận trọng khi sử dụng.
(t/h)
