Mazzenga hiện nắm 4 kỷ lục thế giới ở hạng mục nữ trên 90 tuổi và trở thành đối tượng nghiên cứu độc đáo để khám phá bí mật chống lão hóa. Năm ngoái, bà phá kỷ lục thế giới 200 mét ngoài trời dành cho phụ nữ trên 90 tuổi, sau đó cải thiện thêm một giây trong lần thi đấu tiếp theo. Điều đặc biệt là trong cả hai sự kiện, bà chạy một mình mà không có đối thủ nào cùng tham gia. "Ở Italy, chỉ có mình tôi, còn tại giải vô địch thế giới, chỉ có tôi và một người Mỹ", bà chia sẻ qua điện thoại hồi tháng 7.
Các nhà khoa học tại Italy và Mỹ đang phân tích cơ bắp, dây thần kinh và ti thể - "nhà máy năng lượng" của tế bào của Mazzenga để giải mã cách bà duy trì khả năng chạy nước rút ở tuổi 90. Nghiên cứu này là một phần trong nỗ lực kéo dài nhiều năm của các chuyên gia Italy nhằm tìm hiểu cách cơ bắp biến đổi theo tuổi tác.
Marta Colosio, nghiên cứu sinh tại Đại học Marquette và tác giả chính của nghiên cứu, khẳng định chưa tìm thấy người 90 tuổi nào có thể so sánh với Mazzenga. "Bà ấy vẫn đang lão hóa, nhưng có thể thực hiện những điều mà người 91 tuổi không làm được", Colosio nhận xét.
Simone Porcelli, đồng trưởng nhóm nghiên cứu và phó giáo sư sinh lý học con người tại Đại học Pavia, đã đọc tin về kỷ lục của Mazzenga và liên hệ mời bà tham gia dự án đo lường chức năng thể chất của hơn 100 người trung niên và cao tuổi. "Bà ấy là đối tượng hoàn hảo cho dự án của chúng tôi", ông nói.
Chris Sundberg, đồng trưởng nhóm và giám đốc Phòng thí nghiệm Sinh lý học và Năng lượng Cơ bắp tại Đại học Marquette, giải thích việc nghiên cứu các vận động viên lớn tuổi xuất sắc giúp khám phá những khả năng khi con người già đi.
Mazzenga, một giáo viên khoa học trung học đã nghỉ hưu, vẫn đăng ký các tạp chí khoa học, vui vẻ tham gia nghiên cứu. Một buổi sáng mùa xuân năm ngoái, Porcelli lái xe hai tiếng rưỡi đón bà đến Đại học Pavia để kiểm tra cả ngày.
Tại phòng thí nghiệm, các nhà nghiên cứu lấy mẫu cơ bắp kích thước bằng cục tẩy bút chì của Mazzenga và chuyển qua đường hàng không đến Đại học Marquette để xét nghiệm. Dưới kính hiển vi, cơ bắp của bà thể hiện sự pha trộn giữa bình thường và phi thường.
Các sợi cơ nhanh liên quan đến tốc độ của Mazzenga giống người 70 tuổi khỏe mạnh - tốt so với độ tuổi nhưng không đặc biệt. Bà có một số mất cơ do lão hóa bình thường. Tuy nhiên, các sợi cơ chậm liên quan đến sức bền trông giống người 20 tuổi. Mazzenga trải qua bài kiểm tra đạp xe và nâng tạ để đánh giá thể lực tim mạch, sức mạnh chân, đều cho kết quả tốt.
Sợi cơ co giật chậm là loại có nhiều ti thể, myoglobin và mao mạch, chuyên về các hoạt động bền bỉ, chống mệt mỏi, duy trì tư thế như chạy đường dài, trong khi sợi cơ co giật nhanh chuyên về các động tác mạnh, tốc độ cao nhưng nhanh mệt mỏi.
"Dù do gen hay lối sống - hoặc kết hợp cả hai - bà ấy duy trì sự liên lạc giữa não, dây thần kinh và cơ ở mức khỏe mạnh hơn nhiều so với người 90 tuổi thông thường", Sundberg phân tích.
Colosio đã trình bày những phát hiện sơ bộ tại các hội nghị ở Baltimore và Italy đầu năm nay. Nhóm nghiên cứu đang lên kế hoạch nộp ba bài báo để các tạp chí học thuật đánh giá. "Chúng tôi vẫn chưa nghiên cứu xong cơ bắp", Sundberg nói, thêm rằng rất nhiều thí nghiệm khác đang tiến hành để có bức tranh toàn diện về những gì xảy ra trong cơ bắp bà Mazzenga.
Bà Emma Maria Mazzenga có thể lực tim mạch như người 50 tuổi và chức năng ti thể trong cơ bắp hoạt động tương đương người khỏe mạnh ở độ tuổi 20. Ảnh: Washington Post
Mazzenga bắt đầu chạy điền kinh tại Đại học Padua khi 19 tuổi, nơi bà học ngành khoa học sinh học. Sau khi tốt nghiệp năm 1957, bà tiếp tục thi đấu nhưng dừng lại sau 4 năm vì mẹ bà ốm. Hai năm sau, người phụ nữ kết hôn và có hai con. Mãi 25 năm sau, ở tuổi 53, bà mới quay lại chạy bộ.
Hiện, vào mùa hè, bà tập luyện tại Sân vận động Colbachini ở Padua hoặc trên bờ sông gần nhà. Bà chạy hai hoặc ba lần một tuần và đi bộ vào những ngày nghỉ. "Tôi không bao giờ ở trong nhà cả ngày", bà khẳng định.
Buổi tập của Mazzenga kéo dài khoảng một giờ, bắt đầu bằng khởi động chạy chậm, sau đó là những đoạn chạy ngắn khoảng 500 mét. Tiếp theo, bà luyện tập khoảng cách chuẩn bị thi đấu với thời gian nghỉ giữa các lần chạy.
Lời khuyên của bà dành cho các vận động viên lớn tuổi là biết giới hạn bản thân, gặp bác sĩ trước khi bắt đầu, và duy trì tính nhất quán với việc chạy nhiều lần trong tuần. Trong đại dịch Covid, bà chạy trong hành lang dài 20 mét ở nhà hoặc lẻn ra ngoài chạy vòng quanh khu phố vào ban đêm.
"Thể thao đã cho tôi rất nhiều, tôi nghĩ nó đã cứu sống tôi, tôi không thích sống qua ngày - chỉ chờ trời tối. Tôi cần hành động", Mazzenga chia sẻ.
Bas Van Hooren, trợ lý giáo sư dinh dưỡng và khoa học vận động tại Đại học Maastricht, đã công bố ba nghiên cứu về các vận động viên chạy bộ xuất sắc ở tuổi 70. Chìa khóa thành công của họ là sự kiên trì. "Nhiều tác động bất lợi khi lão hóa có thể giảm đáng kể nếu duy trì hoạt động thể chất ở mức rất cao", ông nói, thêm rằng không bao giờ quá muộn để bắt đầu - tất cả vận động viên ông nghiên cứu đều khởi đầu tập luyện ở tuổi trung niên.
Luigi Ferrucci, giám đốc khoa học tại Viện Lão hóa Quốc gia Baltimore, đánh giá những phát hiện là "rất tốt" nhưng lão hóa khỏe mạnh không chỉ về cơ bắp. Để duy trì hoạt động thể chất và tinh thần khi về già cần cách tiếp cận toàn diện về dinh dưỡng, nhận thức và tập luyện.
Về chế độ ăn, Mazzenga cho biết bà ăn "những gì thường ăn" và nấu những món rất đơn giản như bít tết, cá, trứng chiên, một chút mì ống và cơm. Bà tránh ăn ba giờ trước khi chạy.
Mazzenga hiện tập luyện để thi đấu cự ly 100 và 200 mét vào tháng 9 tại Catania. Sau cuộc thi, bà dự định quay lại Đại học Pavia để kiểm tra thêm. Tháng 11, bà sẽ bắt đầu tập trong nhà cho mùa đông. "Nhưng với tuổi của tôi, điều đó không chắc chắn", bà nói thêm. "Tôi lập kế hoạch từng tháng, không xa hơn".
Hoàng Dung (Theo Washington Post)
